«Проста не вытрымліваюць нервы». Чаму змены ў Падатковы кодэкс да гэтага часу не прынятыя і чым гэта можа скончыцца?

Для амаль 300 тысяч індывідуальных прадпрымальнікаў апошнія тыдні 2021 года будуць па-сапраўднаму "гарачымі". Уся справа ў зменах у Падатковы кодэкс, якія, як мяркуецца, сур'ёзна паўплываюць на парадак вядзення малога бізнесу. Яны да гэтага часу не прынятыя.

11 лістапада на сайце Мінфіна з'явілася новая версія законапраекта, а прадпрымальніцкія саюзы спрабуюць даказаць чыноўнікам, што многія з прапаноў згубна адаб'юцца на дробных прадпрымальніках.
Чаму да гэтага часу няма яснасці ў лёсе такога важнага дакумента? Як і калі ІП павінны перайсці на новыя рэйкі? І што думаюць пра гэта самі ІП?
— Я падаю паслугі па капірайтынгу, сваё ІП вырашыла адкрыць, калі зразумела, што, выконваючы заказы для некалькіх кампаній, магу зарабляць больш, чым проста наёмны работнік, — распавядае Вольга. — А працаваць у «чорную» не хацелася, ды і цяжкасці з атрыманнем аплаты ад буйных заказчыкаў так ці інакш узніклі б. Мае рэсурсы як выканаўцы ўсё роўна абмежаваныя, таму з месяца ў месяц атрымліваўся цалкам прадказальны заробак. З дакументамі ніякіх складанасцяў не ўзнікала: дэкларацыя простая, падаткі і ўнёскі ў ФСАН я плачу анлайн. Мяркуючы па тым, што вядома цяпер, мой від дзейнасці не ўвойдзе ў пералік для самазанятых. Хаця чаму? Чым я адрозніваюся ад ландшафтнага дызайнера, які вырабляе прадукт, дзякуючы сваім таленту і навыкам і пападае ў пашыраны спіс самазанятых? Зрэшты, нават гэта не дакладна… Хутчэй за ўсё, давядзецца не толькі плаціць падатак у тры разы больш, але і карыстацца паслугамі бухгалтара, і ўсё гэта закладваць у канчатковы кошт сваіх работ. Не ведаю, чым гэта скончыцца. Магчыма, давядзецца ставіць ІП на паўзу. Пакуль я проста пастараюся на працягу снежня атрымаць па максімуме аплату па ўсіх замовах, каб у студзені мець магчымасць разабрацца, што далей рабіць. Гэтая нявызначанасць вымотвае больш за ўсё.
— Наша кампанія карыстаецца паслугамі некалькіх ІП у якасці падрадчыкаў, — адзначае Таццяна, бухгалтар. — Кошт іх работ, безумоўна, залежыць, ад падаткаў, якія яны плацяць, і гэта ўплывае на суму, якую мы выстаўляем заказчыкам. Таму навіны па зменах у Падатковы кодэкс я адсочваю з самага пачатку. Першая рэдакцыя на сайце Міністэрства фінансаў, другая — у мяне проста не вытрымліваюць нервы. Цяпер амаль снежань, а мы не ведаем, як будзем жыць у студзені.
На думку старэйшага навуковага супрацоўніка BEROC (Кіеў) Льва Львоўскага, клопат аб малым бізнесе, у разліку на тое, што ён вырасце і ператворыцца ў буйнога падаткаплацельшчыка — агульнасусветная практыка. Але не ў нашым выпадку...
— Чаму анансаваныя змены ўсё ніяк не прымуць?
— Апошні год-паўтара мы бачым нервовасць і паспешлівасць у спробах нешта змяніць. Казалі, што будуць рэформы пенсійнай сістэмы, дзяржкіравання. Потым пра дзяржкіраванне забылі. Усё прыхапкам, без зразумелых матываў. Цяпер мы бачым агульную нестабільнасць палітыкі. Паступае загад — усе пачынаюць выконваць, потым аказваецца, што рэалізацыя багатая цяжкасцямі для эканомікі, яго спрабуюць спусціць на тармазах.
