Ці ёсць у іх сумленне? Вось як прайшла сустрэча гамяльчанак са сваёй дэпутаткай

20 кастрычніка дэпутат Палаты прадстаўнікоў Ірына Давгала праводзіла прыём. На яго трапілі гамяльчанкі Святлана Нарскіна і Наталля Юшкіна. Жанчыны запісвалі размову на дыктафон. Як яны потым распавялі «Моцным Навінам», у нейкі момант фіксаваць размову вырашыла і Давгала (здымаць на відэа Нарскіну).

— Як вы лічыце, сярод тых жыхароў Гомеля, хто галасаваў за вас і чые інтарэсы вы як дэпутат павінны адстойваць, ці ёсць людзі, якія ўжо больш за два месяцы спрабуюць данесці да выканаўчай улады, што яны не давяраюць ёй, не лічаць абвешчаныя вынікі на выбарах прэзідэнта годнымі даверу? Ці гатовыя вы што-небудзь рабіць, каб данесці гэтыя спадзяванні людзей да выканаўчай улады, якая не толькі не хоча гэта чуць, але і спрабуе сілай прымусіць людзей замаўчаць? — цікавіцца Святлана.

— Паважаная Святлана Вячаславаўна, — пасля невялікай паўзы пачынае дэпутат — у адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам цэлая група выбаршчыкаў, якія палічылі, што іх дэпутат, у прыватнасці я, не выконвае свае дэпутацкія абавязкі. Яны выкарыстоўвалі сваё права і звярнуліся ў гомельскі гарадскі савет дэпутатаў з заявай, якое і было разгледжана ва ўстаноўленым парадку, вынесена рашэнне гарадскім саветам дэпутатаў аб адмове аб правядзенні таго сходу, пра які ішла размова. [На] дадзенае рашэнне Гомельскага гарадскога савета дэпутатаў, зноў-такі, цалкам выкарыстаўшы сваё права, была пададзеная скарга ў суд Цэнтральнага раёна. Суд ва ўстаноўленым парадку, у адкрытым пасяджэнні, якое адбылося ў ДК «Віпра» — адпаведна, ва ўсіх абсалютна заяўнікаў было права ўдзельнічаць. Дадзенае права было ўсімі, хто выявіў жаданне, выкарыстана і, адпаведна, судом было прынята рашэнне ў задавальненні скаргі адмовіць. Дадзенае рашэнне ўступіла ў законную сілу з моманту абвяшчэння.

Тое, што тычыцца пытанняў, якія звязаны непасрэдна з тым, што вы кажаце, са справаздачай дэпутата, то ў дадзеным выпадку форма справаздачы не прапісаная ніякім чынам у заканадаўстве і справаздачу гэты ў абавязковым парадку будзе. Дадзеныя тэрміны ўстаноўлены заканадаўствам і, улічваючы тое, што выбары былі 17 лістапада, да 16 лістапада бягучага года ўся інфармацыя будзе ў поўным аб'ёме — адказала Давгала.Актывістка спытала, ці не будзе дэпутат адмаўляць, што ёсць сотні тысяч людзей, якія не згодныя з вынікамі выбараў, і ці збіраецца з імі неяк працаваць, бо сярод іх таксама ёсць выбаршчыкі Доўгала. Святлана Нарскіна ўдакладніла, што ў дэпутата парламента ёсць права заканадаўчай ініцыятывы — мала " сустрэцца і пагаварыць» з людзьмі. Ірына Доўгала адказала, што для жадаючых паўдзельнічаць у падрыхтоўцы прапаноў у новую Канстытуцыю ў Палаце прадстаўнікоў адкрыты электронны адрас house.gov.by, і прапанавала гамяльчанкам адправіць свае напрацоўкі. 

