Калі вельмі хочацца — то заўсёды можна знайсці выхад
Сёння, калі ў паштальёнаў выхадны, хачу расказаць гісторыю пра бессэнсоўнасць мірных пагадненняў з тымі, хто не хоча выконваць мір, піша аўтар тэлеграм-канала «Лісты да дачкі».
Для Рымскай рэспублікі Іспанія была прыкладна тым жа самым, што Каўказ для Расійскай імперыі. Вайна там то згасала, то ўспыхвала зноўку — але ішла бесперапынна амаль дзвесце гадоў. Прычым вельмі часта кароткія часы міру цяжка было адрозніць ад часоў, калі ішла вайна.
Адным з эпізодаў гэтай вайны, якая доўжылася восем гадоў, была аблога горада Нуманціі. І трэба сказаць, што падчас Нуманційскай вайны і рымская армія, і рымскія генералы, і рымскі сенат праявілі не самыя лепшыя свае якасці. Ні доблесці, не ні ваенных талентаў, ні вернасці свайму слову.
Нягледзячы на татальную колькасную перавагу рымлян, нуманційцы не проста паспяхова абаранялі свой горад. Яны яшчэ і рэгулярна наносілі рымлянам паразы. Як гэта здарылася з консулам Гаем Гасціліем Манцінам. Пасля шматлікіх няўдач рымская армія была цалкам дэмаралізаваная. Нуманційцы «абрынуліся на Гасцілія Манціна і бесперапыннымі засадамі і нападамі настолькі выматалі яго, што ніхто не мог вытрымаць нават погляду і голасу нуманційца».
Урэшце, з моцна патрапаным войскам — ці тым, што ў яго засталося ад войска, — Гай Гасцілій бег ад сцен Нуманціі. Але нуманційцы ішлі па пятах — і далёка ён уцячы не змог. Рымская армія схавалася ў адным са старых лагераў без запасаў харчавання і без усялякай надзеі на выратаванне.
Усё, што трэба было зрабіць нуманційцам – трошкі пачакаць. Пакуль рымляне альбо памруць ад голаду, альбо безумоўна капітулююць. Замест гэтага правадыры горада вырашылі, што надышоў зручны момант для перамоваў.
Умовы мірнага дагавора не былі цяжкімі для рымлян. Бо нуманційцы проста хацелі, каб іх пакінулі ў спакоі. Каб Рым прызнаў незалежнасць горада. Консул пагадзіўся на мір. Нуманційцы дазволілі рымскай арміі сысці.
Глядзіце таксама
Але вось бяда. Калі консул вярнуўся ў Рым і далажыў сенату аб мірным дагаворы, рымскаму сенату гэты дагавор наогул не спадабаўся. Таму што для сената гэта было пытанне прынцыпу. Калі прызнаць незалежнасць Нуманцыі — так і іншыя іспанскія горада захочуць узяць прыклад з нуманційцаў.
Праўда, была адна праблема. Паводле рымскіх законаў, консул меў права на заключэнне мірных дагавораў. Гэта значыць, законна скасаваць дагавор было не так проста. Таму што рымляне, у адрозненне ад некаторых, усё ж такі імкнуліся выконваць прыстойнасці.
Але сенат знайшоў выхад. Калі вельмі хочацца — то заўсёды можна знайсці выхад. Сенат прызнаў дагавор несапраўдным, адмовіўся яго ратыфікаваць і пастанавіў выдаць Гая Гасцілія нуманційцам. Ну калі Гасцілій заключыў дамову — дык хай і адказвае за яе парушэнне.
Цэлы дзень былы консул са звязанымі рукамі прастаяў пад сценамі горада. Нуманційцы адмовіліся яго прыняць, бо разлічвалі, што ў гэтым выпадку Рыму прыйдзецца ўсё ж такі выконваць умовы міру.
Глядзіце таксама
Ну і, вядома, спадзяваліся яны дарма. Гасцілія адаслалі назад у Рым (калі ўжо ніхто не хацеў яго браць) — і вайна аднавілася з новай сілай. Рымляне прывялі ў парадак дэмаралізаваныя войскі, даслалі падмацаванні і замянілі генералаў, якія камандавалі арміяй.
Вайна доўжылася яшчэ чатыры гады, але сілы былі несупастаўныя. Калі надзеі ўжо не засталося, нуманційцы вырашылі здзейсніць масавае самагубства, каб не здацца ворагу. Ад Нуманцыі не засталося і следу, таму што рымскі камандуючы загадаў зраўняць горад з зямлёй.