Як фальсіфікуюць гістарычны цэнтр Гродна

Гарадзенскі блогер Supron-licvin склаў рэйтынг сучасных будынкаў, якія, на яго думку, псуюць гістарычны цэнтр Гродна. У сваім аглядзе ён адназначае, што можа некаторыя з збудаванняў і выглядаюць нядрэнна, але няглядзечы на свае архітэктурныя асаблівасці, яны ўсё ж не ўпісваюцца ў агульную панараму старых вуліц.

Па просьбе гарадзенскага блогера сітуацыю з сучаснай архітэктурай горада пракаментаваў Антон Астаповіч — старшыня Беларускага добраахвотнага таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры:

Як паказвае практыка, за паўтара дзесяцігоддзя ХХІ стагоддзя ва ўсім горадзе так і не было створана ні аднаго сучаснага будынка, знешні выгляд якога прымусіў бы з трапятаннем і заміраннем сэрца ставіцца да яго архітэктуры, на фоне якога жадаў бы сфатаграфавацца гараджанін і прыезджы. У адрозненне ад Гродна, у суседніх Вільні і Беластоку за апошнія гады з'явілася шмат цікавых і арыгінальных сучасных будынкаў, якія вельмі гарманічна глядзяцца ў агульным архітэктурным ансамблі. Нашы ж архітэктары кіруюцца зыходзячы з аднаго правіла: пабудаваць хутка, танна і хітра. Пры гэтым атрымліваецца вельмі безгустоўна.

Блогер адзначае, што самае галоўнае, чым павінны кіравацца архітэктары пры ўзвядзенні сучасных будынкаў, — гэта максімальная інтэграцыя аб'екта ў навакольную забудову без стварэння псеўдагістарычны' «сурагатаў». Паколькі станоўчых прыкладаў аднаўлення страчаных гістарычных будынкаў, разбураных падчас Другой сусветнай вайны і ў гады савецкага праўлення, у горадзе няма (сучасныя муляжы гістарычных будынкаў, збудаваныя адразу пасля мэтанакіраванага іх знішчэння, не лічацца), у агляд трапіў толькі новадзел «пад даўніну».

13 месца. Вялікая Траецкая, 48



Нягледзячы на ​​тое, што будынак быў узведзены на першапачаткова пустым месцы, архітэктары маглі б пастарацца зрабіць яго больш прывабным. Ды і лепш бы яго ўзводзілі ў іншым месцы, а не на супраць самай старой дзеючай сінагогі ў Еўропе і практычна побач з замкамі. Дзе-небудзь на ўскраіне гістарычнага цэнтра гэты будынак выглядаў больш-менш нармальна, але ніяк не ў самым яго сэрцы.

12 месца. Вялікая Траецкая, 44

Будынак узведзены на месцы страчанай у гады Другой сусветнай вайны гістарычнай забудовы, і пры жаданні забудоўшчыка і архітэктараў, магло больш-менш адпавядаць старым аб'ёмам i форме.

Будынак у момант узвядзення. Злева ад яго — муляж гістарычнага будынка 1889 г.

На 11-м месцы — псеўдагістарычная новабудоўля па вул. Малая Траецкая, 5



Будынак сам па сабе глядзіцца сімпатычна, аднак ён «вырваны» з навакольнай забудовы сваёй формай і дысанансам ліній.

10 месца. Малая Траецкая, 11

Дом пабудаваны на месцы старой забудовы 1886 г., якую знеслі ў наш час. Яго цяжка назваць муляжом гістарычнага будынка. Па ўсім крытэрыям — гэта псеўдагістарычны навароб. Як і суседні дом, гэты таксама практычна не адрозніваецца ад гістарычнай забудовы.

Арыгінальны будынак, які стаяў тут раней

9 месца. Трыо на Вялікай Траецкай, 1



Будынак, а дакладней комплекс будынкаў, ігнаруе паварот вуліцы і перапад рэльефу. Ружовы корпус будынка сам па сабе глядзіцца гарманічна, але ў комплексе з астатнімі двума ўяўляе з сябе набор розных дысанансных фігур, вырваных з навакольнай гістарычнай забудовы вуліцы.

Характэрна, што на гэтым месцы яшчэ 20-30 гадоў таму стаяла некалькі старых будынкаў, якія, пры жаданні забудоўшчыка, маглі б і аднавіць, нават выкарыстоўваючы сучасныя матэрыялы:

8 месца. Ажэшка, 6 А

Будынак добра ўпісаўся ў навакольныя дамы, але з-за чужародных малых архітэктурных формаў глядзіцца трохі дэпрэсіўна:

Пачынаючы з пачатку ХХ стагоддзя месца, месца, дзе ў 2000-х быў узведзены гэты дом, доўгі час пуставала:

На 7-м месцы — новобудоўля на вул. Савецкай

Яна складаецца з дзвюх частак (да Другой сусветнай вайны тут знаходзіліся два розныя будынка). Частка, якая выходзіць на вул. Найдуса, з'яўляецца муляжом гістарычнага будынка канчатку ХІХ стагоддзя.

