NASA: у сузор'і Арыён, магчыма, ідзе фарміраванне сваёй «сонечнай сістэмы»

На думку спецыялістаў, інтэнсіўны разагрэў дыска, які атачае зорку FU Orionis, магчыма, прывёў да ўтварэння матэрыялу, з якога могуць сфармавацца планеты.

Амерыканскія навукоўцы зафіксавалі ў нашай галактыцы "экстрэмальныя астранамічныя падзеі", аналагічныя тым, якія прыкладна 4,5 млрд гадоў таму прывялі да фарміравання Сонечнай сістэмы. Як паведаміла ў аўторак NASA, іх галоўнай удзельніцай з'яўляецца зорка FU Orionis, якая знаходзіцца ў сузор'і Арыён на адлегласці каля 1,5 тысячы светлавых гадоў ад Зямлі.

"У 1936 годзе маладая зорка FU Orionis неверагодна інтэнсіўна пачала паглынаць матэрыял з атачаючага яе газа-пылавога дыска, — адзначыла касмічнае ведамства ЗША. — На працягу трох месяцаў, па меры ператварэння матэрыі ў энергію, зорка стала ў 100 разоў ярчэй, а дыск вакол яе распаліўся да тэмпературы 12 тыс. градусаў па Фарэнгейце (6649 градусаў па Цэльсію)".

"За апошнія 80 гадоў FU Orionis праглынула матэрыю, роўную па масе 18 Юпітэр", - удакладнілі спецыялісты. Па іх словах, зорка і цяпер "працягвае шчыльна закусваць", паглынаючы газ і пыл, хаця ўжо з меншым апетытам. У выніку не настолькі актыўнага харчавання, як раней, яе яркасць трохі паменшылася, але ўсё роўна значна перавышае тыя паказчыкі, якія назіраліся да ўспышкі 1936 года. Астраномы лічаць, што зорка вернецца да ранейшага стану "на працягу некалькіх соцень гадоў".

Называючы гэтую падзею "самай экстрэмальнай з усіх, якія былі зафіксаваныя вакол зорак памерам з Сонца", NASA падкрэслівае, што яна можа прывесці да ўзнікнення новай планетнай сістэмы. "Інтэнсіўны разагрэў дыска, які атачае зорку, верагодна, змяніў яго хімічны склад і прывёў да ўтварэння матэрыялу, з якога аднойчы могуць сфармавацца планеты".

"Вывучаючы FU Orionis, мы можам назіраць нашу Сонечную сістэму ў яе дзіцячым узросце", - заявіў супрацоўнік Інстытута касмічных тэлескопаў ў Балтыморы (штат Мэрыленд) Джоэл Грын. Паводле яго слоў, наша Сонца, магчыма, прайшло праз такія ж ператварэнні і было ў нейкі перыяд такім жа яркім, што "стала найважнейшым крокам у фарміраванні Зямлі і іншых планет Сонечнай сістэмы".

У апошні час назіранні за FU Orionis вяліся з дапамогай стратасферы абсерваторыі SOFIA, створанай NASA ў супрацоўніцтве з калегамі з Нямеччыны. Яна ўсталяваная на мадыфікаваным самалёце Boeing 747 і абсталявана тэлескопам з люстэркам дыяметрам 2,5 метра. Спецыялісты параўналі яе дадзеныя з тымі, якія былі атрыманы ў 2004 годзе арбітальным тэлескопам Spitzer, і змаглі ўбачыць, як змянілася зорка за апошнія 12 гадоў.

Навукоўцы абвясцілі аб сваім адкрыцці на паседжанні Амерыканскага астранамічнага таварыства, якіое праходзіла на гэтым тыдні ў Сан-Дыега (штат Каліфорнія). Яны маюць намер працягнуць вывучэнне FU Orionis і ўскладаюць ў сувязі з гэтым вялікія надзеі на касмічны тэлескоп імя Джэймса Уэба, які павінен быць запушчаны на арбіту ў 2018 годзе.
Паводле  tass.ru