Газета ўкраінцаў Канады: Канада думае над эмбарга ў адносінах да беларускага калію

Газета украінцаў Канады «Новы Шлях» піша пра тое, што гэтая краіна думае пра ўвядзенне эмбарга для беларускіх калійных угнаенняў. Да, таго ж, гэта будзе на карысць Канадзе.

Дзейнічаючы сумесна з Еўрасаюзам, Канада 6 лістапада ўнесла ў свой санкцыйны спіс яшчэ 13 беларускіх чыноўнікаў. Калі дадаць да 11, першапачаткова санкцыянаваных 29 верасня, плюс 31, санкцыянаваныя 15 кастрычніка, агульная сума Канады дасягае 55. У гэты спіс увайшлі дыктатар Аляксандр Лукашэнка і яго сын Віктар, піша Марка Лявіцкі, аўтар рэдакцыйнага артыкула газеты «Новы шлях»

Гэтыя санкцыі былі ўведзеныя ў дзеянне ў адпаведнасці з Законам аб спецыяльных эканамічных мерах, які ўводзіць забарону на здзелкі і эфектыўнае замарожванне актываў у дачыненні да уключаных у пералік асоб. Асобы, пералічаныя ў дадатку да правіл, таксама не дапускаюцца ў Канаду ў адпаведнасці з Законам аб іміграцыі і абароне бежанцаў. Наколькі эфектыўнымі будуць гэтыя меры, яшчэ трэба высветліць. Па-першае, мы не ведаем, колькі дзелавых адносін гэтыя людзі могуць мець з Канадай. Па-другое, Лукашэнка ніколі не быў у Канадзе і, верагодна, не збіраецца яе наведваць. Так у чым жа сэнс?

Падчас вебінара Мунк-Цэнтра па Беларусі 16 кастрычніка сам міністр замежных спраў Франсуа-Філіп Шампань прызнаў, што санкцыі Канады носяць «шмат у чым сімвалічны характар». І калі паглядзець на тое, што цяпер адбываецца ў Беларусі, то ніякія санкцыі нічога не мяняюць. Пратэсты працягваюцца, як і арышты і катаванні. Што сапраўды неабходна, дык гэта ударыць па даходах Лукашэнкі. Калі ў яго скончацца грошы, ён не зможа плаціць сваім галаварэзам. І калі ён не заплаціць ім, яны пакінуць яго. Тады ў яго не будзе іншага выбару, акрамя як бегчы ў Расію, як Януковіч збег з Украіны ў 2014 годзе.

Падчас таго ж вебінара Франак Вякорка, ключавы дарадца апазіцыйнага кандыдата ў прэзідэнты Святланы Ціханоўскай, распавёў, што Лукашэнка кантралюе сотні прыватных кампаній праз механізм, вядомы як Кіраўніцтва справамі прэзідэнта, якое забяспечвае яго грашыма, і менавіта на гэтыя кампаніі павінны быць нацэленыя байкоты. Калі яго спыталі, ці можна ідэнтыфікаваць якія-небудзь з іх, ён сказаў, што грамадзянскія групы працуюць над гэтым.

Але мы ведаем, што нафтапрадукты і калійныя ўгнаенні складаюць асноўную частку беларускага экспарту і, такім чынам, з’яўляюцца самай вялікай крыніцай валютных рэзерваў для Лукашэнкі. Мы таксама ведаем, што ў яго дастаткова валютных рэзерваў толькі на некалькі месяцаў. Вядома, Уладзімір Пуцін можа ў нейкай ступені субсідаваць Лукашэнку, але і гэта мае свае абмежаванні. Эканоміка Расійскай Федэрацыі таксама моцна пацярпела ад санкцый, падзення сусветных коштаў нафты і пандэміі Covid. Больш за тое, сырая нафта, якую Беларусь перапрацоўвае ў нафтапрадукты на сваіх двух гіганцкіх заводах, паступае па трубаправодзе з Расійскай Федэрацыі. Такім чынам, байкот беларускіх нафтапрадуктаў будзе мець дадатковы эфект у выглядзе зніжэння даходаў Расійскай Федэрацыі ад здабычы сырой нафты.

Што тычыцца калію, то Беларусь з’яўляецца другім па велічыні вытворцам у свеце са здабычай 7 мільёнаў метрычных тон у год. Беларуская калійная кампанія — найбуйнейшы галіновы аператар краіны. З таго часу, як расійскі «Уралкалій» выйшаў з гэтай кампаніі ў 2013 годзе, яго былы партнёр, дзяржаўны «Беларуськалій», апынуўся на камяністым шляху да аднаўлення. У «Беларуськалія» шэсць шахтаў і чатыры перапрацоўчыя заводы. Расія, дарэчы, з’яўляецца сусветным вытворцам нумар тры.

А хто такі нумар адзін? Мы. У 2019 годзе Канада вырабіла 13,3 млн тон, што на 1,3 млн тон больш, чым у 2018 годзе. Канадская калійная прамысловасць складаецца з 11 шахт, 10 з якіх знаходзяцца ў Саскачаване і адна ў Нью-Брансўіку. Заходнеканадскія радовішчы калію залягаюць у Стэпавым Эвапарытавым радовішчы — найбуйнейшым вядомым радовішчы калію ў свеце. Радовішча распасціраюцца ад цэнтральнага да Паўднёва-Цэнтральнага Саскачавана.

Таму любы байкот беларускага калійнага экспарту прывядзе да росту сусветных коштаў на гэты прадукт. А гэта азначае большы даход для канадскіх вытворцаў калію. Гэта прынясе Саскачавану найбольшую карысць, і — як трапна паказалі апошнія вынікі выбараў, — урад Трудо, безумоўна, мае некаторыя бар’еры, якія трэба выправіць з Саскачаванам.

Цяпер цалкам ясна, што для таго, каб быць эфектыўнай, Канада павінна дзейнічаць узгоднена са сваімі саюзнікамі — у прыватнасці, з Еўрапейскім саюзам, які вядзе значна большы гандаль з Беларуссю. Але моцным бокам знешняй палітыкі Канады заўсёды была яе рэпутацыя «сумленнага пасярэдніка» і здольнасць пераконваць, якая прыходзіць з ёй.

Мы абмяркоўвалі гэтае пытанне з двума апазіцыйнымі дэпутатамі з Эдмантана — Майклам Куперам ад Кансерватыўнай партыі і Хізэр МакФерсан ад Новых дэмакратаў, і абодва адкрытыя для прапаноў аб тым, каб нацэліцца на грошы Лукашэнкі. Як выказаўся Купер: «Улічваючы, што сітуацыя ў Беларусі пагоршылася, найбольш мэтазгодна прыняць значна больш абмежавальныя меры супраць рэжыму Лукашэнкі, і ў гэтай сувязі нацэленасць на бізнес, які ўзбагачае Лукашэнку і яго паслугачоў, павінна быць часткай гэтага».

Таму мы заклікаем дэпутатаў ад усіх партый, якія занепакоеныя парушэннем правоў чалавека ў Беларусі, разгледзець меры, накіраваныя супраць грашовай масы Лукашэнкі. Гэта найбольш падыходная тэма для членаў парламенцкай групы дружбы Канада-Украіна. Мы цвёрда перакананыя, што санкцыі, накіраваныя на грошы Лукашэнкі, — гэта самы эфектыўны спосаб пакласці канец катаванням і гвалту, якія адбываюцца сёння, і прынесці дэмакратыю ў Беларусь.Пераклад НЧ