Не крэдытам адзіным...

З траўня 2014 года ў Беларусі кошт рублёвых крэдытаў для суб'ектаў гаспадарання абмежаваны коштам рублёвых крэдытаў (без уліку льготных крэдытаў) за папярэдні месяц.



Фота: ByMedia.net

За гэты перыяд стаўка апусцілася на 6,1% — з 40,3% да 34,2%. Мяркуючы па дынаміцы, зніжэнне ў апошнія месяцы відавочна замарудзілася. Што зусім не задавальняе ўрад і кіраўніцтва Беларусі.

У прынцыпе, папярэднія спробы (у 2012 і 2013 гадах) адміністрацыйным шляхам знізіць працэнтныя стаўкі натыкаліся на нежаданне людзей здавольвацца нізкімі працэнтамі па рублёвых дэпазітах (на фоне зніжэння ЗВР) і ціск танных рублёвых рэсурсаў на валютную біржу (на фоне адмоўнага знешнегандлёвага сальда).
 

У цяперашні момант сітуацыя іншая: крэдыт ад РФ у суме 1,55 млрд даляраў ЗША супакоіў удзельнікаў рынку, а павелічэнне валютнай выручкі ад росту экспарту с/г прадукцыі ў РФ з-за санкцыйнай вайны паміж РФ і краінамі Захаду ўсяляла ўпэўненасць у сваіх сілах і ў кіраўніцтва Беларусі.

Нацбанк ужо часткова адкрыў пазабіржавы валютны рынак, павялічыўшы аб'ёмы продажаў з 1 лота да 20 лотаў. Цяпер Нацбанк гатовы рызыкнуць і паскорыць (прыкладна ў 2 разы) хуткасць зніжэння кошту рублёвых рэсурсаў. Прыток рублёвых дэпазітаў пры цяперашніх стаўках усяліў упэўненасць у тое, што новае зніжэнне працэнтных ставак не выкліча вялікага адтоку.

Застаецца праверыць правільнасць ацэнкі аптымізму насельніцтва.

Тэрмін дзеяння базавай пастановы Нацбанка ад 22 красавіка 2014 года №260 аб абмежаванні гранічнага ўзроўню працэнтных ставак і нядаўняй пастановы Нацбанка ад 18 верасня 2014 года № 582 аб паскарэнні зніжэння працэнтных ставак абмежаваны 2015/01/01. Пры цяперашніх тэмпах гэта азначае зніжэнне працэнтных ставак па рублёвых крэдытах да канца года яшчэ на 5–6% і выхад на ўзровень ніжэйшы за 30%. З адначасовым выхадам працэнтных ставак па рублёвых дэпазітах на ўзровень ніжэйшы за 23%.

Як павядзе сябе ў гэтым выпадку насельніцтва, сказаць складана. Чаканая дэвальвацыя беларускага рубля на 15% і стаўка па валютных дэпазітах каля 5% (у суме гэта складае 20%) робяць стаўку ў 23% па рублёвых дэпазітах досыць няўпэўненай. І пры выбары многае (калі не ўсё) будзе залежаць ад знешніх фактараў: працяг канфлікту РФ — краіны Захаду, рост экспарту ў РФ, кампенсацыі Беларусі з-за падатковага манеўру па нафце ў РФ. Таму Нацбанку трэба падрыхтавацца да магчымага адтоку рублёвых дэпазітаў і росту попыту на валюту, для чаго прадугледзець у ЗВР не менш за 1 млрд даляраў ЗША на гэтыя мэты. Гэта значыць, неабходна вывесці ЗВР на ўзровень 7–8 млрд даляраў ЗША. І ўважліва адсочваць дынаміку курсу менавіта даляра ЗША, не дапушчаючы яго сур'ёзных ваганняў.

Тэрмін дзеяння пастаноў Нацбанка толькі да канца 2014 года паказвае няўпэўненасць, што спрыяльная абстаноўка працягнецца яшчэ хоць бы год. Рашэнні ідуць сітуатыўныя, кіраванне, як і раней, ідзе ў ручным рэжыме. Тым больш што 2015 — год выбараў. Як паказвае практыка, у выбарны год магчыма ўсё.

Нявызначанасць знешніх фактараў і прадвызначанасць ўнутраных — яшчэ больш выбудоўваюць рамкі вакол эканомікі Беларусі. Адзіная надзея на поспех, якая пераследуе Беларусь ужо шмат гадоў.

Уладзімір Арцюгін, галоўны рэдактар ​​часопіса "ЗЭД і валютнае рэгуляванне", спецыяльна для Telegraf.by