«Ніякай школы ён падрываць не хацеў»

"Мой сын сказаў: «Я памру, доўга ўсё роўна не пражыву»". «Новая газета» паразмаўляла з Марыяй Грыб, маці 19-гадовага ўкраінца, які абвінавачваецца ў Расіі па «тэрарыстычнаму» артыкулу.


У Растове-на-Доне пачаўся разгляд справы Паўла Грыба, выкрадзенага ў жніўні 2017 года ў Гомелі і які апынуўся пасля ў Краснадарскім СІЗА. Грыба абвінавачваюць у схіленніі яго каханай, 18-гадовай Таццяны Яршовай з Сочы, да здзяйснення тэракту. Па частцы 1 арт. 205 КК РФ Павел можа атрымаць да 10 гадоў пазбаўлення волі; Таццяна ў працэсе з'яўляецца сведкам, аднак фігуруе ў якасці падазраванай у іншай, пакуль прыпыненай крымінальнай справе. Абодва падлетка не прызнаюць віны. Спецкар Павел Каныгін пагаварыў у Растове з маці Паўла Марыяй Грыб, якая прыехала да сына на пасяджэнне ў Паўночна-Каўказскі акруговы вайсковы суд.
— Я бачыла яго апошні раз 22 красавіка і вось зараз. Вядома, ён змяніўся. Вы самі ведаеце, што са здароўем у яго ўсё не вельмі (Грыб пакутуе прыроджаным захворваннем дванаццаціперснай кішкі, печані і сасудаў. — Рэд.) Але пагаварыць нам усё роўна ні разу не атрымалася — так, перакінуліся парай фраз па-украінску.
Прыстаў адразу нам зрабіў заўвагу: «Гаварыце на рускай! А то я зараз вас выведу».
— Вы хацелі прынцыпова размаўляць па-украінску?
— Ды не. Павел проста не вельмі разумее рускую. У справе сказана, што ён скончыў рускую школу, і таму следчыя лічаць, што мова ў яго вольная. Ну да, чытаць ён чытае, але нейкія складаныя рэчы ўжо не вельмі. Украінскую яму значна лягчэй [успрымаць]. Вось у лісце ён нам тут скардзіцца: «Чаму вы не пішыце мне па-украінску, я ўжо пачынаю забываць мову!». А мы пішам так, таму што следчы сказаў, што калі будзем па-украінску пісаць, то ім прыйдзецца ўсё перакладаць, перш чым прапускаць і аддаваць Пашы.
— Вы мелі зносіны з дзяўчынай Паўла Таняй Яршовай?
— Зносінаў не мела, але вельмі б хацела паглядзець у вочы гэтай дзяўчыне, з-за якой мой сын павольна памірае ў турме.
Яна шчасліва там жыве ў сябе ў Сочы, радуецца жыццю на моры, усё ў яе прыгожа, а мой сын ...
— Чаму вы лічыце яе становішча шчаслівым?
— А чаму б і не? Яна дзіцё, ёй 17 гадоў, а піша такія каментары, такой мовай, што не кожны дарослы чалавек можа так думаць ...
— У дачыненні да яе таксама ёсць крымінальная справа, якая пакуль прыпынена. Ведаеце пра гэта?
— Да ведаю. А ў нашай справе ў яе статус сведкі, вось яна і будзе выкладаць пра Паўла, што ён адзіны тэрарыст. Няпростая гэтая Таня ... Павел ёй дапамагчы хацеў. Ён неяк спытаў яе, кім працуе яе мама. Яна адказвае: працуе ў аэрапорце, а кім — не ведаю. Ну як гэта? Гэта нармальна хіба? Не хачу я пра яе гаварыць. Хай ёй будзе дабро і хай купаецца там на моры.
— Адвакат Марына Дубровіна сказала, што вы параілі Паўлу надзець на пасяджэнне капюшон. Навошта?
— Вы бачылі колер яго твару? Такі зямлістыя, і паўсюль гэтыя ранкі з-за печані, якая не спраўляецца. Пашу вельмі непакоіць [яго знешні выгляд], яму не падабаецца, што ўсе гэта бачаць. Ну я і сказала прыкрыць капюшонам.
— Што думаеце пра абмен палоннымі?
— Хочацца верыць, але не ведаю ... Маці Сянцова напісала вось прашэнне аб памілаванні.
Але я сабе слаба ўяўляю сітуацыю, калі б да майго сына прыйшлі і сказалі прасіць аб памілаванні. Ён ніколі б не стаў з прынцыпу. Ён сказаў бы: «Лепш памерці, але не прасіць».
— А вы б самі напісалі за яго?
— Не, напэўна. І ведаеце, гэта яшчэ залежыць ад характару. Мой сын сказаў: «Я памру, доўга ўсё роўна не пражыву». Такое ў яго было прадчуванне. Гэтую фразу ён напісаў у характарыстыцы пра сябе, калі яшчэ вучыўся ў Магілянцы. Ён мне заўсёды казаў: "Вось атрымаю адукацыю, пачну будаваць кар'еру, завяду жонку, туды-сюды, сям'ю, машына будзе — і што? Трэба ж, каб засталося штосьці пасля цябе, нейкае дасягненне. А ці не сысці — рассеешься, як пясчынка, пра якую ніхто не ўспомніць».
Потым ён нават хацеў адкладаць стыпендыю на дапамогу людзям з АТО. Разумееце, ён так па-асабліваму думаў. Я, вядома, і раней заўважала яго інтарэсы. Але, зразумейце, што ніякай школы ён падрываць не хацеў. Не было ў дзяцей сур'ёзна і планаў такіх. Таня выдатна пра гэта ведае. Проста зляпілі справу з нічога.