Другі ўкраінскі фронт Барака Абамы

У выпадку далучэння ЗША да "нармандскай чацвёркі" перамоўны працэс вакол усходу Украіны набудзе зусім іншы характар.



Амерыканскі амбасадар у Маскве Джон Тэфт заявіў пра гатоўнасць Барака Абамы паўдзельнічаць у працы "нармандскай чацвёркі". Праўда, пры ўмове, калі прэзідэнт ЗША атрымае на тое адпаведную прапанову. А прасцей кажучы — калі не супраць такога ўдзелу будзе расійскі бок. Бо абсалютна відавочна, што ў выпадку далучэння Абамы да "нармандскай чацвёркі" перамоўны працэс вакол усходу Украіны набудзе зусім іншы характар, піше Сяргей Рудэнка — спецыяльна для DW.

Чатыры плюс адзін

З часу стварэння так званага "нармандскага фармату" (Расія, Украіна, Германія і Францыя) ЗША хоць і не прымалі актыўнага ўдзелу ў пасяджэнні "чацвёркі", але пазіцыя Вашынгтона заўсёды ўлічвалася перамоўшчыкамі. Прынамсі, Ангела Меркель праводзіла кансультацыі з Баракам Абамам напярэдадні прыняцця важных рашэнняў па ўсходзе Украіны. Аднак дарадчы голас не дазваляў Вашынгтону актыўна ўплываць на перамоўны працэс "чацвёркі".

Такую стрыманасць Злучаных Штатаў можна растлумачыць даволі проста: увесь гэты час амерыканцы спрабавалі пазбегнуць адкрытай канфрантацыі з Масквой. Бо ў рамках "нармандскай чацвёркі" Расія гуляла і працягвае гуляць ролю пасярэдніка ва ўрэгуляванні канфлікту на Данбасе. Хоць у Вашынгтоне выдатна ведаюць пра сапраўдную ролю Крамля ў гэтай вайне — ролю агрэсара.
 

Чаму ж ЗША вырашылі менавіта цяпер заявіць пра магчымы ўдзел Абамы ў "нармандскай чацвёрцы"? Адказ даволі просты: мінскія пагаднення, ухваленыя два месяцы таму лідарамі Францыі, Германіі, Украіны і Расіі, выконваюцца не ў поўнай меры. Вайна ў Данбасе працягваецца. І "нармандскі фармат" патрабуе зменаў. У тым ліку — і па складзе ўдзельнікаў. Прыход у "чацвёрку" Абамы можа кардынальна змяніць працэдуру выканання мінскіх дамоўленасцей.

Расія супраць ЗША

У Маскве тое, што адбываецца ў Данбасе даўно ўжо падаюць, як супрацьстаянне менавіта "рускага свету" і ЗША. Маўляў, за ўсім гэтым стаіць вялікая геапалітыка. Расійскаму боку вельмі важна было падаць вайну на ўсходзе Украіны менавіта як "вайну міроў", у якой з аднаго боку стаяць амерыканцы, а з другога — рускія. Адсюль — і вар'яцкія заявы МЗС Расіі аб амерыканскіх наймітах і спецназаўцы, якія ваююць на баку ўкраінскай арміі.

Падобна на тое, што ўвесь гэты час кіраўніцтва Расеі наўмысна спрабавала нейкім чынам справакаваць амерыканцаў на дзеянні ў адказ. Але Вашынгтон трымаў сябе ў руках і выбудоўваў даволі разумную палітыку ў адносінах да таго, што адбываецца на ўсходзе Украіны. ЗША падтрымлівалі і працягваюць падтрымліваць афіцыйны Кіеў шляхам прымянення санкцый супраць Расіі, прадастаўленнем несмяротнай зброі, ваенна-тэхнічнай дапамогай і г.д.

Далучэнне ж Абамы да "нармандскай чацвёркі" будзе азначаць адно: вырашэннем канфлікту на ўсходзе Украіны непасрэдна зоймуцца ЗША і Расія. Ад таго, ці змогуць дамовіцца Абама і Пуцін, будзе залежаць будучыня не толькі Данбаса. Для Расіі цяпер вельмі важна даказаць Вашынгтону сваю сілу і ўплыў у свеце. А для ЗША — акуратна амартызаваць агрэсіўныя паводзіны Масквы.

Гаранты без гарантый

Расія і ЗША, як падпісанты Будапешцкага мемарандума, яшчэ ў 1994 годзе гарантавалі Украіне тэрытарыяльную цэласнасць і бяспеку ў абмен на здачу ядзернай зброі. Аднак ні Вашынгтон, ні Масква (як зрэшты, і Лондан) сваіх абавязацельстваў перад Украінай не выканалі. Год таму, калі Расія анексавала Крым, украінскае кіраўніцтва спрабавала апеляваць да падпісантаў згаданага мемарандума. Аднак усе спробы былі марнымі. І прычынай таму — агрэсіўныя паводзіны адной з бакоў — Расіі.

Ці зможа Барак Абама з прыходам у "нармандскую чацвёрку" кардынальна змяніць сітуацыю на ўсходзе Украіны? Не выключана. Уладзімір Пуцін, які завяз ў ваенным канфлікце ў Данбасе, падобна, ужо даўно шукае шляхі адыходу з Данбаса. І гэтыя самыя шляху яму цалкам можа пазначыць прэзідэнт ЗША. Менавіта Абама дапаможа Пуціну захаваць твар перад сусветнай грамадскасцю. Хоць пра тое, якая гэта асоба, у свеце ўжо ведаюць усе.

Для Украіны было і застаецца прынцыпова важным спыненне вайны ў Данбасе. Краіна знясіленая годам вайны. Украінскаму баку патрэбна паўза і хоць бы мінімальныя гарантыі таго, што так званыя ДНР і ЛНР пад патранатам Расіі не пойдуць у новы наступ. Гэтыя гарантыі Украіна сёння можа атрымаць толькі пры актыўным удзеле ЗША ў перамоўным працэсе.

Сяргей Рудэнка, журналіст, галоўны рэдактар ​​сайта тэлеканала "Эспрессо TV", аўтар кніг пра ўкраінскіх палітыкаў