Праваабаронца: Маці, якая страціла дзіцяці пасля родаў дома, могуць пакараць у выхаваўчых мэтах

Улады аказваюць ціск на жанчын, каб яны нараджалі выключна ў радзільнях, лічыць юрыст Валянцін Стэфановіч.

30 жніўня ў судзе Чыгуначнага раёна Віцебска пачаўся судовы працэс над Вольгай Сцяпанавай. У лютым жанчына нарадзіла дзіця дома. Нованароджаная дзяўчынка памерла. Вольгу Сцяпанаву вінавацяць у прычыненні смерці па неасцярожнасці (ч. 1 арт. 144 КК — да трох гадоў абмежавання або пазбаўлення волі). З траўня жанчына знаходзіцца ў СІЗА. Яе двухгадовую дачку выхоўваюць бабулі.

«Утрымліваць пад вартай маці, якая страціла дзіцяці, жорстка і бесчалавечна»

Намеснік старшыні праваабарончага цэнтра «Вясна» Валянцін Стэфановіч адзначыў, што сочыць за гэтай справай па публікацыях:

— Як у праваабаронцы ў мяне паўстала два пытання, якія сведчаць аб парушэнні правоў абвінавачванай. Па-першае, мера стрымання — утрыманне пад вартай. Мне незразумела, якія мэты пераследуюць дадзенай мерай стрымання ў дачыненні да маці, якая страціла дзіцяці і выхоўвае двухгадовую дачку.
Валянцін Стэфановіч падкрэслівае, што склад злачынства, у якім абвінавачваюць Вольгу, не адносіцца да катэгорыі цяжкіх.
— Гэта не наўмыснае злачынства ў любым выпадку. Гэта неасцярожная форма віны, — падкрэслівае эксперт.
На думку праваабаронцы, у дадзенай сітуацыі ў праваахоўных органаў не было неабходнасці абіраць меру стрымання, звязаную з ізаляцыяй жанчыны.
Валянцін Стэфановіч расцэньвае гэтую меру як бесчалавечнае абыходжанне, таму што ўтрыманне пад вартай пасля таго, што адбылося, прычыняе Вользе Сцяпанавай асаблівыя маральныя пакуты, што забаронена Міжнародным пактам аб грамадзянскіх і палітычных правах.
— Мне падаецца, што задача гэтай меры стрымання — аказанне ціску на абвінавачваную з мэтай, каб яна прызнала віну, — кажа юрыст.
У інтэрв'ю «Камсамольскай праўдзе ў Беларусі» начальнік Віцебскага гарадскога аддзела Следчага камітэта Раман Шыянок патлумачыў, чаму Вольгу змясцілі ў СІЗА ў дзень, на які было прызначанае пахаванне памерлага немаўля, і не далі ёй праводзіць дзіця ў апошні шлях.

— Ніхто не лічыць яе небяспечнай злачынцай, якая павінна абавязкова знаходзіцца ў следчым ізалятары. Але калі б жанчына знікла ад следства, яе прыйшлося б аб'яўляць у міжнародны вышук і вяртаць пры дапамозе працэдуры экстрадыцыі. Гэта вельмі працяглы працэс, ён можа заняць ад шасці да дзевяці месяцаў, — сказаў Шыянок.
Каментуючы пазіцыю Следчага камітэта, Валянцін Стэфановіч адзначае, што абвінавачаная не схавалася б далей Санкт-Пецярбурга, дзе пражывала з мужам.
— Паміж Расіяй і Беларуссю ёсць пагадненне аб экстрадыцыі і аказанні юрыдычнай дапамогі па крымінальных справах. Так, гэта заняло б час, але з іншага боку, ёсць альтэрнатыўныя меры стрымання. Напрыклад, утрыманне пад хатнім арыштам. Вольга жыла б у Віцебску ў сваёй мамы пад хатнім арыштам і была б са сваім маленькім дзіцем, — кажа юрыст.
Ёсць яшчэ мера стрымання — пад заклад, калі уносіцца буйная грашовая сума, якая не вяртаецца, калі асоба парушыць меру стрыманьня.
— Органы следства абралі самую крайнюю жорсткую меру пры пэўных абставінах. Я лічу, што гэта з'яўляецца жорсткім бесчалавечным абыходжаннем, — падкрэслівае Валянцін Стэфановіч.

