«Прапаганда пераігрывае, усё выглядае ненатуральна». Фрыдман пра эвакуацыю беларусаў з Газы

Асвятленне сітуацыі вакол Ізраіля і сетара Газа паказвае, наколькі рэжым Лукашэнкі неасавецкі, наколькі моцны савецкі ўплыў у беларускім кіраўніцтве.

Прэзідыум Савета Рэспублікі выступіў з чарговай заявай аб сітуацыі ў сектары Газа.

«Рашуча асуджаем нанясенне ўдараў па аб'ектах грамадзянскай інфраструктуры ў сектары Газа, уключаючы лагеры бежанцаў, шпіталі, школы. Гэта сапраўдная сусветная трагедыя, калі ў выніку абстрэлаў гінуць ні ў чым не вінаватыя людзі, а колькасць ахвяр нападаў ужо большая за 12 тысяч чалавек, і пераважная большасць з іх — дзеці і жанчыны, — гаворыцца ў заяве. — У сектары Газа загінула каля 5 тысяч дзяцей, што перавышае колькасць забітых дзяцей ва ўзброеных канфліктах ва ўсім свеце ў апошнія гады».

«Беларусь як краіна, якая спаўна адчула на сабе ўвесь боль і пакуты Другой сусветнай вайны, якая страціла кожнага трэцяга свайго жыхара, не можа заставацца абыякавай да лёсаў людзей, якія сталі закладнікамі канфлікту, — абураюцца «сенатары». — Мы з вялікім смуткам і горыччу ўспрымаем гібель мірных людзей і настойліва заклікаем парламентарыяў і парламенцкія структуры выступіць у абарону грамадзянскага насельніцтва і далучыцца да зваротаў аб неадкладным спыненні агню ў зоне палесціна-ізраільскага канфлікту».

«Сенатары» аддалі перавагу змаўчаць пра тое, што адбываецца ў сектары Газа і чаму загінула столькі людзей: маўляў, здагадайцеся самі. Затое «абурэнне» выказана, прапанова «давайце жыць дружна» агучана.

Што стаіць за такімі абцякальнымі і бясформеннымі фармулёўкамі беларускага рэжыму? Bgmedia.site пагаварыла пра гэта з палітычным аглядальнікам Аляксандрам Фрыдманам.

«Беларускія кіраўнікі сядзяць у цікавым шпагаце»

— Вельмі смешная заява, якая выпінае савецкі нафталін рэжыму Лукашэнкі. Можна заплюшчыць вочы — і ты перанясешся, як на машыне часу, і ў 1970-ты год, і ў 80-ыя гады, гэты дакумент дзіўна савецкі па сваёй сутнасці. Людзі ў «палітычнай эліце», якія рыхтуюць падобныя заявы, маюць дзіўна «савецкія мазгі».

Афіцыйны Мінск і не хавае, што сімпатызуе сектару Газа, і ўзнікла заява па гарачых слядах эвакуацыі беларусаў з зоны баявых дзеянняў. І ў заяве, і ў афіцыйных рэпартажах аўтары катэгарычна, панічна баяцца слова «Ізраіль» і «габрэі», гэта табуяваныя паняцці ў беларускай прапагандзе. Асвятленне сітуацыі вакол Ізраіля і сектара Газа паказвае, наколькі рэжым Лукашэнкі — у плане фармулёвак, стылістыкі, характару — неасавецкі, наколькі савецкі ўплыў моцны ў беларускім кіраўніцтве. Менавіта з гэтага пункту гледжання заява Савета Рэспублікі і ўяўляе цікавасць.

Афіцыйны Мінск усяляк пазбягае ўжывання слоў «Ізраіль» і «габрэі», а з другога — усяляк накручвае публіку антыізраільскай рыторыкай. Не наўпроставай антыізраільскай рыторыкай, а недвухсэнсоўнымі «абурэннямі» забойствамі, гібеллю невінаватых людзей і гэтак далей. Гэта значыць, у Мінску асцерагаюцца прамога нападу, прамых абвінавачванняў у адрас Ізраіля — каб не сапсаваць адносіны. Увогуле беларускія кіраўнікі сядзяць у цікавым шпагаце. Я праглядзеў практычна ўсю афіцыйную інфармацыю аб сектары Газа, аб эвакуацыі беларусаў з сектара Газа, там нават няма слова «Ізраіль». Усе інтэрв'ю з людзьмі, якіх вывезлі адтуль (і з беларусамі, і з палесцінцамі, і з членамі іх сем'яў), былі так абрэзаны, так вывераны, каб слова «Ізраіль» проста не гучала. Эвакуяваныя распавядалі пра перажытыя жахі, але слова «Ізраіль» казаць забаронена.

Антысэмітызм захоплівае сьвет. «Няхай Бог пашкадуе Гітлера, калі зямля ачысьціцца ад габрэяў, будзе мір»

«Дадзены ўказанні крытыкаваць і нападаць, але без прамога згадвання Ізраіля»

— Чым можна растлумачыць такую «далікатнасць» у дачыненні да Ізраіля?

