Колькасць палітвязняў у Беларусі расце, але ў ЕС лічаць санкцыі эфектыўнымі

Еўрапейскі Саюз увёў ужо тры пакеты санкцый супраць беларускіх улад, сілавікоў і прадпрыемстваў, але колькасць палітвязняў у краіне стабільна расце кожны тыдзень. Пры гэтым чацвёра з іх аб'яўлялі галадоўку, двое — Ігар Лосік і Сяргей Пятрухін — спрабавалі ўскрыць вены. Ці лічаць у ЕС санкцыі эфектыўнымі і ці можа Еўропа наогул зрабіць нешта больш рашучае для спынення гвалту ў Беларусі, TUT.BY спытаў у прадстаўніка ЕС у Бруселі.

flag_evrosoyuz_es_20160921_tutby_phsl_9835.jpg

Пытанні прадстаўнікам Еўрасаюза мы адправілі пасля публікацыі ліста Ігара Лосіка, у якім ён напісаў, што не мае ніякіх ілюзій і не верыць, што ў краіне нешта зменіцца.

«Стараюся да гэтага проста неяк падрыхтавацца, таму што я стаміўся чакаць і спадзявацца на добрае, а ў адказ кожны тыдзень на працягу ўжо васьмі месяцаў толькі горш і горш. <.> Лепш бы проста расстралялі па-хуткаму, і не бачыць гэта ўсё», — так Лосік завяршае свой ліст.

У той жа дзень стала вядома, што Лосіку прад'явілі новае абвінавачанне, у знак пратэсту ён паспрабаваў парэзаць сабе руку і абвясціў сухую галадоўку, якую завяршыў толькі праз пяць дзён.

У лісце да еўрапейскіх чыноўнікаў мы працытавалі ліст Лосіка, а таксама папрасілі адказаць, ці можа Еўрасаюз у прынцыпе зрабіць нешта, акрамя ўвядзення эканамічных санкцый, каб спыніць гвалт у Беларусі, а таксама ці будзе ўведзены чацвёрты пакет санкцый і што ён будзе сабой уяўляць.

Адказ атрымаўся даволі дыпламатычным.

«Санкцыі таксама маюць рэпутацыйны эфект»

Прадстаўнік ЕС адзначыў, што Еўрапейскі Саюз разам з народам Беларусі і пераважнай большасцю міжнароднай супольнасці патрабуе вызвалення ўсіх тых, хто быў незаконна затрыманы, у тым ліку палітычных зняволеных, судовага пераследу асоб, адказных за жорсткасць сілавікоў, а таксама захавання асноўных свабод слова і сходаў.

— Жорсткі гвалт з боку беларускіх улад пасля фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў у жніўні 2020 года з'яўляецца ганьбай, — заявіў прадстаўнік ЕС.

Паводле яго слоў, Еўрапейскі Саюз адыгрывае вядучую ролю ў міжнародным рэагаванні на сітуацыю ў Беларусі і робіць дакладныя дзеянні.

— Мы ўвялі санкцыі ў дачыненні да 84 асоб і 7 арганізацый, адказных за рэпрэсіі і запалохванне мірных дэманстрантаў, сябраў апазіцыі і журналістаў, а таксама за парушэнні падчас выбарчага працэсу. У якасці аднаго з канкрэтных прыкладаў уплыву санкцый на дзейнасць прадпрыемстваў, уключаных у спіс, міністр прамысловасці Беларусі Пётр Пархомчык прызнаў, што кампаніі з дзвюх краін — членаў ЕС спынілі пастаўкі на беларускія прадпрыемствы. Нашы санкцыі таксама маюць рэпутацыйны эфект, і мы ведаем, што яны паўплывалі на рашэнні аператараў, якія не ўваходзяць у ЕС, пры вядзенні гаспадарчай дзейнасці ў Беларусі. І ЕС разглядае пытанне аб увядзенні далейшых санкцый. Мы не будуем здагадак аб тым, ці будуць і калі будуць уведзеныя дадатковыя санкцыі або з чаго яны будуць складацца, паколькі гэтае рашэнне павінна прымацца дзяржавамі — членамі ЕС аднагалосным рашэннем у Савеце, — адзначыў прадстаўнік ЕС.

«ЕС перагледзеў свае адносіны з Беларуссю»

Еўрасаюз, паводле слоў чыноўніка, акрамя прамога ўвядзення санкцый, займаецца прыцягненнем беларускіх улад да адказнасці ў адпаведных міжнародных арганізацыях: дзяржавы — члены ЕС узначалілі ініцыятыву ў рамках АБСЕ па звароце да Маскоўскага механізму, што прадаставіў бесстароннюю справаздачу, якая пацвярджае фальсіфікацыю вынікаў выбараў і сістэматычныя парушэнні правоў чалавека з боку дзяржаўных органаў Беларусі. ЕС таксама ініцыяваў рэзалюцыю Савета ААН па правах чалавека ў верасні 2020 года з просьбай да Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека правесці маніторынг сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі, прадставіць вусную абноўленую інфармацыю аб сітуацыі, уключаючы рэкамендацыі.

— На 46-й сесіі СПЧ, якая працягваецца ў цяперашні час, ЕС унёс на разгляд праект рэзалюцыі, якая прадугледжвае стварэнне надзейнага механізму справаздачнасці пры Вярхоўным камісары па правах чалавека. Асноўнай мэтай механізму названы збор, аналіз і захаванне доказаў парушэнняў правоў чалавека, якія здзяйсняюцца ў Беларусі. Мы спадзяёмся, што рэзалюцыя будзе прынятая ў самым канцы сесіі СПЧ (22/23 сакавіка) і што мандат будзе хутка ўведзены ў дзеянне, — адзначае чыноўнік.

Ён падкрэслівае: ЕС перагледзеў свае адносіны з Беларуссю і распачаў рашучыя дзеянні ў падтрымку дэмакратыі, правоў чалавека і асноўных свабод.

— Мы скарацілі двухбаковае супрацоўніцтва з уладамі на цэнтральным узроўні і адначасова павялічылі падтрымку беларускага народа і грамадзянскай супольнасці; мы перакалібравалі фінансавую дапамогу, каб яна прыносіла карысць насельніцтву — у прыватнасці, накіраваўшы яе, па меры магчымасці, убок ад цэнтральных улад і ў бок недзяржаўных, мясцовых і рэгіянальных суб'ектаў. Акрамя таго, Еўракамісія неаднаразова заяўляла, што гатовая рашуча падтрымліваць дэмакратычную Беларусь рознымі сродкамі. Нарэшце, ЕС працягвае заклікаць беларускія ўлады да пошуку мірнага і дэмакратычнага вырашэння крызісу шляхам інклюзіўнага нацыянальнага дыялогу з шырокай супольнасцю, у прыватнасці, з Каардынацыйнай радай. ЕС працягвае падтрымліваць прапанову дзеючага старшыні АБСЕ аб садзейнічанні гэтаму дыялогу і працягвае прасоўваць такі падыход разам са сваімі міжнароднымі партнёрамі. ЕС гатовы ўнесці свой уклад у гэтыя намаганні, — кажа прадстаўнік ЕС.