— Паверце, там ужо ідуць не сотні, ужо пераваліла за тысячу прапаноў! Абсалютна ўсе маюць аднолькавыя магчымасці. Усё гэта акумулюецца, і існуе выразны парадак разгляду ўсіх прапаноў. Я, наадварот, вельмі рада таму, што ў нас такія класныя, неабыякавыя выбаршчыкі, якія ўносяць свае прапановы. Мы ўжо прайшлі дастаткова сур'ёзны шлях па ўнясенні змяненняў і дапаўненняў у Каап і Пвкаап, і паверце, там таксама ішлі сотні прапаноў. На сённяшні дзень аналагічна ўносяцца прапановы. Яны будуць вывучаны на пасяджэннях рабочых груп, якія будуць абмяркоўвацца на Ўсебеларускім сходзе і, адпаведна, будуць прымацца толькі рэферэндумам. Толькі адкрытым галасаваннем менавіта нашымі людзьмі.

Гамяльчанкі хацелі прывесці ў прыклад працу на выбарчых участках, дзе былі назіральнікамі: — у першы дзень галасавання зайшлі на мой участак — 30 чалавек. У канцы дня ў пратаколе напісалі 223.

На гэта пачулі адказ, які ўжо гучаў неаднаразова ў падобных выпадках:

— Святлана Вячаславаўна, я магу вам сказаць, што пытанні, якія тычацца скаргаў непасрэдна, выходзяць за рамкі кампетэнцыі дэпутата. У дадзеным выпадку ў кожнага назіральніка было права, дарэчы, як і ў кандыдатаў, падаць [скаргу] у акруговую камісію ва ўстаноўленыя тэрміны, — тлумачыць Ірына Давгала.

Жанчыны распавядаюць дэпутату, што скаргі падаваліся, але не на ўсе прыйшлі адказы. Паміж удзельнікамі ідзе дыялог:

— Тут вам трэба было б звяртацца, напэўна, ужо не да дэпутата, а непасрэдна ў той орган, які вёў арганізацыю выбараў. Я вам магу сказаць, што я сваё права, якое ў мяне ёсць як у дэпутата, права назіральніка — я ім скарысталася: наведвала ўчасткі для галасавання і ў дзень выбараў, і ў перыяд датэрміновага галасавання. Таму, я яшчэ раз падкрэсліваю, пытанні вынікаў выбараў-мякка скажам, не ўваходзяць у кампетэнцыю дэпутата. Гэта пытанні Цэнтрвыбаркама, таму што вынікі аб'яўляе Цэнтрвыбаркам.

— Так, я разумею, але па таго супрацьстаяння, якое адбываецца ўжо больш двух месяцаў, відаць, што шмат людзей не давяраюць ўсіяму, што адбылося. А вы як дэпутат, які мае права заканадаўчай ініцыятывы, можаце выносіць на разгляд нейкія пытанні. 35 Канстытуцыі (Свабода шэсцяў, мітынгаў, сходаў і т.д.). Ёсць яшчэ 8 арт., у якім гаворыцца аб тым, што Беларусь падпарадкоўваецца Міжнароднай канвенцыі. Як вы лічыце, хіба сёння заканадаўства не супярэчыць Канстытуцыі?

— Я думаю, што пытанне, якое вы зараз агучваеце, — гэта пытанне дыялогавай пляцоўкі. Я далёка невыпадкова кажу пра тое, што ў нас адкрытая форма для ўнясення прапаноў і дапаўненняў. У вас ёсць абсалютна гэтыя правы.

— Я ж не пра Канстытуцыю цяпер кажу, — спрабуе вярнуць дэпутата да сутнасці пытання Нарскіна.

— Я яшчэ раз кажу вам, — працягвае дэпутатка, — я абсалютна з задавальненнем вывучу ўсе прапановы, якія будуць вамі ўносіцца. Таму дзякуй вам вялікі за ваша неабыякавае стаўленне і за тое, што вас сапраўды хвалюе, я ўпэўнена, не толькі ў тым, што адбываецца сёння на вуліцы. Але мы гаворым пра тое, якую адказнасць бацькі павінны панесці за тое, што яны выходзяць са сваімі малалетнімі дзецьмі на несанкцыянаваныя масавыя мерапрыемствы, падвяргаючы жыццё сваіх дзяцей небяспекі.