— У гэтым заключаецца галоўнае адрозненне беларускай прапаганды ад расійскай. У Расіі па-ранейшаму ўжываюць савецкія наратывы і нават ідуць далей: адкрыта нападаюць на Ізраіль, спаганяюць на ім усю нянавісць, усю помсту, якая назапасілася ў расійскага кіраўніцтва. Іх не задавальняе ні пазіцыя Ізраіля па вайне ва Украіне, ні пазіцыя габрэйскіх суполак у свеце. Таму ў Расіі робяць стаўку на антыізраільскую рыторыку для распальвання антысеміцкіх настрояў у самой Расіі. Але кантраляваных антысеміцкіх настрояў, без асаблівага фанатызму, каб не дапусціць такіх выплескаў гвалту, як у Дагестане. А з іншага боку — заваяваць сімпатыі арабскага свету. Мабыць, для Расіі адносіны з Ізраілем на дадзены момант зусім абыякавыя.

У Лукашэнкі крыху іншыя матывы. Сапраўды, яму хочацца заваяваць сімпатыі арабскага свету, так, яму важныя сімпатыі Ірана, так, нават на чалавечым узроўні беларускаму рэжыму больш сімпатычныя палесцінцы, і сектар Газа, і Палесцінская аўтаномія (гэта такія ж дыктатарскія структуры), і антысеміцкія пачуцці ў вышэйшых кіруючых колах Беларусі ніхто не адмяняў. Але пры гэтым адносіны з Ізраілем даволі роўныя і спакойныя: Ізраіль не ўводзіў санкцый, Ізраіль не крытыкуе за парушэнні правоў чалавека (правы чалавека не з'яўляюцца краевугольным каменем ізраільскай дыпламатыі, Ізраіль у прынцыпе нікога не крытыкуе за гэта). Хоць расійскія нападкі Ізраіль яшчэ трывае (і то не заўсёды), то з рэзкімі выпадамі або заявамі беларускага боку ніхто цырымоніцца не будзе. Таму Лукашэнка не бачыць прычын абвастраць двухбаковыя адносіны да крайняй ступені. І камуфлюе сваю шматгаловую палітыку: то робіць рэверансы арабскім краінам, то паказвае Расіі, што ён пераняў расійскія наратывы і па поўнай праграме іх выкарыстоўвае. І ў рэшце рэшт трэба выказаць свае пачуцці: Ізраіль яму асабліва не падабаецца, але перагінаць палку не варта. Таму па афіцыйным асвятленні відавочна, што дадзены выразныя ўказанні крытыкаваць і нападаць, але без прамога згадвання Ізраіля.

«Нашчадкі пераможцаў» могуць дазволіць сабе ўсё, нават нянавісць да яўрэяў?

Што хавае «эвакуацыя беларусаў» з сектара Газа?

— Сама гісторыя з эвакуацыяй беларусаў з сектара Газа выглядае дзіўнай, недаказанай, ненатуральнай…

— Ёсць адчуванне, што нам паказваюць толькі частку карцінкі: яны пераігрываюць, яны настолькі інтэнсіўна займаюцца гэтай тэмай, столькі пафасу — усё выглядае ненатуральна. Туды былі адпраўлены некалькі груп журналістаў, якія некалькі дзён вельмі інтэнсіўна раскручвалі гісторыю з эвакуацыяй. Таму склалася ўстойлівае ўражанне, што гэта дымавая заслона, што за кулісамі, хутчэй за ўсё, адбылася зусім іншая гісторыя, а дакладней, нам паказалі толькі адзін пазл з усёй карціны.

Па-ранейшаму незразумела, колькі чалавек насамрэч вывезлі адтуль, тлумачэнні аб знаходжанні там супрацоўнікаў КДБ выглядаюць так сабе, нам паказваюць інтэрв'ю адных і тых жа людзей. Колькі ж усяго людзей знаходзілася на борце самалёта, зразумець немагчыма: афіцыйна заяўляюць пра 43 чалавекі, але Матолька налічыў напалову менш. Занадта шмат пытанняў засталося без адказаў: каго вывозілі? навошта вывозілі? хто і чаму застаўся ў Егіпце? Але каб апярэдзіць нязручныя пытанні, нас спрабуюць задушыць пафасам і колькасцю.

Тут трэба разумець адну простую рэч. Беларускія ўлады маглі дзейнічаць у Егіпце толькі з дазволу Ізраіля, гэта значыць, што калі адтуль вывезлі кагосьці, пра каго публіцы ведаць не належыць, то гэта было зроблена з дазволу і згоды Ізраіля. Таму ўсю праўду аб спецаперацыі «эвакуацыя» ведае ізраільскі бок, але пакуль у Ізраілі пра гэта ніхто не піша і не кажа. Гэтая тэма прысутнічае толькі ў Беларусі. Можа быць, калі-небудзь мы даведаемся ўсю праўду аб гэтай гісторыі.