Украіна на 5-м месцы ў рэйтынгу найменш міралюбівых краін свету

Галоўнымі фактарамі імклівага зніжэння «міралюбнасці» ў свеце даследчыкі назвалі «канфлікты ў Газе і Украіне». А яшчэ на Украіну і Газу прыходзіцца тры чвэрці ўсіх смерцяў у свеце, звязаных з вайной

Цяпер час свет перажывае найбольшую колькасць канфліктаў з часоў Другой сусветнай вайны. Пра гэта сведчыць справаздача «Глабальны індэкс міру» міжнароднага даследчага цэнтра з Аўстраліі Інстытута эканомікі і міру (IEP), піша «Голас Амерыкі».

У дакуменце гаворыцца, што «свет знаходзіцца на раздарожжы» і сітуацыя патрабуе тэрміновага «аб'яднання намаганняў».

Паводле справаздачы, у 2024 годзе ў свеце існуе 56 канфліктаў. Адначасова ў іх удзельнічаюць 92 краіны — унутры або па-за сваімі межамі.

108 краінаў свету сталі «больш мілітарызаванымі»

Аўтары даследавання адзначаюць: у 97 краінах сітуацыя з мірам пагоршылася больш, чым калі-небудзь з моманту запуску «Глабальнага індэкса» ў 2008 годзе. А 108 краін сталі «больш мілітарызаванымі».

Галоўнымі фактарамі імклівага зніжэння «міралюбнасці» ў свеце даследчыкі назвалі «канфлікты ў Газе і Украіне».

• Аўтары дакладу таксама падлічылі, што глабальныя эканамічныя наступствы гвалту выраслі да 19,1 трыльёна долараў, што да канца 2023 года складае 13,5% сусветнага ВУП. 
• 110 мільёнаў чалавек з'яўляюцца бежанцамі або ўнутранымі перасяленцамі ў выніку гвалтоўных канфліктаў.
• Павелічэнне колькасці дробных канфліктаў, папярэджваюць аўтары дакладу, павышае верагоднасць больш сур'ёзных канфліктаў у будучыні.

Так, нагадваюць яны, у 2019 годзе Эфіопія, Украіна і Газа былі вызначаны як «нязначныя канфлікты». Затое ў 2023 годзе амаль тры чвэрці сусветных смерцяў ад войнаў будуць прыпадаць менавіта на Украіну і Газу, гаворыцца ў дакладзе.

2380 долараў ЗША на чалавека — эканамічныя наступствы гвалту

Сусветны эканамічны ўплыў гвалту ў 2023 годзе склаў 19,1 трыльёна долараў, або 2380 долараў на чалавека.

Выдаткі на мірнае будаўніцтва і падтрыманне міру склалі 49,6 млрд долараў, што складае менш за 0,6% ад агульных сусветных ваенных выдаткаў.

Украіна ўваходзіць у пяцёрку найменш міралюбных краін

Самай міралюбнай краінай з'яўляецца Ісландыя, якая ўзначальвае гэты рэйтынг з 2008 года. За ёй ідуць Ірландыя, Аўстрыя, Новая Зеландыя і Сінгапур — новы ўдзельнік першай пяцёркі.

А калі паглядзець на канец спісу, дык Емен замяніў Афганістан як найменш мірную краіну ў свеце. Далей найменш мірнымі лічацца Судан, Паўднёвы Судан, Афганістан і Украіна.

Змяніўся і характар войнаў, і іх завяршэнне. Такім чынам, у 2010-я гады вырашальная перамога абодвух бакоў была дасягнута менш чым у 9% выпадкаў. Напрыклад, у 1970-я гады гэты паказчык дасягаў 49%.

За той жа перыяд колькасць канфліктаў, якія завяршыліся мірнымі пагадненнямі, скарацілася з 23% да крыху больш за 4%.

Уплыў асіметрычных тэхналогій вядзення вайны значна палегчыў недзяржаўным групам, а таксама меншым або менш магутным дзяржавам магчымасць канкурыраваць у канфліктах з больш буйнымі дзяржавамі або ўрадамі.

Колькасць дзяржаў, якія выкарыстоўваюць беспілотнікі, вырасла з 16 да 40, павялічыўшыся на 150% у перыяд з 2018 па 2023 год.

За той жа перыяд колькасць недзяржаўных груповак, якія здзейснілі хаця б адну атаку беспілотнікаў, павялічылася з 6 да 91, і тут рост — больш чым на 1400%.

Даследаванне IEP таксама тычылася ваеннага патэнцыялу краін (шляхам ацэнкі спалучэння ваеннай тэхнікі, тэхналогій і боегатоўнасці).

Такім чынам, аказалася, што ЗША валодаюць нашмат большым ваенным патэнцыялам, чым Кітай, за імі са значным адрывам ідзе Расія.

Ваенны патэнцыял ЗША, па выніках ацэнак экспертаў, у тры разы перавышае кітайскі. У той час як традыцыйныя падыходы да вымярэння ваеннага патэнцыялу звычайна ўлічваюць толькі колькасць ваенных сродкаў, адзначаецца ў дакладзе.

Еўропа рыхтуецца да вайны

Катарская тэлекампанія Al Jazeera, аналізуючы даныя даследавання, заяўляе: Еўропа рыхтуецца да вайны.

Глабальны індэкс міру паказвае, піша выданне, што «ваенныя выдаткі ў Еўропе растуць на фоне асцярог, што вайна ва Украіне будзе пашырацца». 

У той час як у Еўропе знаходзяцца сем з 10 самых мірных краін свету, 23 з 36 краін рэгіёну апошнім часам сталі «менш мірнымі».

Напрыклад, Швецыя, якая стала найноўшым сябрам NATO ў сакавіку з-за боязі канфлікту з Расіяй, пацярпела найбольшае падзенне сукупных балаў у Еўропе. Гэта адкінула яе з 22-га месца на 39-е, што з'яўляецца самым нізкім узроўнем «міралюбнасці» краіны з 2008 года.

Расійска-ўкраінская вайна прымусіла Еўропу перагледзець узровень ваенных выдаткаў і боегатоўнасці, нагадвае сваёй аўдыторыі катарскае СМІ Al Jazeera.

Сусветныя лідары павінны інвеставаць у вырашэнне канфліктаў

«За 9 з апошніх 10 гадоў мір ва ўсім свеце пагоршыўся. Мы з'яўляемся сведкамі рэкорднай колькасці канфліктаў, узмацнення мілітарызацыі і ўзмацнення міжнароднай стратэгічнай канкурэнцыі ... Цяперашнія крызісы падкрэсліваюць неабходнасць таго, каб сусветныя лідары ўзялі на сябе абавязацельствы інвеставаць у вырашэнне гэтых канфліктаў», — перакананы Стыў Кілі, заснавальнік і кіраўнік IEP.

Ён падкрэслівае, што войны негатыўна ўплываюць на сусветную эканоміку і пагаршаюць цяперашнюю глабальную эканамічную ўстойлівасць.