Як «Гомсельмаш» развялі на залатыя зліткі

У цэнтры гучнай крымінальнай гісторыі пра «шэрыя» пастаўкі камплектуючых для прадпрыемства «Гомсельмаш» апынуліся 13 чалавек.

Сярод іх і двое кіраўнікоў філіяла гэтага акцыянернага таварыства. Матэрыялы праверак КДБ і фінансавай міліцыі Камітэта дзяржкантролю вобласці далі ход расследаванню фактаў незаконнага прадпрымальніцтва і службовых злачынстваў, учыненых гэтымі людзьмі. Цяпер суд першай інстанцыі вынес абвінаваўчы прысуд па справе, якую даволі дорага абышлося прадпрыемству.

Перш чым у студзені 2015 года затрымаць мінчука і двух кіраўнікоў службаў забеспячэння аднаго з філіялаў «Гомсельмаша», аператыўнікам давялося не адзін месяц правяраць гэтую групу таварышаў і назапашваць інфармацыю. Рэчаіснасць апынулася настолькі ўражлівай, што і сёння ва ўпраўленні Дэпартамента фінансавых расследаванняў КДК па Гомельскай вобласці называюць гэтую справу беспрэцэдэнтнай для таго часу:

— Такая схема незаконнага прадпрымальніцтва, звязаная з буйным прадпрыемствам, у якой быў задзейнічаны больш за дзесятак чалавек, у нашай практыцы яшчэ не сустракалася.

Зрэшты, схема, па словах спецыялістаў, нічога складанага не ўяўляла. У яе аснову быў пакладзены класічны прынцып «купі — прадай». З адной толькі розніцай: здзелкі прыносілі даход цалкам канкрэтным людзям і адбіваліся сур'ёзнымі стратамі для прадпрыемства, якое ў выніку хітрых маніпуляцый асобна ўзятых таварышаў купляла запчасткі па штучна ўзнятых цэнах. Умоўна кажучы, тое, што каштавала на рынку рубель, «Гомсельмашу» абыходзілася ў 3-5 разоў даражэй. Затое ў кішэнях удзельнікаў схемы асядалі велізарныя сумы. Атрыманы даход перавысіў 883 тысячы дэнамінаваных рублёў, з іх «чыстымі» каля 700 тысяч.

А пачалося ўсё з сустрэчы сталічнага прадпрымальніка М., які калісьці працаваў на гэтым заводзе, намесніка галоўнага энергетыка З. і вядучага інжынера забеспячэнскія службы аднаго з філіялаў «Гомсельмаша» Г. Камерсант, ведаючы знутры тонкасці мясцовай вытворчасці, прапанаваў знаёмым кіраўнікам купляць па даступнай цане за наяўныя ва Украіне і Расіі патрэбныя заводу камплектуючыя. А далей пад рэквізітамі асобных мінскіх і гомельскіх фірмаў легальна пастаўляць запчасткі ўжо па выгадных для сябе коштах на прадпрыемства. Пералічаную за тавар аплату абнаяўнівалі праз ілжэструктуры і дзялілі «па-братэрску». Дарэчы, «па-братэрску» мела на ўвазе 15-20 адсоткаў на кіраўнікоў, па 3 адсоткі фірмам-«памочніцам», астатнім распараджаўся мінчанін, які кіраваў закупкамі. У фінансавай міліцыі распавядаюць, чаму без удзелу службовых асоб філіяла гэтая схема не змагла б працаваць:

— Да іх, у службу забеспячэння, паступалі заяўкі ад усіх цэхаў на электратэхнічную прадукцыю: лямпачкі, транзістары, дыёды, мікрасхемы... кіраўнікам-фігурантам справы трэба было сфармаваць партыю закупкі, якая не перавышае па суме адной тысячы базавых велічынь. Гэта давала магчымасць не праводзіць тэндэры, абмяжоўваючыся толькі аб'явай конкурснай прапановы, у якой і ўдзельнічалі падкантрольныя фірмы. Гэта значыць з пункту гледжання дакументацыі ўсё было бездакорна.

