У Беларусі значна вырасла доля насельніцтва, уразлівая да рызыкі беднасці

Значны рост долі насельніцтва, уразлівай да рызыкі беднасці, стаў вынікам рэцэсіі 2015-2016 гадоў, якая найбольш востра адбілася на дабрабыце сацыяльна неабароненых груп насельніцтва.

Пра гэта гаворыцца ў матэрыяле, падрыхтаваным эканамістамі Даследчага цэнтра ІПМ і Цэнтра эканамічных даследаванняў BEROC да канферэнцыі KEF-2019 «Нябачная рука Левіяфана». У ім прадстаўлены асноўныя вынікі даследавання Сусветнага банка пра ўплыў рэцэсіі 2015-2016 гг. на дабрабыт насельніцтва Беларусі і стратэгіі, якія хатнія гаспадаркі ўжывалі для пераадолення цяжкасцяў і змякчэння шоку ад скарачэння грашовых даходаў у перыяд крызісу.
Як адзначаюць эканамісты, апошні крызіс 2014-2016 гадоў у значна большай ступені адбіўся на дабрабыце насельніцтва, чым крызісы 2008-2009 і 2010-2011 гадоў. Падчас папярэдніх выпадкаў крызісу найбольшае скарачэнне даходаў (або найбольшую запаволенне іх росту) адбывалася ў самых забяспечаных хатніх гаспадарак. У крызіс 2015-2016 гадоў сітуацыя змянілася.
Як адзначаюць аўтары працы, калі глядзець на дынаміку грашовых даходаў асобных груп насельніцтва, выдзеленых у адпаведнасці з крытэрамі месца жыхарства, тыпу хатняга гаспадаркі, узроўню адукацыі, статусу на рынку працы, то аказваецца, што найменшае скарачэнне даходаў у ходзе рэцэсіі адбылося ў тых груп, чый даход быў вышэй за сярэдні.
«Напрыклад, у жыхароў Мінска, дзе ўзровень грашовыя даходы нашмат вышэй за сярэдні па краіне, яны скараціліся за 2015-2016 гг. усяго на 5.4%. Маштаб скарачэння грашовых даходаў у жыхароў іншых абласцей быў нашмат большы, напрыклад, у Брэсцкай вобласці даходы знізіліся на 13.5%. Сапраўды гэтак жа, мацней чым у жыхароў Мінска і іншых буйных гарадах упалі грашовыя даходы жыхароў сельскай мясцовасці (скарачэнне на 14.6%) і малых гарадоў (скарачэнне на 16.4%). Згодна з узроўню адукацыі, маштабы скарачэння грашовых даходаў з прычыны рэцэсіі 2015- 2016 гг. розніліся ад 7.7% для насельніцтва з вышэйшай узроўнем адукацыі да 16.1% для людзей з сярэдняй спецыяльнай адукацыяй. Такім чынам, сацыяльна неабароненыя групы насельніцтва ў цэлым пацярпелі мацней ад крызісу, чым адносна забяспечаныя пласты грамадства», — канстатуюць эканамісты.
Яны адзначаюць, што негатыўны эфект рэцэсіі на грашовыя даходы сацыяльна неабароненых груп насельніцтва пры гэтым не адлюстроўваецца на ўзроўні беднасці, ацэньваецца нацыянальнай статыстыкай праз паказчык малазабяспечанасці, так і Сусветным банкам праз міжнародныя рысы беднасці (Cojocaru and Matytsin, 2017; World Bank, 2018) .
«Афіцыйны ўзровень беднасці павялічыўся ўсяго на 1.1 п.п., з 4.8% ў 2014 г. да 5.9% у 2017 г. Аднак працэнт уразлівага да рызыкі беднасці насельніцтва — чыя верагоднасць апынуцца за мяжой беднасці перавышае 10% — павялічыўся з 16% у пачатку 2014 г. да 29% на канец 2016 г.», — гаворыцца ў працы.
Яе аўтары адзначаюць, што такі рост долі насельніцтва ўразлівага да рызыкі беднасці адпавядае дынаміцы ўмеранай беднасці, якая ацэньваецца праз мінімальны спажывецкі бюджэт.
«Гэта азначае, што існуе вялікая група насельніцтва з прыбыткам вышэй рысы абсалютнай беднасці, але ніжэй мінімальнага спажывецкага бюджэту, якая адчувальная да рызыкі беднасці і можа апынуцца за рысай беднасці ў выпадку новай рэцэсіі. Узровень уразлівасці асабліва высокі сярод такіх сацыяльных груп як шматдзетныя, сям’і з адным з бацькоў, незанятыя або часткова занятыя», — фіксуюць эканамісты.
Паводле thinktanks.by