Беларуская антыядзерная кампанія патрабуе спыніць увод у эксплуатацыю першага блоку БелАЭС

Беларуская антыядзерная кампанія (БАЯК) выступіла з заявай у сувязі з паўторным падключэннем да сеткі першага энергаблоку БелАЭС, паведамляе «Радыё Свабода» са спасылкай на БелаПАН.

«19 лістапада Міністэрства энергетыкі Беларусі распаўсюдзіла інфармацыю аб тым, што першы энергаблок БелАЭС пад Астраўцом зноў падлучаны да сеткі. Гэта адбылося амаль праз дзесяць дзён пасля надзвычайнага здарэння, — гаворыцца ў заяве. — Праз некалькі дзён пасля энергапуску, першага падлучэння блоку БелАЭС да сеткі, якое суправаджалася яго ўрачыстым «адкрыццём», у выніку кароткага замыкання выйшла са строю абсталяванне. Энергаблок быў адключаны ад сеткі, а рэактарная ўстаноўка — ад турбіны, паводле некаторых звестак, рэактар быў заглушаны», — паведамляе БАЯК.
Прадстаўнікі БАЯК лічаць інфармацыю пра здарэнне няпоўнай і супярэчлівай.
«Паводле інфармацыі Дзяржатамнагляду, абсталяванне, якое выйшла са строю, адносіцца да чацвёртага класу бяспекі і не ўплывае на ядзерную і радыяцыйную бяспеку аб’екту.
Аднак паводле інфармацыі, якая паступіла да нас з іншых крыніц, рэактарная ўстаноўка павінна быць спыненая (расхалоджаная), што і было зроблена. Далей мы таксама атрымалі інфармацыю, што падчас здарэння выйшлі са строю не толькі трансфарматары напругі, але і іншае спадарожнае электратэхнічнае абсталяванне. Сказанае вышэй дае падставы асцерагацца, што ва ўмовах палітычнага ціску могуць прымацца рашэнні, не адпаведныя рэгламентам і небяспечныя ў прынцыпе», — гаворыцца ў заяве.
Акрамя таго, адзначаюць прадстаўнікі БАЯК, «прайшло занадта мала часу для высвятлення ўсіх абставінаў надзвычайнага здарэння і яго прычын, а таксама для іх ліквідацыі». «Такім чынам, здарэнне можа паўтарыцца, што спалучана з рызыкай радыяцыйнай бяспекі», — лічаць яны, бо:

• Увод у эксплуатацыю першага энергаблоку БелАЭС ідзе без належнага экспертнага кантролю, без ліцэнзіі на эксплуатацыю, у відавочнай спешцы, у сітуацыі ўсё горшага палітычнага крызісу

• Ва ўводзе ў эксплуатацыю першага энергаблоку няма эканамічнай мэтазгоднасці, энергетычная сістэма Беларусі да яго не гатовая, электраэнергія гэтага блоку не запатрабаваная ні на ўнутраным, ні тым больш на замежным рынку

• Праблемы бяспекі, у тым ліку выяўленыя падчас партнёрскай праверкі стрэс-тэстаў БелАЭС, не вырашаныя

• Справаздача аб ацэнцы бяспекі не завершаная, экалагічныя рызыкі БелАЭС афіцыйна заніжаныя, пытанні абыходжання з адпрацаваным ядзерным палівам не вырашаныя, — падкрэсліваецца ў заяве.

Прадстаўнікі БАЯК настойваюць «на прыпыненні небяспечнага ўводу ў эксплуатацыю першага энергаблоку БелАЭС, бо відавочна, што ён ажыццяўляецца пад палітычным ціскам, у тым ліку на экспертаў, а таксама на рашэнні рэгулятара».
«У той жа час кампетэнцыя рэгулятара, як і заканадаўчая база для незалежнага і адэкватнага нагляду, відавочна недастатковыя», — адзначаецца ў заяве.
БАЯК абʼядноўвае грамадскае абʼяднанне «Экадом», Беларускую партыю «Зялёныя», ініцыятыву «Астравецкая атамная — гэта злачынства», рух «Навукоўцы за бяз'ядзерную Беларусь», а таксама іншыя арганізацыі, актывістаў і экспертаў. БАЯК назірае за будаўніцтвам БелАЭС і робіць яго незалежную экспертную ацэнку з 2009 года.
Першы блок АЭС уключаны ў энергасістэму Беларусі 3 лістапада. 9 лістапада з'явілася паведамленне, што напярэдадні турбіна першага энергаблоку БелАЭС была спыненая з прычыны выхаду са строю трансфарматараў напругі на адным з агрэгатаў.