У Ерусаліме знайшлі пячаткі часоў разбурэння храма Саламона
Археолагі падчас раскопак у старажытным раёне Ерусаліма — так званым Горадзе Давіда — знайшлі дзве пячаткі з габрэйскімі імёнамі узростам каля 2600 гадоў. Абедзве знаходкі былі зробленыя ў руінах будынка, якое загінула ў пажары падчас разбурэння Ерусаліма войскамі вавілонскага цара Навухаданосара II.
У 586 годзе да нашай эры Іудзейскае царства канчаткова пала пад ударамі вавіланян. Цар Навухаданосар II захапіў Ерусалім, разбурыўшы храм Саламона. Жыхары краіны былі ўзятыя ў палон. Археолагі, якія працуюць у Ерусаліме, нярэдка знаходзяць сляды спусташэння горада вавіланянамі. Нядаўна навукоўцы з Упраўлення старажытнасцей і Універсітэта Тэль-Авіва, вядучыя раскопкі на ўчастку Givati Parking Lot на захад ад варот старажытнага горада, знайшлі рэшткі вялікага грамадскага будынка VI стагоддзя да н.э. Абломкі абгарэлых драўляных бэлек і сляды агню на аскепках керамікі сведчаць, што яно было разбурана пажарам, верагодна тым самым, які суправаджаў узяцце горада Навухаданосара.
Сярод руін былі знойдзены дзве пячаткі. Адна з іх уяўляе сабой булу, то бок адбітак каменнай разьбяной пячаткі на гліне, якая стала цвёрдай дзякуючы абпалу. Дакумент, да якога была прымацаваная була, загінуў падчас пажару.
Іншая знаходка - гэта ўжо непасрэдна пячатка, выразаная на кавалачку агата. Памер кожнай са знаходак каля сантыметра.
Анатам Мендэль-Геберовіч (Anat Mendel-Geberovich) з Габрэйскага ўніверсітэта ў Ерусаліме па форме літар у надпісах датуе абедзве знаходкі сярэдзінай VII - пачаткам VI стагоддзя да н. э. Археолагі асабліва адзначаюць каштоўнасць таго факту, што пячаткі выяўленыя непасрэдна ў ходзе раскопак, бо значная частка старажытных іудзейскіх пячатак паступае з рынку старажытнасцяў, і іх археалагічны кантэкст застаецца невядомым.
Надпіс на глінянай пячатцы перакладаецца так: «[належыць] Натан-Мелеху, слугу цара» (LeNathan-Melech Eved HaMelech)». Імя Натан-Мелех згадваецца ў Чацвёртай кнізе царстваў, дзе гаворыцца пра барацьбу цара Ёсіі з распаўсюдзіць сярод юдэяў паганскімі культамі: «і [Ёсія] адмяніў коней, якіх ставілі цары юдэйскія сонцу перад уваходам у дом Гасподні паблізу пакояў Нэтан-Мелеха еўнуха, што ў Фарурыме, калясьніцы сонца спаліў агнём» (23:11). Слова «еўнух» ужыта ў пераклад Старога Запавету ўслед за Септуагінты, у некаторых іншых перакладах ў дадзеным месцы выкарыстоўваецца слова, якое азначае «царадворац».
Выраз «слуга цара», ужо якая сустракаецца навукоўцам на іншых пячатках і іх адбітках, пазначала высокапастаўленага чыноўніка ў Іудзейскім царстве. Мендэль-Геберовіч адзначыла, што, паколькі слуга цара быў згаданы на друку толькі па імі, можна меркаваць, што ён быў вядомы ўсім і не было ніякай неабходнасці дадаваць у надпіс яго радавод. Па словах Мендэль-Геберовіч, «хоць немагчыма з поўнай упэўненасцю сцвярджаць, што Натан-Мелех, згаданы ў Бібліі, сапраўды быў уладальнікам пячаткі, немагчыма ігнараваць некаторыя дэталі, якія злучаюць іх разам».
Выразаная на кавалку агата пячатка змяшчае надпіс: «[належыць] Ікар сыну Матаньяху» (LeIkar Ben Matanyahu). Імя Матаньяху вядома і з Бібліі, і з іншых археалагічных знаходак, габрэйскія імя Ікар сустракаецца ўпершыню. Хаця літаральна яно азначае «земляроб», Мендэль-Геберович мяркуе, што тут яна выступае ў якасці асабістага імя, а не паказвае на род заняткаў.
Паводле Pro Science