Fitch: Эканоміка Беларусі ў пераддэфолтным стане
Рэйтынгавае агенцтва Fitch прадставіла прагноз развіцця эканомікі Беларусі, а таксама папярэдзіла, што будзе разглядаць спробу пагасіць даўгавыя абавязацельствы ў беларускіх рублях як дэфолт.
«Пераддэфолтны» стан
Агенцтва Fitch Ratings 29 красавіка 2022 года пацвердзіла доўгатэрміновы крэдытны рэйтынг Беларусі на ўзроўні CCC. Што гэта значыць і як такая ацэнка характарызуе эканоміку Беларусі?
Fitch прысвойвае міжнародныя і нацыянальныя рэйтынгі, якія афіцыйна называюцца рэйтынгамі дэфолту эмітэнта (РДЭ). Існуе спецыяльная шкала, дзе рэйтынгі абазначаюцца лацінскімі літарамі і знакамі «+» або «–».
Да прыкладу, рэйтынг «AAA» — гэта найвышэйшы ўзровень крэдытаздольнасці і самыя нізкія чаканні па крэдытных рызыках. Ён прысвойваецца толькі ў выпадку выключна высокай здольнасці своечасова пагашаць фінансавыя абавязацельствы.
Рэйтынг Беларусі (CCC) азначае, што абавязацельствы па каштоўных паперах выконваюцца, аднак дэфолт уяўляецца рэальнай магчымасцю. Існуе вельмі высокая крэдытная рызыка, а здольнасць выконваць фінансавыя абавязацельствы цалкам залежыць ад устойлівай і спрыяльнай дзелавой або эканамічнай кан'юнктуры. Па сутнасці, рэйтынг «ССС» — гэта «пераддэфолтны» рэйтынг.
Горш можа быць толькі ацэнка ўзроўню «D» — дадзены рэйтынг прысвойваецца эмітэнту або дзяржаве, які знаходзіцца ў стане дэфолту.
Апошні раз перагляд доўгатэрміновага крэдытнага рэйтынгу Беларусі быў праведзены агенцтвам Fitch 7 сакавіка 2022 года. Тады рэйтынг нашай краіны быў паніжаны з адзнакі "B" да ўзроўню "ССС". Праз два месяцы рэйтынг застаўся такім жа, аднак з'явіліся новыя негатыўныя фактары, здольныя аказаць уплыў на эканоміку Беларусі.
Рызыкі макрафінансавай стабільнасці
На думку аналітыкаў Fitch, санкцыі, уведзеныя супраць Беларусі, у спалучэнні з цеснай эканамічнай і фінансавай залежнасцю ад Расіі ствараюць значныя рызыкі для макрафінансавай стабільнасці і павышаюць нявызначанасць адносна гатоўнасці і здольнасці Беларусі выконваць свае знешнія абавязацельствы.
Агенцтва Fitch не ўпэўнена, што Расійская Федэрацыя прадаставіць фінансавую падтрымку Беларусі, неабходную для пагашэння еўрааблігацый у 2023 годзе.
У сакавіку ў Беларусі быў падпісаны ўказ, паводле якога беларускім прадпрыемствам і банкам дазволена выконваць абавязацельствы па знешнім доўгу перад краінамі, якія ўвялі санкцыі ў адносінах да РБ, у беларускіх рублях.
У красавіку ўрад і Нацыянальны банк Беларусі прынялі сумесную пастанову аб разліку рублямі з замежнымі крэдыторамі.
"Выкананне сваіх абавязацельстваў па пагашэнні асноўнага доўгу і працэнтаў па знешніх дзяржаўных пазыках, прыцягнутых ад МБРР, ЕБРР, СІБ, Беларусь будзе ажыццяўляць у беларускіх рублях па афіцыйным курсе рубля да адпаведнай замежнай валюты на дату плацяжу", — паведамляла прэс-служба ўрада.
У сваю чаргу, Fitch Ratings папярэджвае, што будзе разглядаць спробу пагашэння знешніх фінансавых абавязацельстваў у беларускіх рублях як дэфолт.
«Fitch не вядома пра якія-небудзь плацяжы, ажыццёўленыя такім чынам. Разлікі па суверэнных еўрааблігацыях павінны рабіцца ў доларах ЗША, а дакументацыя па аблігацыях не дапускае разлікаў у альтэрнатыўных валютах. Fitch будзе расцэньваць пагашэнне аблігацый у нацыянальнай валюце як дэфолт», — гаворыцца ў заяве агенцтва.
Уплыў санкцый
Аналітыкі агенцтва адзначаюць, што Беларусь сутыкнулася з узмацненнем жорсткасці санкцый і іх паслаблення ў бліжэйшай перспектыве не прадбачыцца. На думку Fitch, ёсць верагоднасць увядзення новых абмежаванняў у адносінах да Рэспублікі Беларусь.
Санкцыі прывялі да таго, што беларускі рубель упаў прыкладна на 30% у канцы лютага — пачатку сакавіка з-за высокага попыту на замежную валюту. «З сярэдзіны сакавіка рубель быў адносна стабільны ў адносінах да долара ЗША, і аб'ёмы аперацый з замежнай валютай, здаецца, нармалізаваліся», — адзначае агенцтва.
У той жа час, санкцыі і цесная сувязь эканомікі Беларусі з эканомікай Расіі ствараюць неспрыяльны фон для эканамічнай актыўнасці.
«Запланаваная пераарыентацыя гандлю на Азію запатрабуе часу, а праблемы з ланцужкамі паставак відавочныя па меры сыходу заходніх кампаній», — лічаць эксперты Fitch.
Акрамя таго, у справаздачы прагназуецца, што беларускія спажыўцы пацерпяць ад росту інфляцыі, якая паводле ацэнкі агенцтва ў 2022 годзе складзе 23 працэнты. Дадзены прагноз вельмі блізкі да лічбы, нядаўна агучанай Сусветным банкам (21, 1%).
Негатыўны ўплыў на беларускую эканоміку таксама акажа працоўная міграцыя (рэлакацыя), улічваючы, што яна асабліва закранае перспектыўны сектар інфармацыйных тэхналогій. Fitch чакае, што эканоміка Беларусі скароціцца на 5 працэнтаў у 2022 годзе і на 1,2 працэнта ў 2023 годзе.
«Санкцыі прывядуць да скарачэння аб'ёмаў экспарту і павелічэння транспартных выдаткаў, у той час як міграцыя, як чакаецца, ударыць па даходах ад ІТ-паслуг», — прагназуе агенцтва.
belmarket.by