— Што будзе з гэтым законапраектам, на ваш погляд: яго прымуць і потым будуць зачышчаць недахопы або прымуць заднім лікам?
— Магчыма ўсё, што заўгодна. Прадпрымальнікам і ІП застаецца толькі паспачуваць.
— А як павядуць сябе ў гэтай сітуацыі прадпрымальнікі?
— Прадпрымальнікі, як правіла, змагаюцца да апошняга. Ніхто не жадае закрываць свой бізнес. Людзі, хутчэй за ўсё, будуць цярпець і арыентавацца па абставінах, што, уласна, для нас не ўпершыню. У доўгатэрміновай перспектыве, калі будуць праблемы са «спрошчанасцю», частка ІП закрыюцца. Бо з ССП галоўнае не ва ўзроўні падатку, а ў тым, што малому бізнесу цяжка наймаць бухгалтара і займацца складаным дакументазваротам. Новыя бізнесы, адпаведна, будуць адкрывацца радзей. Бо чым прасцей пачаць, тым больш чалавек гатовы паспрабаваць.
З малым бізнесам ёсць некалькі момантаў, якія наш урад, мяркуючы па ўсім, дрэнна разумее. Бізнес — гэта заўсёды рызыка. З пэўнай колькасці людзей, якія распачалі сваю справу, нямала прагараць. Калі пачаць бізнес лёгка, то нехта паспрабуе, прагарыць і паспрабуе нешта іншае. Людзі разумеюць гэта і ўсё роўна гатовыя рызыкнуць, а ўрад сваімі дзеяннямі толькі павялічвае ступень рызыкі.
Па-другое, «іпэшнікі» — не самыя багатыя людзі. Многія з іх існуюць у даволі складаных умовах, маючы адносна невялікі прыбытак.
Па-трэцяе, ва ўсіх краінах малы бізнес разглядаецца як аснова для развіцця буйнога. Яго ўсяляк засцерагаюць з задзелам на будучае развіццё. І «аскубваць» яго на ранняй стадыі — вельмі неразумна.
— Ёсць верагоднасць, што нашы прадпрымальнікі пасля ўсіх гэтых перыпетый фармальна «пераедуць» у Расію?
— Усё будзе залежаць ад правапрымяняльнай практыкі. Калі гэта можна будзе зрабіць лёгка і без наступстваў у падатковых органах Беларусі, то, напэўна, шмат хто скарыстае гэта. Але ўся соль у тым, што ніхто не ведае, як яно будзе. Акрамя законаў, у нас ёсць яшчэ практыка іх ужывання. Калі можна выконваць правілы, прыйсці ў падатковую, якая нешта напіша, за нешта аштрафуюць, нешта прад'явіць, і застанецца толькі ісці ў суд.
— Усе «рухі цела» з папраўкамі ў кодэкс пачаліся з таго, што ўлады абвінавацілі ІП у адмыванні грошай. Гэта сапраўды актуальная праблема для нашай эканомiкi?
— Нейкая доля «іпэшнікаў» сапраўды ўяўляе сабой прыхаваную занятасць. У пэўнай ступені так, гэта праблема для дзяржавы. Але калі разглядаць канкрэтна яе, то вырашыць усё можна дастаткова проста. Напрыклад, абмежаваць долю прыбытку з адной крыніцы. Іншымі словамі, ёсць шмат ускосных інструментаў, якія маглі б кропкава скарэктаваць сітуацыю і пры гэтым захаваць ССП як важную ўмову для малога бізнесу.
Але галоўнае ў іншым. Ёсць асноўнае правіла, якім варта кіравацца пры змене ўмоў вядзення бізнесу — гэта прадказальнасць і празрыстасць. Каб усе ўдзельнікі рынку загадзя дакладна разумелі, што і як зменіцца і маглі падрыхтавацца. Самае дрэннае, калі, як у нас, калі нічога не зразумела.
zautra.by