Ці стане Лукашэнка ездзіць па заробак у Маскву?

Што трэба Расіі і як беларускае кіраўніцтва збіраецца супрацьстаяць ціску — хітраспляценне няпростых адносін саюзнікаў раскладваем па палічках з палітолагам Валерам Карбалевічам.

Чаго хоча Расія?

Лаўроў удакладніў, што Расія мае на ўвазе пад ідэяй інтэграцыі ў рамках саюзнай дзяржавы. Паводле яго слоў, гаворка не ідзе аб стварэнні дзяржаўных органаў — толькі пра эканамічную інтэграцыю, гэта значыць, аб пераходзе дзвюх дзяржаў на адзіную валюту, адзіная грашова-крэдытная палітыка, адзіная фінансавая, падатковая палітыка.
Інакш кажучы, Расія настойвае, каб Беларусь перайшла на расійскі рубель. І гэта азначае, што Беларусь не зможа праводзіць сваю макраэканамічную, крэдытна-грашовую палітыку, гэта значыць, пазбаўляецца вельмі важных элементаў дзяржаўнага суверэнітэту. З эканамічнай кропкі гледжання, яна нічым не будзе адрознівацца ад любой расійскай губерні. Ці рушыць услед за гэтым далейшае аб’яднанне дзвюх дзяржаў, незразумела, але гэта ўжо і не важна. Цалкам магчыма, што пасля гэтага Беларусь застанецца незалежнай, будзе мець усе незалежныя інстытуты, але без магчымасці праводзіць уласную макраэканамічную палітыку. Гэта галоўнае.

Ці пагадзіцца кіраўнік Беларусі на прапановы Лаўрова?

Калі шмат гадоў таму абмяркоўвалася пытанне аб увядзенні адзінай валюты, Лукашэнка настойваў на існаванні двух эмісійных цэнтраў. Гэта быў спосаб уцячы ад аб’яднання грашовых сістэм. Бо пазбавіцца сваіх грошай, макраэканамічнай палітыкі — гэта ўпусціць велізарны кавалак улады. І тады, як Лукашэнка казаў, прыйдзецца ездзіць па заробак у Маскву.
Беларусь да гэтага часу не ўступіла ў Сусветную гандлёвую арганізацыю. Чаму? Таму што сяброўства ў СГА прадугледжвае пэўныя абмежаванні ў эканамічнай палітыцы. А тут прапануюць наогул пазбавіцца сваіх грошай. Лукашэнка на гэта не пойдзе.

Да чаго варта рыхтавацца Беларусі?

Першы крок Расіі — адмова ад нафтавага гранта, ад кампенсацыі падатковага манеўру. Але гэтым справа не абмяжуецца. Напярэдадні Новага года расійскі пасол Бабіч у інтэрв’ю ТАСС сказаў, што ў наступным годзе можа паўстаць пытанне аб цэнах на газ. На 2019 г. пытанне як бы ўрэгуляваны, а на 2020 год — адкрыты. Гэта значыць, Расія можа пайсці на павышэнне коштаў на газ, значыць, рычагі ціску ў Расіі ёсць. Беларусь можа пазбавіцца вялікага кавалка расійскай эканамічнай падтрымкі з усімі вынікаючымі адсюль наступствамі.

Што стаіць за інфармацыйнымі выпадкамі ў бок Беларусі на цэнтральных расійскіх тэлеканалах?

Гэта таксама элемент ціску на Беларусь. Крамлю сапраўды не па душы некаторыя заявы Беларусі і, галоўнае, дзеянні ў кірунку ЗША — тое, што ў Мінску можа павялічыцца колькасць амерыканскіх дыпламатаў. Зразумела, што Расіі гэта не падабаецца.

Якім чынам беларускае кіраўніцтва можа супрацьстаяць расійскаму ціску?

Па-першае, гэта пераход да рэжыму эканоміі ва ўсім. Па-другое, нейкія жэсты ў бок Захаду. Я не здзіўлюся, калі будзе ўведзены мараторый на смяротнае пакаранне. І самае галоўнае. Я думаю, Лукашэнка разлічвае ўцягнуць расійскі бок у перагаворнае балота: давайце гаварыць на тэму інтэграцыі. Год, два. І адначасова Расія пачне кампенсацыі за падатковы манеўр. Гэта значыць, грошы будуць ісці, і перамовы пра саюзную дзяржаву будуць ісці, але могуць ні да чаго не прывесці. Думаю, менавіта такая тактыка на расійскім напрамку ўзятая на ўзбраенне Лукашэнка. Але я не думаю, што яна спрацуе, наўрад ці такім чынам атрымаецца ўвесці ў зман расейцаў.

Калі высокапастаўленыя расійскія чыноўнікі давалі зразумець, што ніякіх кампенсацый не будзе, то ці варта на іх разлічваць наогул?

Яны кажуць, што кампенсацыя можа быць, калі Беларусь пойдзе на тыя прапановы і патрабаванні, пра якія выказаўся Лаўроў (гл.вышэй). Толькі на такіх умовах. А паколькі Беларусь не хоча на гэта ісці, то, хутчэй за ўсё, і кампенсацыі не будзе.

І што ў сухім астатку?

Беларусі давядзецца жыць без значнай часткі расійскіх субсідый.
Паводле Заўтра тваёй краіны