«У суда не было ніякіх падставаў закрыцця судовага працэсу»

Праваабаронца звяртае ўвагу на тое, што Вольгу Сцяпанаву судзяць у закрытым рэжыме.
— У суда не было падстаў закрыцця судовага працэсу, які выклікаў істотны рэзананс у грамадстве, — лічыць эксперт.
Суддзя прыняў рашэнне правесці судовае разбіральніцтва ў закрытым рэжыме па прычыне таго, што падчас яго будуць распаўсюджвацца медыцынскія падрабязнасці.
— Інфармацыя тычыцца абвінавачанай і яе памерлага дзіцяці. Вольга заявіла, што не супраць яе выдавання, — нагадвае Валянцін Стэфановіч.
На яго думку, іншых падстаў для закрыцця судовага паседжання не было.
— У дадзеным выпадку не ідзе гаворка аб дзяржаўнай таямніцы або інфармацыі, якую нельга распаўсюджваць і даводзіць да агульнага ведама. Акрамя таго, на судзе не абмяркоўваюць пытанні, якія тычацца інтымных бакоў жыцця, як гэта бывае пры разглядзе спраў аб згвалтаванні або гвалтоўных дзеяннях сексуальнага характару, — абгрунтоўвае сваю пазіцыю юрыст.
Праваабаронца лічыць закрыты суд над Вольгай Сцяпанавай злоўжываннем і расцэньвае яго як парушэнне прынцыпаў справядлівага судовага разбору.
— У мяне ёсць асцярогі, што пакаранне Вольгі будзе насіць выхаваўчы характар ​​— публічная лупцоўка. Улады заклапаціліся гэтай сітуацыяй і аказваюць ціск на жанчын, каб яны нараджалі выключна ў радзільнях, — кажа Валянцін Стэфановіч.

«Замест таго, каб караць жанчын за хатнія роды, трэба дазволіць суправаджэнне родаў на хаце медыцынскімі работнікамі»

Валянцін Стэфановіч адзначае: закон не абавязвае жанчыну нараджаць у медустанове.
— Права жанчыны — звяртацца ў медустанову ці не. Медыцынская дапамога добраахвотная, у асноўным. Ёсць выпадкі, калі яна прымусова можа аказвацца — яны агавораны асобным законам. Напрыклад, псіхіятрычныя захворванні, калі яны нясуць пагрозу навакольным і самому чалавеку. Ухіленне ад лячэння небяспечнымі захворваннямі — напрыклад, на сухоты ці пранцамі. У такіх выпадках прадугледжана прымусовае лячэнне, — тлумачыць эксперт.
Нягледзячы на ​​тое, што хатнія роды ў Беларусі не забароненыя, медыкі не маюць права аказваць медыцынскую дапамогу парадзісе на хаце, тлумачыць суразмоўца Заўтра тваёй краіны.
— Жанчыны нараджаюць дома, карыстаючыся паслугамі адпаведных спецыялістаў — нелегальна, альбо абыходзяцца без старонняй дапамогі. Замест таго, каб караць жанчын за хатнія роды, трэба дазволіць суправаджэнне родаў на хаце медыцынскімі работнікамі, — прапануе Валянцін Стэфановіч.
Чаму жанчыны нараджаюць дома, а не ў радзільнях? Выкажу здагадку, у тым ліку таму, што асцерагаюцца непажаданых наступстваў медыцынскай дапамогі. У апошні час у прэсе часта з'яўляюцца матэрыялы пра смерці немаўлят у радзільнях. Хто з лекараў панёс крымінальную адказнасць?
Пасля смерці двух нованароджаных у Гомельскім абласным раддоме загадчыца установы заявіла журналістам, што лекары, на жаль, не Багі і не могуць усіх выратаваць.
Так можа быць, у выпадку з Вольгай Сцяпанавай, якая страціла дзіця, таксама прызнаюць: жанчына не Бог? — задае слушнае пытанне Валянцін Стэфановіч.
Паводле Заўтра тваёй краіны