Süddeutsche Zeitung: Нобелеўская лаўрэатка лічыць пачатак вайны ў Беларусі магчымым

Алексіевіч параўнала беларускую сітуацыю са сталінскімі рэпрэсіямі, дзе «стукачы» і агенты КДБ сачылі за кожным.

rfrm_alexievich__7827.jpg


Лаўрэатка Нобелеўскай прэміі па літаратуры Святлана Алексіевіч жыве ў Берліне з верасня. Яна пераехала ў Германію па запрашэнні Службы акадэмічнага абмену краіны.

Пісьменніца пакінула родную Беларусь пасля таго, як запалохванне яе з боку рэжыму Аляксандра Лукашэнкі стала занадта небяспечным, — піша Süddeutsche Zeitung. Пытанне аб яе магчымым вяртанні застаецца адкрытым. Алексіевіч рэдка дае інтэрв’ю і амаль не выходзіць з дому. А калі выходзіць, мала хто яе пазнае на вуліцы. Журналісты выдання пагутарылі з нобелеўскай лаўрэаткай аб падзеях у Беларусі.

На яе думку, рэвалюцыя ў краіне яшчэ не скончылася. Яна толькі шукае новыя формы. Яна ўспамінае «Дзень Волі», калі было шмат салдат і ваенных машын. Людзі тады проста моўчкі стаялі каля сваіх дамоў без якіх-небудзь знакаў. Гэта ўсё роўна было выразам нязгоды. Цяпер у Беларусі 40 тысяч чалавек былі арыштаваныя, збітыя, кінутыя за краты і забітыя. І менавіта з-за гэтага, на думку Алексіевіч, беларусы не даруюць рэжыму.

«Нават старэйшае пакаленне спадзявалася, што рэсурсы ўлады хутка скончацца. Пачатак быў натхнёным для ўсіх нас. Жанчыны ў белых сукенках. Усюды луналі бел-чырвона-белыя сцягі, у неба падымаліся паветраныя шарыкі, грала музыка. Свята! Мы ўспаміналі, як усё пачыналася ў 1990-х. Часы рамантыкі! Тады мы былі ўпэўненыя, што трэба толькі пазбавіцца камуністаў, і за вуглом нас чакае Свабода. Мы і ў 90-х думалі, што свабода — гэта свята. Але ўсё выйшла інакш. Заводы зачыняліся, людзі гублялі працу, адны багацелі, іншыя апынуліся ў страшнай беднасці. Нават калі мы ў Беларусі пераможам, баюся, сярод нас ужо ніколі не будзе такога адзінства, як цяпер», — сказала яна.

На думку пісьменніцы, у на беларускіх вуліцах зараджаецца новая форма негвалтоўнай рэвалюцыі. Людзі на вуліцы хацелі правесці яе бяскроўна і да гэтага часу хочуць гэтага. Але цяпер яны ведаюць, што кошт вельмі высокая.

«Я была здзіўленая тым, як хутка зноў запрацавала сталінская машына. Ніхто нічога не забыўся. Усюды з’явіліся “стукачы”, мясцовыя падраздзяленні КДБ працуюць на поўную. Лекар даносіць на свайго начальніка. Яго звальняюць, а даносчыку аддаюць яго пасаду. Тэрор 1937 года ва ўсёй красе», — лічыць Алексіевіч.

Яна распавяла, што людзі з Беларусі падчас размоў параўноўваюць сваё жыццё сёння з «акупацыяй». Жыццё стала абсурдным і страшным. Кур’ера арыштавалі толькі таму, што ён ехаў на чырвоным ровары з чырвонай торбай, у якой вёз піцу. Да іншага мужчыну ўварваліся дадому, таму што ў яго на балконе сохлі чырвоныя майткі. Праваахоўнікам яны здаліся падобнымі на беларускі бел-чырвона-белы сцяг. На Новы год Дзядам Марозам нельга было хадзіць у чырвоных паліто, толькі ў сініх.

valgevene_77674044.jpg


Па словах Алексіевіч, у Беларусі шмат тых, хто баіцца жыцця пасля Лукашэнкі. Ім падабаецца ездзіць у адпачынак у Егіпет і купляць кітайскую вопратку. Таму што ў іх раней усяго гэтага не было.

«Яны баяцца, што пасля Лукашэнкі прыйдзе расійскі капітал, што заводы купяць за капейкі, а калгасы разваляць. Яны баяцца Расіі, расійскай мадэлі капіталізму», — патлумачыла пісьменніца.

Алексіевіч лічыць, што Еўропа не ўсведамляе, наколькі небяспечная для яе сітуацыя ў Беларусі. Бо гаворка ідзе не толькі пра пакуты саміх беларусаў, але і аб стабільнасці кантынента.

«Можа пачацца грамадзянская вайна, пачнецца наплыў уцекачоў. Беларусь-гэта апошні бастыён камунізму. Калі камунізм пераможа, гэта ўмацуе аўтарытарныя руху і ўрада ў Расіі, Польшчы, Венгрыі», — кажа пісьменніца.

Разам з тым яна заўважыла, што беларусы і самі не ведаюць, што значыць жыць свабодна. Таму што нават самыя старыя жыхары краіны не памятаюць такога жыцця. У Беларусі няма вопыту свабоды.

Паводле УНІАН, пераклад НЧ