Дзень Волі як свята

Грамадства 26.03.2013

У Мінску адзначылі Дзень Волі. Галоўнымі ворагамі дэмакратычных структур гэтым разам былі не злыя міліцыянты і не ўлада, а мароз і вецер. Тым не менш, асабліва ў параўнанні з мінулагоднімі акцыямі, сёлетняя прайшла вельмі паспяхова. Можна казаць, што "свята атрымалася".

У чарговы раз і ўлада, і арганізатары недаацанілі народ. Больш таго, змяніўшы месца збору, улада не перашкодзіла, а, хутчэй, дапамагла арганізатарам. Вызначыўшы для месца збору "мінімальны астравок" каля кінатэатра "Кастрычнік", міліцыянты агарадзілі яго турнікетамі і металашукальнікамі. Зразумела, праходзіць праз дагляд на пляцоўку, якая змяшчае максімум сотні паўтары чалавек, удзельнікі акцыі не пажадалі. Дый які быў сэнс праходзіць дагляд на пачатку акцыі, калі аналагічны дагляд усё роўна ўсе павінны былі прайсці ў канцы — у парку Дружбы народаў на плошчы Бангалор.

У выніку пляцоўка пуставала, затое вакол яе, на пешаходнай частцы праспекта Незалежнасці, усё было забіта народам, што было досыць дэманстратыўна і відовішчна.

Як і планавалася, міліцыя, нягледзячы на тое, што было заяўлена "шэсце", а не "дэманстрацыя", не перашкаджала выкарыстанню нацыянальнай і партыйнай сімволікі. Актывістам аргкамітэта па стварэнні партыі "Беларуская хрысціянская дэмакратыя" ўдалося працягнуць у шэрагі дэманстрантаў вялікія партрэты палітвязняў. Зрэшты, фармальна гэта не з'яўлялася парушэннем пастановы Мінгарвыканкама: забароненыя былі транспаранты, банеры, расцяжкі. Партрэты пад гэтую катэгорыю не падпадаюць.

Змяніўшы месца збору, улада аўтаматычна змяніла і маршрут шэсця. Замест шырокай часткі вуліцы Сурганава шэсце пайшло па вузкай — ля Дому Друку, чаго б не здарылася, калі б арганізатары мелі магчымасць весці тых, хто сабраўся, ад Батанічнага саду. У выніку тая тысяча-паўтары чалавек, якія ўсё ж былі на шэсці, расцягнуліся ў доўгі ланцужок. Дэманстрантаў здавалася значна больш, чым іх існавала ў рэальнасці. У выніку, калі пачатак калоны пераходзіў скрыжаванне Сурганава з вуліцай Якуба Коласа, "хвост" калоны яшчэ выварочваў са скрыжавання з вуліцай Чорнага.

Традыцыйна ўлады спынялі шэсце на пешаходных пераходах. А яго ўдзельнікі як законапаслухмяныя грамадзяне пераходзілі дарогу толькі на зялёнае святло. Што дало яшчэ адну дадатковую магчымасць лішні раз памахаць сцягамі ў цэнтры горада і пракрычаць: "Жыве Беларусь!".

Мітынг у парку Дружбы народаў на плошчы Бангалор на гэты раз не зацягнуўся: тут мароз і вецер згулялі нават на руку дэманстрантам. Лідары палітычных партый і рухаў з ліку арганізатараў прамаўлялі коратка і асабліва не зацягвалі. Традыцыйна лідар Партыі БНФ Аляксей Янукевіч павіншаваў усіх з Днём Волі і заклікаў абараняць незалежнасць краіны. Сустаршыня аргкамітэта па стварэнні партыі "Беларуская хрысціянская дэмакратыя" Віталь Рымашэўскі распавёў аб тым, як праходзіць у Беларусі "Хвалі салідарнасці" з палітвязнямі і заклікаў дамагчыся іх хутчэйшага вызвалення. Лідар Аб'яднанай грамадзянскай партыі Анатоль Лябедзька таксама запатрабаваў свабоды палітвязням, але ўспомніў і пра будучую прыватызацыю, якая, на яго думку, пагражае незалежнасці Беларусі.

Вельмі хутка арганізатары "згарнулі" мітынг, папярэдзіўшы ўдзельнікаў, што міліцыя, нібыта, рыхтуе затрыманні тых, хто ішоў з партрэтамі палітвязняў і нёс транспаранты — нягледзячы на недазвол Мінгарвыканкаму на транспаранты, былі і такія. Арганізатары не памыліліся — пасля заканчэння акцыі былі затрыманыя 8 удзельнікаў свята, сярод якіх — тры грамадзянкі Украіны.

Намеснік старшыні Руху "За Свабоду" Юрась Губарэвіч заявіў, што лічыць акцыю ўдалай. "Нягледзячы на холад, вецер і наогул не вельмі камфортнае надвор'е, на акцыю прыйшло больш за тысячу чалавек. Людзі дайшлі да плошчы Бангалор са святочным настроем. На плошчы мы бачылі нават імправізаваныя выступу пад дудкі і барабаны: людзі спявалі свае любімыя песні. У працэсе шэсця правакацый не было. І шкада, што потым пачаліся затрыманні", — адзначыў Губарэвіч.

Аналагічнага меркавання прытрымліваецца і лідар Партыі БНФ Аляксей Янукевіч. "Я лічу, што мэта гэтай акцыі дасягнута. Мэтай было нагадаць народу, і паказаць усяму свету, што ў беларусаў ёсць воля, каб змагацца і адстойваць незалежнасць сваёй краіны. З улікам той сітуацыі, якая ёсць у краіне, з улікам надвор'я, я лічу, што прыйшло шмат людзей на гэтую акцыю, было шмат нацыянальных сцягоў", — заявіў Янукевіч.

Дарэчы, многія журналісты і проста прысутныя на акцыі (напрыклад, эканаміст Сяргей Чалы) адзначылі, што не чакалі такой вялікай колькасці людзей на ёй, асабліва ў параўнанні з мінулым годам. У мінулым годзе, нагадаем, дэмакраты наогул сумняваліся, ці варта праводзіць святкаванне Дня Волі, а на "Дзяды" прыйшло каля трохсот чалавек.