Што пасля Лукашэнкі? Вольга Лойка — пра чыннікі, якія могуць вызначыць будучыню Беларусі
Разважанні пра жыццё пасля Лукашэнкі падыходзяць да лагічнага фіналу. Мы ўжо разважалі пра тое, чаму УНС не зможа гарантаваць стабільнасць пасля Лукашэнкі нават сабе, што не так з ідэяй пераемніка, і дзе здрыганецца «рука Масквы». Вядома, сцэнар можа быць іншым. І больш аптымістычным, і гранічна трагічным. Вызначальнымі могуць стаць некалькі фактараў.
Д — дамоваздольнасць
Трыццаць гадоў Лукашэнка ва ўладзе, піша журналістка Вольга Лойка на партале planbmedia.io. Гэта адно пакаленне. Дэкан эканамічнага факультэта МДУ Аляксандр Аузан даказвае, што гэта як раз тэрмін мэтанакіраванага змены патэрнаў. У якасці прыкладу ён прыводзіць даследаванне эканаміста Альберта Алесіны, які вывучаў, што адбывалася з усходнімі і заходнімі немцамі пасля аб'яднання Германіі ў 1990 годзе. Цікавілі, у прыватнасці, змены, якія здарыліся, як хутка, якім тэмпам збліжаліся прадстаўнікі розных субкультур. Вынік — 25-30 гадоў.
«Пры гэтым, калі не рабіць спецыяльных намаганняў для зменаў, нейкія характарыстыкі могуць захоўвацца стагоддзямі і тысячагоддзямі», — адзначае ён.
Рана сцвярджаць, што беларусаў Лукашэнка сапсаваў. Але дакладна змяніў.
Дамоваздольнасць ніколі не была моцнай бокам насельнікаў і Саюза, і яго абломкаў. Вы нам сваю Стэнфардскую школу перамоваў не прапануйце. Слабога ламаць, перад моцным поўзаць, не забываючы крычаць, што нас ніхто на калені не паставіць. Мы самі каго хочаш паставім. Ну не каго хочаш, вядома, але калі ўжо каго паставілі, ўстаць не дамо. І хай ён, як той Пратасевіч у інтэрв'ю будучаму міністру інфармацыі Маркаву, плача і распавядае пра Лукашэнку як «чалавека са сталёвымі яйкамі». Навошта нам гэта? Ну, па-першае, — прыгожа…
Дамаўляцца, ствараць кааліцыі, аб'ядноўвацца ў крытычныя моманты атрымліваецца па-рознаму. Вось у 1996 годзе, калі Лукашэнка апынуўся за крок ад імпічменту, парламент амаль змог. Але ў выніку не без «рукі Масквы», то бок расійскага прэм'ера Віктара Чарнамырдзіна, які прыляцеў у Мінск, канфлікт вырашыўся на карысць Лукашэнкі.
У 2020-м выхад да народа жаночага трыа з Ціханоўскай, Калеснікавай і Цапкала зрабіў фурор. Тое, што нас аб'ядноўвае, было адназначна важней за ўсё астатняе. Вынік пакуль не відавочны. Сам Лукашэнка атрымаў такую траўму, што ўжо на носе наступныя выбары, а ён усё перабірае аскепкі разбітага народнага кахання ў надзеі неяк склеіць, уваскрэсіць незваротна якое пайшло.
Глядзіце таксама
А — адэкватнасць
Пасля Лукашэнкі пытанне дамоваздольнасці і майстэрства кааліцыі відавочна абвострыцца. І гаворка не пра тую ідылічную маналітнасць, характэрную для партс'ездаў і ўсебеларускіх сходаў. А пра аб'яднанне дзеля захавання суверэнітэту Беларусі і выразнага і адназначнага асуджэння развязанай Расіяй вайны.
Пяты год некаторыя «групы ўплыву», накшталт ультрапатрыётаў, адыёзных журналістаў ці прыхільнікаў генацыду беларускага народа ў пагонах нагнятаюць штучную істэрыю вакол «збеглых», «нацыкаў» і да т.п. Нават Лукашэнка нядаўна не вытрымаў. «Ведаеце, да мяне даходзяць адгалоскі нейкіх спрэчак, што некаторыя нашы журналісты, не крыўдуйце, зорку злавілі і давай аўтарскія перадачы. ( ... ) Выйсці на экран і ляпіць там усё запар, прабачце мяне за гэтае слова, паносячы ўсё і ўся навокал, лічачы, што ты ўжо ва ўсім разабраўся — небяспечная тэндэнцыя, падумайце над гэтым», — заявіў ён.
