ДТЗ пад Смалявічамі — пра што маўчаць чыноўнікі і пракуроры?

Афіцыйная версія ўладаў — «самі вінаваты»: маўляў, кіроўца маршруткі «напхаў» туды людзей звыш дазволенага, а МАЗ не праходзіў тэхагляд. І такія акалічнасці сапраўды маюць месца ў гэтай гісторыі. Але ёсць і іншыя прычыны трагедыі.

Генпракурор Андрэй Швед агучыў новыя падрабязнасці рэзананснага ДТЗ з удзелам маршруткі пад Смалявічамі. Прыведзеныя ім лічбы і факты прымушаюць задумацца пра тое, у якім стане цяпер аказалася дарожная бяспека. «Салідарнасць» аналізуе ключавыя моманты.

Раяль у кустах

Адразу пасля трагедыі пад Смалявічамі ўлады заявілі пра маштабную праверку працы маршрутных таксі па ўсёй краіне. Дасталося і кіроўцу маршруткі, якая трапіла ў аварыю. Працытуем Шведа:

Пакінем на сумленні пракурора сцвярджэнне, што кагосьці з пасажыраў запіхвалі супраць іх волі ў маршрутку. Так, паводле правілаў, маршрутнае таксі можа перавозіць пасажыраў толькі на сядзячых месцах.

І гэта сапраўды сур'ёзная праблема, у існаванні якой вінаватыя не толькі перавозчыкі, але і пасажыры, гатовыя рызыкаваць і парушаць правілы. І гадоў гэтай праблеме столькі ж, колькі па нашых дарогах ездзяць маршруткі.

Ці можна яе вырашыць? Наўрад ці гэта непасільная задача, калі ўспомніць, як беларуская ДАІ з дапамогай штрафаў прывучыла кіроўцаў і пасажыраў карыстацца рамянямі бяспекі.

Што тычыцца нашай гісторыі, то тут сама наяўнасць пасажыраў, якія ехалі стоячы, наўрад ці мела ключавое значэнне: практыка паказвае, што гружаны пяском грузавік ураўноўвае ў праве на жыццё як тых, хто едзе па правілах, так і парушальнікаў.

Колькі транспартных сродкаў праходзяць тэхагляд

Следства высветліла, што МАЗ, які трапіў у аварыю, два гады не праходзіў тэхагляд. І гэта яшчэ не ўсё.

— канстатаваў генпракурор.

Адсутнасць тэхагляду — яшчэ адна старая праблема. І з кожным годам яна не губляе сваёй вастрыні. Яшчэ 5-6 гадоў таму ў прэсе сталі з'яўляцца паведамленні пра тое, што палова, а то і болей, транспартных сродкаў не праходзілі тэхнічны агляд.  

У 2022-м, паводле звестак «Белтэхагляду», дыягнастычнымі станцыямі прадпрыемства было праведзена больш за 1,5 млн. праверак тэхнічнага стану транспартных сродкаў.

Для параўнання: паводле даных МУС, на канец 2020-га ў Беларусі налічвалася 3,9 млн. аўтамабіляў у асабістай уласнасці грамадзян і 520 тысяч — ва ўласнасці арганізацый. Дарэчы, парк грузавых аўтамабіляў, якія належаць прадпрыемствам, у той перыяд часу складаў 260 тысяч адзінак.

Прыклад службы Мінаблтранса можа гаварыць пра тое, што ў дзяржарганізацый, магчыма, банальна не хапае сродкаў на праходжанне тэхагляду.

Прыклады з нядаўняга мінулага

Адной з галоўных прычын масавай адмовы ад праходжання тэхагляду ў свой час стала ўвядзенне новага дарожнага збору, прынятага беларусамі ў штыкі. Многія палічылі тады больш выгадным плаціць штраф за адсутнасць адзнакі аб праходжанні ТА.

У свой час пра гэта нямала было напісана, у незалежнай прэсе гучалі засцярогі, што праблема будзе мець доўгайграючыя наступствы.

— папярэджваў аўтар партала «Onliner» яшчэ пяць гадоў таму.

Дарэчы, адным з самых рэзанансных ДТЗ з удзелам аўто, якое не прайшло тэхагляд, стаў наезд «ЗІЛа» на пешаходаў у Мінску ў снежні 2017-га. Тады загінула 11-гадовая дзяўчынка, чатыры чалавекі былі траўмаваныя.

Высветлілася, што грузавік быў няспраўны, кіроўца не праходзіў тэхагляд з 2015-га і быў аднойчы за гэта аштрафаваны. На судзе абвінавачаны расказаў, што не праходзіў тэхагляд праз тое, што ў яго не было грошай на аплату дарожнага падатку і самога ТА.

«Дарога жудасная: кажу пра гэта, каб пачулі ўсе»

Яшчэ адна праблема, якая аказалася па-за кадрам афіцыйных паведамленняў — стан беларускіх дарог, у тым ліку і той, на якой адбылася трагедыя.

— дзяліўся ўражаннем неўзабаве пасля ДТЗ пад Смалявічамі адзін з відавочцаў.

У апошнія гады беларускія кіроўцы рэгулярна скардзяцца на якасць дарог. І не толькі перыферыйных, нават М1 — дарожная вітрына краіны — усё часцей выклікае нараканні.

Як патлумачыў у перадачы «Звычайная раніца» кіраўнік праекта «Кошт урада» Уладзімір Кавалкін, асноўная прычына пагаршэння якасці дарог крыецца ў скарачэнні выдаткаў на іх будаўніцтва і рамонт.

Так, у 2021-м на гэтыя мэты вылучалася 4,2% ад агульных выдаткаў бюджэту краіны, у 2022-м — 2,6%, а на гэты год сума выдаткаў можа скласці каля 2,8% ад агульнай долі выдаткаў.

Паводле слоў эканаміста, яшчэ адной прычынай з'яўляецца неэфектыўнае расходаванне так званых «дарожных падаткаў», якія проста «раствараюцца» ў агульным бюджэце.

Наступствы недафінансавання прызнаюць і ўлады — мяркуючы па матэрыялах дзяржпраграмы «Дарогі Беларусі» на 2021-2025 гады:

Дзеля справядлівасці, тут ім няма каго вінаваціць, акрамя сябе. Пасля падзей 2020-га міжнародныя інвестыцыйныя банкі адмовіліся заключаць з Беларуссю новыя крэдытныя дамовы на фінансаванне часткі беларускіх магістраляў і мастоў. А пасля прызнання нашай краіны суагрэсарам у вайне ва Украіне спынілася фінансаванне ўжо дзеючых праектаў.

Нагадаем, 20 лютага на 9-м кіламетры трасы Р69 Смалявічы — Шацк адбылося лабавое сутыкненне грузавога аўтамабіля МАЗ з маршрутным таксі. У выніку ДТЗ 11 чалавек, у тым ліку дзіця, ад атрыманых траўмаў памерлі на месцы. Яшчэ дзесяць чалавек з цялеснымі пашкоджаннямі былі дастаўленыя ў бальніцу. З тых, хто выжыў, шасцёра былі ў цяжкім стане.

Крывавы панядзелак: 11 загінулых, 9 у бальніцы ў выніку жудаснай аўтааварыі каля Смалявічаў

Следчы камітэт распачаў крымінальную справу паводле ч. 3 арт. 317 («Парушэнне правілаў дарожнага руху, што пацягнула па неасцярожнасці смерць дзвюх і больш асоб») Крымінальнага кодэкса Беларусі.

Паводле «Салідарнасці».