Другая частка таксама пабудавана на месцы страчанай забудовы, але, у адрозненне ад першай, яна мала нагадвае свайго папярэдніка (на фота ўнізе яно знаходзіцца злева), якога без асаблівых высілкаў можна было б аднавіць:

Страчаная забудова вул. Савецкай. З правага боку — будынак гасцініцы «Еўропа», знесены савецкай уладай у сярэдзіне ХХ стагоддзя. Згаданы вышэй будынак — у цэнтры (таксама знесены тады ж):

6 месца. Карла Маркса, 36, к. 1



Будынак сканструяваны кампактна і сціпла, прымушае не звяртаць на яго ўвагі і тым самым падкрэслівае прыгажосць навакольнай забудовы. Але, разам з тым, мансардное вакно мудрагелістай формы і белыя шклопакеты псуюць уражанне.

Характэрна, што будынак пабудаваны на месцы знесенай на пачатку 1990-х старой забудовы:

Затым доўгі час гэта месца пуставала, пакуль у пачатку 2000-х не з'явіўся новароб. Але можа лепш бы аднавілі згублены аб'ём гістарычных будынкаў, чым прыдумляць нешта новае?

5 месца. Гараднічанская, 40



Будынак добра глядзіцца з фасаднага боку, дзе яно ідзе ў адну лінію са старымі пабудовамі. Але вось дваровая частка глядзіцца, мякка кажучы, недарэчна.

4 месца. Карла Маркса, 3



Будынак добра ўпісваецца ў навакольную забудову вуліцы, багата арнаментавана сухімі класічнымі элементамі, больш-менш гарманічнымі паміж сабой.
Але тут ёсць адзін вялікі нюанс: дом стаіць у самым сэрцы гістарычнага цэнтра. Раней на гэтым месцы знаходзіўся будынак, які не перажыў бамбёжкі горада ў 1944 г. Маючы ўсе неабходныя матэрыялы, яго без асаблівых праблем проста неабходна было аднавіць!

Мы набліжаемся да вяршыні нашага рэйтынгу. У тройцы лідэраў — будынкі, чый знешні выгляд найменш нашкодзіў гістарычнаму цэнтру горада.

На 3-м месцы — будынак на Вялікай Траецкай, 10

Сваім месцазнаходжаннем ён робіць выступаючы за лінію вуліцы комплекс старых дамоў больш цэласным, гарманізуе прапорцыямі і больш-менш прыгожа сканструяваны сам па сабе:

2 месца, як ні дзіўна, атрымлівае будынак па адрасе вул. Вялікая Траецкая, 19



Ён адрозніваецца ад усіх новабудоўляў сваім мінімалізмам і добра ўпісваецца ў агульную панараму вуліцы, не дадаючы новых чужародных элементаў:

1 месца належыць будынку на Дзяржынскага, 32

Сваёй формай і элементамі ён пераклікаецца з архітэктурай пач. ХХ ст., Але адначасова сучасная цагліна не дае зблытаць будынак з гістарычнай пабудовай. Узведзены ў сярэдзіне 1990-х, будынак гарманічна ўпісаўся на ўскраіне Новага Света.

Як бачым, за апошнія два дзесяцігоддзі ў гістарычным цэнтры горада з'явілася немалая колькасць псеўдагістарычнай архітэктуры. Самі па сабе такія будынак глядзяцца куды лепш «бетонных монстраў». Практычна не парушаючы архітэктурнай цэласнасці забудовы ў цэнтры горада, яны парушаюць самае каштоўнае - цэласнасць гістарычную, фальсіфікуюць яе. Замест аднаўлення страчаных дамоў пустуючыя месцы забудоўваюцца новаробамі. Кожны забудоўшчык будуе на свой густ і меркаванне, скажаючы тым самым гістарычна сфармаваны архітэктурны ансамбль старога горада. Пры жаданні гарадскія ўлады маглі б самі скласці праекты аднаўлення альбо прадуманай рэгенерацыі страчаных будынкаў, і тады б забудоўшчык пры тых жа намаганнях і выдатках зможа прыўнесці сваю лепту ў адраджэнне горада, а не псаваць яго безгустоўным новаробамі.

А што вы думаеце на гэты конт? Ці згодны з меркаваннем блогера? Як у вашым горадзе аднаўляюць гістарычную архітэктурную спадчыну?