— Дык вось бачыце, Канстытуцыя нам гэта права дае, а Закон супярэчыць Канстытуцыі, і 8-м артыкуле ў тым ліку. І ўвесь свет абураны, увесь свет гэта разумее. І адказы з ААН таксама пайшлі па зманах заканадаўства па гэтым пункце.

— Гэта ААН, нам, суверэннай краіне дыктуе, што мы павінны ўносіць? — укліньваецца ў размову нейкі мужчына. — Дзяўчына, вам самой не смешна? Ну, мы ж суверэнная дзяржава!
— Прычым тут дыктуе? — абурана перапытвае Святлана. 

— Ну, вы ж самі сказалі: "яны ўжо патрабуюць ад нас памяняць Канстытуцыю".

— Яны не патрабуюць, а прапануюць.

— Няхай прапануюць сваім жанчынам замуж выходзіць, - не так стрымана і ўпэўнена, як Ірына Віктараўна, выказваецца мужчына.

— Сёння я вам магу сказаць толькі адно: Рэспубліка Беларусь — самастойная суверэнная дзяржава, — адзначае Ірына Давгала. — Прычым у Канстытуцыі выразна пазначана, што мы з'яўляемся сацыяльна арыентаванай дзяржавай і ў першую чаргу-прабачце за пафас - гэта волевыяўленне народа. І далёка не выпадкова гаварылася аб тым, што на Усебеларускім сходзе будзе ісці абмеркаванне. Але рашэнне будзе прымацца выключна рэферэндумам.

— Паверце, за ўсё тое, што адбываецца сёння, даю вам галаву на адсячэнне, душа баліць ва ўсіх. І трэба знаходзіць выхад. Я заўсёды кажу: калі ідзе ўплыў звонку, досыць складана казаць пра гэта. Аб тых пытаннях, якія звязаны, як вы кажаце, з супярэчнасцямі ў Канстытуцыі. Далёка не выпадкова Канстытуцыя-асноўны, як бы мы там ні казалі, дакумент. Гэта тое, ад чаго потым разыходзяцца ўсе заканадаўчыя акты. Гэта значыць на сённяшні дзень, як толькі будуць унесены змены і дапаўненні ў Канстытуцыю, усё — будуць вызначаныя тэрміны і ў выбарчы кодэкс. Гэта абавязкова.

Актывісткі спыталі, ці нельга ўнесці змены ў некаторыя законы, не перапісваючы Канстытуцыю. Давгала адказала, што любое ўнясенне змяненняў — доўгі працэс, у дадзеным выпадку мяняць, да прыкладу, Выбарчы кодэкс няма сэнсу, бо ўжо запушчаны працэс па папраўках у Канстытуцыю.

— Яны нават не паспеюць пачаць працаваць. Тут цэлая працэдура: рыхтуецца законапраект, ён праходзіць юрыдычную экспертызу, уносіцца ў палату прадстаўнікоў у першае чытанне. Ідзе абмеркаванне. Наступны этап-уносіцца ўжо ў цяперашні праект, зноў-такі, змены і дапаўненні. І зноў ідзе праца. Потым ідзе другое чытанне. Пакуль мы з вамі пройдзем гэтую працэдуру проста так, змены ў Канстытуцыю будуць гатовыя.

Гамяльчанкі ўздымалі і іншыя тэмы, да прыкладу, будаўніцтва флагштока. Іх дэпутат прапанавала абмеркаваць у рамках іншай сустрэчы, каб гараджане, якія не згодныя з рашэннем узвесці гэты аб'ект за паўмільёна даляраў, змаглі паглядзець на гэта з іншага боку.