Павел Усаў: Даклады аб правах чалавека не ўплываюць на палітычныя рашэнні

Правы чалавека ў Беларусі страцілі сваю значнасць адразу ж пасля канфлікту ў Украіне, калі стабільны аўтарытарны рэжым стаў больш прымальны для ЕС і Захаду ў цэлым, чым нестабільная дэмакратыя.

human_rights_1c_0.jpg

14 чэрвеня ў Савеце па правах чалавека ААН спецдакладчык па Беларусі Міклаш Харашці прадставіць даклад па сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі.
Міклаш Харашці адзначае «хуткае і рэзкае пагаршэнне агульнай сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі ў сакавіку 2017 года», выказвае занепакоенасць праблемай крымінальнай адказнасці за несанкцыянаваную грамадскую дзейнасць і аднаўленнем прымянення смяротнага пакарання.
Сітуацыя з правамі чалавека і дэмакратыяй не першы раз падвяргаецца рэзкай крытыцы на міжнароднай арэне. Аднак такая рэакцыя не цягне сур'ёзных наступстваў для афіцыйнага Мінску.
Ці стане выключэннем цяперашняя справаздача спэцдакладчыка па правах чалавека ААН па Беларусі?
На гэтыя пытанні адказвае дырэктар Цэнтра палітычнага аналізу і прагнозу Павел Усаў.
 Пагаршэнне сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі ў наяўнасці. Рэзкія даклады ў адрас афіцыйнага Мінска сталі ўжо традыцыяй. Якой рэакцыі варта чакаць з боку ААН? Якія наступствы пацягне даклад для афіцыйнага Менску?
— Афіцыйны Мінск ужо даўно ўсур'ёз не ўспрымае такога роду даклады і меркаванні міжнародных арганізацый. Тым больш, што падобныя дакументы не ўплываюць на прыняцце палітычных рашэнняў у дачыненні да Беларусі, а ААН не ў стане ўздзейнічаць не толькі на такія праблемныя дзяржавы, як Беларусь, але і на больш сур'ёзныя сітуацыі: анэксія Крыма, вайна на ўсходзе Украіны. Таму даклад Харашці — гэта неабходная працэдура, якая не будзе мець палітычнага і геапалітычнага эфекту для Беларусі і наўрадці паўплывае на далейшае развіццё «дыялогу».
— Вельмі падобна, што правы чалавека губляюць сваю каштоўнасць для міжнароднай супольнасці пры выбудоўванні адносін з афіцыйным Мінскам. Якія крытэры выходзяць на першы план?
— Правы чалавека ў Беларусі страцілі сваю значнасць адразу ж пасля канфлікту ва Ўкраіне, калі стабільны аўтарытарны рэжым стаў больш прымальны для ЕС і Захаду ў цэлым, чым нестабільная дэмакратыя. Таму калі рэпрэсіі ў Беларусі не перарастуць ў крывавае пабоішча, Еўропа будзе толькі гучна ўздыхаць і разводзіць рукамі, кажучы пра важнасць дыялогу ў мэтах «выратавання» Беларусі ад уплыву Расіі. Хоць падобныя намаганні — гэта ілюзіі, якія не будуць мець рэальнага геапалітычнага ўвасаблення, паколькі Еўропа не ў стане супрацьстаяць Маскве ў барацьбе за Беларусь.
— Што сёння ўяўляюць сабой беларуска-еўрапейскія адносіны? Чаму безумоўная актывізацыя Мінска з еўрапейскімі дзяржавамі не дае значнага эфекту?
— Несумненна, беларуска-еўрапейскія адносіны ў апошні час дасягнулі новых вяршынь. Абмежаваны бязвізавы рэжым у Беларусь, рэгулярныя візіты еўрапейскіх чыноўнікаў у Мінск, размовы аб магчымасці старшынства Беларусі ў АБСЕ (канферэнцыя АБСЕ ў Мінску). Аднак колькасць рознага роду мерапрыемстваў ніяк не ўплывае на якасць палітычнай сістэмы ў Беларусі, паляпшэнне эканамічнай і палітычнай сітуацыі, а таксама на геапалітычнае становішча краіны. Будучыя вучэнні «Захад — 2017» перакрэсліваюць усе дыпламатычныя патугі Захаду.
— Ці здольная еўрапейская рэальная палітыка змяніць двухбаковыя адносіны, вывесці іх на новы ўзровень?
— Ні дыялог, ні масавыя візіты заходніх чыноўнікаў не ў стане змяніць аўтарытарны лад мыслення кіраўніка беларускай дзяржавы і дзеянняў кіроўнай эліты. Можна паглядзець на тое, як выглядае сітуацыя ў Казахстане, у Азербайджане. Адносіны з гэтымі краінамі насілі асаблівы характар. Казахстан старшыняваў у АБСЕ, у Азербайджане праходзіла Еўрабачанне — вынік вядомы. Пачварны характар ​​гэтых рэжымаў ніяк не змяніўся. Таму пакуль у Беларусі будзе функцыянаваць аўтарытарны рэжым — узроўні візітаў і іх вышыня ніякага значэння мець не будуць.
Паводле thinktanks.by