Землятрус і выбары турэцкага прэзідэнта. Дасье ў карыкатурах

Землятрус у Турцыі прыйшоўся якраз на старт прэзідэнцкай кампаніі, вынікі якой цяпер не здольны прагназаваць ніводны палітычны сіноптык.

Нават без землятрусу даўно існуючы ў Турцыі глыбокі раскол па лініі «ўлада — апазіцыя», па ходзе набліжэння выбараў дасягнуў, падавалася, максімальных памераў. Абодва лагеры рыхтаваліся да запеклай дуэлі.

З боку цяперашняга гаранта, клерыкала-папуліста Рэджэпа Эрдагана акцэнт рабіўся на ўмацаваным міжнародным становішчы Турцыі, барацьбе за ўласныя нацыянальныя інтарэсы, ісламскую ідэнтычнасць.

У гэтым плане мабілізаваць электарат Эрдагану моцна дапамаглі правыя радыкалы Швецыі і Даніі, якія не так даўно спалілі Каран пад сценамі турэцкіх пасольстваў. Такія выхадкі абурылі шмат туркаў. Зрэшты, і на Захадзе шмат хто не разумее перформансаў са спаленнем Карана. Напрыклад, нейкі мастак у сваім творы намякае, што падобныя акцыі яўна на карысць Пуціну, які на малюнку працягвае радыкалу запальнічку.

У выпадку апазіцыі, як вынікае з праграмы, апублікаванай 30 студзеня, акцэнт зроблены на абяцанні вяртання да парламентарызму і на шляху ў Еўропу. Напэўна, мінусам з'яўляецца адсутнасць адзінага лідара — вынік таго, што апазіцыя па сутнасці — гэта кааліцыя шасці партый. Хаатычная ўнутраная прырода кааліцыі — сюжэт многіх турэцкіх карыкатур.

І тут нечакана сваё слова ўзяла прырода. 6 лютага на Турцыю абрынуўся жорсткі землятрус, які прывёў да масавых смерцяў і разбурэнняў. Колькасць загінулых складае каля 40 тысяч чалавек, а параненых — пераваліла за 100 тысяч. У 10 правінцыях з насельніцтвам каля 15 млн чалавек разбураны дзясяткі тысяч пабудоў і аб'ектаў інфраструктуры. Страты турэцкай эканомікі знаходзяцца ў дыяпазоне ад 1% да 10% ВУП, гэта значыць ад 8 да 80 млрд долараў. Малюнак аднаго з мастакоў перадае ўвесь жах катастрофы.

Землятрус стаў свайго роду «абнуленнем» выбарчай кампаніі. Цяпер пераможа той, хто пераканае электарат у тым, што менавіта ён здольны абараніць грамадзян краіны ад удараў разбуральнай сілы прыроды і ад іх наступстваў.

У большай ступені давесці сваю здольнасць абараняць краіну ад прыродных катастроф цяжэй Эрдагану, які 20 год кіруе Турцыяй. Таму, напэўна, і ўзнікла ідэя пераносу выбараў на год.

Нельга сказаць, што ўлада не мае магчымасці арганізаваць карэкціроўку палітычнага календара: у 10 пацярпелых правінцыях уведзены рэжым надзвычайнага становішча. Аднак можна таксама з пэўнасцю казаць, што Захад у выпадку пераносу выбараў пойдзе на самыя рашучыя крокі аж да абвінавачанняў турэцкага кіраўніцтва ва «ўзурпацыі ўлады». Праз пераслед апазіцыі і змены Канстытуцыі на карысць выканаўчай галіны ўлады еўрапейскія мастакі даўно малююць Эрдагана дыктатарам накшталт Гітлера.

Што тычыцца апазіцыі, то на першы погляд зараз яна падаецца фаварытам выбарчай гонкі. Большасць будынкаў, якія не вытрымалі падземных штуршкоў, былі пабудаваны фірмамі, якія вельмі часта звязаныя з уладай. Акрамя таго, многія туркі яўна не зразумелі, навошта Эрдагану было забараняць Twitter, з дапамогай якога ахвяры землятрусу інфармавалі ратавальнікаў. Як бачна па карыкатуры ўнізе, гэта забарона абурыла таксама мастакоў.

З іншага боку, як прызнаюць эксперты, у апазіцыі больш абмежаваныя медыйныя сродкі даказаць сваю перавагу ў параўнанні з уладай.

Так ці інакш, цяпер трэба чакаць 14 сакавіка або 18 красавіка. Менавіта ў гэтыя даты, за 60 дзён да выбараў, мусіць адбыцца іх фармальнае прызначэнне на 14 траўня ці 18 чэрвеня адпаведна. Зрэшты, якую дату не абяруць, ясна, што сутыкненне дэмакратаў і ісламістаў падчас выбараў аб'ектыўна немінуча. Эмоцыі разаграваюцца ўжо зараз. У тым ліку пры дапамозе графікі. Так лаяльныя на адрас Эрдагана мастакі выяўляюць хуткія выбары як рашучую бітву патрыётаў супраць апазіцыі, якая з'яўляецца агентам ЗША.