Ён казаў пра Украіну. Маўляў, што вы яе трэпле. «Вы ж не забывайце, што калісьці нам давядзецца з імі наладжваць адносіны». Дык і са «збеглымі» прыйдзецца.
Калі выбар: аддаць краіну ваеннай хунце, расійскай імперыі, або дамаўляцца з суайчыннікамі, сярод якіх буйныя бізнесмены з капіталамі; крэатыўныя айцішнікі; эканамісты і нгошнікі, якія ўмеюць працаваць з болевымі кропкамі; журналісты, здольныя не толькі паліваць брудам і распальваць нянавісць. І палітыкі, якія маюць кантакты з тымі самымі шкоднымі англасаксамі, якія валодаюць рэсурсамі, неабходнымі краіне.
Пакуль антаганізм унутраных і знешніх беларусаў падаграваецца ў першую чаргу штучна. Дастаць з-пад плінтуса, пакараць, прымусіць паўзці на каленях, люстраваць, адпомсціць жэстачайшэ. Пайсці па замкнёным коле нянавісці і ўзаемнага вынішчэньня. Але культурны код беларусаў усё ж такі цалкам еўрапейскі. Мы — мірныя людзі ў нармальным сэнсе гэтага слова. Як ні стараецца расійская прапаганда, вайну падтрымлівае не больш за чвэрць беларусаў супраць амаль 70 адсоткаў у расійцаў. З бытавой ксенафобіяй таксама лепей, да ЛГБТ ставяцца памяркоўней, чым у Расіі.
А пагражаць свету чужой ядзернай зброяй і палохаць суседзяў — імгненная забава недарэалізаваных мачо, якія адчулі ўседазволенасць.
Глядзіце таксама
В — вайна
За дужкамі пакуль застаецца самы небяспечны і страшны сцэнар — ваенны. Пакуль партнёры па АДКБ і СНД старанна адсоўваюцца ад таксічнага расійскага партнёра, Беларусь працягвае заставацца ў зоне рызыкі. І крокі да канфрантацыі з Польшчай пасля пазітыўных заяў Туска аб намеры адкрыць другі пагранпераход — самае яркае таму пацверджанне.
Вядома, ястраб з Лукашэнкі такі сабе. Яго тлумачэнні ўсё з той жа серыі «гэта не мы фашысты, гэта вы фашысты». Маўляў, гэта НАТО марыць уцягнуць нас у вайну. «1500 прыкладна кіламетраў мяжа ў нас з Украінай. (...) І на прыбалтыйскім і польскім напрамку яшчэ 1500. Тры тысячы кіламетраў — нам з вамі давядзецца гэты фронт закрыць, калі мы ўступім у вайну. Мы зможам гэта зрабіць? Не зможам. Мы хочам сабе праблем? Не хочам», — сказаў ён. А калі б закрыць такі ўчастак мы б маглі, выходзіць, нас бы нічога не збянтэжыла. Уступілі б і не паморшчыліся.
Лукашэнка любіць апынуцца побач з пераможцам — так ён адчувае сябе не змоўшчыкам, але сааўтарам перамогі. Цікава, што па выніках канфлікту Арменіі і Азербайджана менавіта супраць яго, а не Пуціна настроіўся прэм'ер Пашынян. І Лукашэнка ўсё часцей памыляецца. Памылковая і яго стаўка на Пуціна-пераможцу.
Застаецца спадзявацца, што ўступіць у гарачую вайну ён
проста не паспее. І самыя зацікаўленыя ў гэтым — яго ж паплечнікі. Тады ім у сітуацыі «пасля Лукашэнкі»
свеціць ваенны трыбунал, а не мірныя перамовы з пакрыўджанымі, але ўсё ж такі
не чужымі суайчыннікамі. Бог не выдасць, Ціханоўская не з'есць. Вайна ўсё
памяняе.