За патрэбнымі запчасткамі часам ездзілі на асабістых аўтамабілях. Бо нічога складанага ў такіх рэйсах не было. Сеў у легкавік, прыбыў па адрасе, загрузіў багажнік, а ўжо ў Беларусі праз знаёмую фірму адправіў машынай на прадпрыемства. «Гомсельмаш» за пастаўкі разлічваўся рэгулярна. Праблемы з аплатай з'явіліся толькі ў 2014 годзе. Але і тады мінчанін знайшоў выхад са становішча: на суму доўгу ўзяў прадукцыю «Гомсельмаша», якую хутка прадаў у Расіі...

Абласное ўпраўленне СК вяло расследаванне больш за год, у выніку сабраўшы ўсе ланцужкі і доказы не толькі незаконнага прадпрымальніцтва, але і службовых злачынстваў. Да пачатку суда расклад атрымаўся такі: кіраўнікі большасці фірмаў пагасілі ўрон, і на гэтай падставе былі вызваленыя ад крымінальнай адказнасці, частка фігурантаў, у тым ліку і мінчанін М., які прызнаў сваю віну, трапілі пад амністыю. Перад судом паўсталі кіраўнікі завода, якім, акрамя незаконнага прадпрымальніцтва, ставілася ў віну і злоўжыванне службовымі паўнамоцтвамі, што адносіцца да катэгорыі цяжкіх злачынстваў.

Прадстаўнік абласной пракуратуры Міхаіл Забелін падтрымліваў дзяржабвінавачанне ў працэсе:

— Намеснік галоўнага энергетыка З. прызнаў сваю віну, але вядучы інжынер забеспячэнскія службы Г. катэгарычна адмовіўся ад дачынення да гэтых злачынстваў, хоць матэрыялы расследавання, паказанні абвінавачаных і сведак паказвалі на тое, што кожны з іх разумеў, што робіць і ў чым ўдзельнічае. Дастаткова прывесці электронную перапіску паміж імі, якая даследавалася ў судзе. У ёй яны дэталёва абмяркоўвалі, якую цану ставіць на тавар, вылічвалі працэнты, якія атрымаюць...

— Сумы сапраўды былі буйныя?

— Падчас судовага следства гучалі розныя сумы. Так, на прадастаўленні паслуг па легалізацыі паставак і атрыманні наяўных сродкаў фірмы разава «зараблялі» ад 7 да 18 тысяч долараў, службовыя асобы філіяла «Гомсельмаша» па адной з паставак, напрыклад, атрымалі адразу 30 тысяч долараў... Кватэры, машыны, дачы, кілаграм золата ў злітках, ювелірныя вырабы — тое, што было арыштавана ў фігурантаў падчас следства па гэтай крымінальнай справе.

Суд прызнаў былых кіраўнікоў завода вінаватымі: З. прысуджаны да 3 гадоў, а Г. да 4,5 года пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі ўзмоцненага рэжыму з канфіскацыяй маёмасці. Абодва пазбаўлены права займаць адміністрацыйна-гаспадарчыя і арганізацыйна-распарадчыя пасады на працягу 5 гадоў. Прысуд пакуль не ўступіў у законную сілу.

Тым часам, разлічвацца па незаконных здзелках давядзецца і тым, хто апынуўся ў судзе, і амніставаным. Пракуратура вобласці падала пазоў аб кампенсацыі удзельнікамі схемы каля 700 тысяч рублёў, заробленых незаконным шляхам. Калі суд падтрымае патрабаванні, то ў кошт пагашэння шкоды пойдзе ўся арыштаваная маёмасць. У тым ліку і кілаграм золата, знойдзены ў адной з кватэр удзельнікаў схемы.

У снежні мінулага года Камітэт дзяржбяспекі Беларусі спыніў супрацьпраўную дзейнасць службовых асобаў ААТ «МТЗ», «МАЗ», «БелАЗ» і «Гомсельмаш». Паводле інфармацыі прэс-службы ведамства, устаноўлена, што прадстаўнікі кіраўніцтва і работнікі прадпрыемстваў машынабудаўнічага комплексу за атрыманне незаконных узнагарод ад камерцыйных структур забяспечвалі прасоўванне прадукцыі апошніх. З 2013 года за прыёмку сыравіны і камплектуючых з элементамі брака, выдачу фіктыўных заключэнняў па якасці, атрыманне звестак аб перспектыўных распрацоўках ім перададзена хабараў на суму не менш за 200 тысяч даляраў.

Паводле gomel.today