Суд у Маскве пакінуў пад вартай усіх 24 украінскіх маракоў

Ляфортаўскі суд Масквы на тры месяцы падоўжыў арышт 24 украінскім маракам, арыштаванмх пасля інцыдэнту ў раёне Керчанскага праліва восенню 2018 года. Пасяджэнні суда праходзілі на фоне абмеркавання магчымага абмену ўкраінскіх вайскоўцаў на расіян, затрыманых ва Украіне.

Маракам прад'яўлена абвінавачанне ў незаконным перасячэнні мяжы Расіі ў складзе арганізаванай групы. Па гэтым артыкуле ім пагражае да шасці гадоў зняволення. Усяго былі затрыманыя 24 чалавекі.
Пасяджэнні суда праходзілі ў закрытым рэжыме. Перад першым з іх у калідорах тоўпіліся журналісты разам са сваякамі маракоў, апошнія кожны раз апладзіравалі, калі іх родных вялі ў залу супрацоўнікі ФСБ у масках.

Справа Вышынскага?

Ужо пасля абвяшчэння рашэння па першых шасці мараках адвакат Ілля Новікаў наўпрост звязаў іх лёс з лёсам журналіста агенцтва РІА Навіны-Украіна Кірыла Вышынскага, які знаходзіцца пад вартай у Кіеве па абвінавачванні ў дзяржаўнай здрадзе.
Адвакат выказаў здагадку, што, калі суд у Кіеве зменіць меру стрымання Вышынскаму, то і лёс украінскіх маракоў можа змяніцца ў ходзе апеляцыі на сённяшняе рашэнне Ляфортаўскага суда.
"Яго [Вышынскага] лёс сапраўды моцна турбуе [прэзідэнта Расіі Уладзіміра] Пуціна, гэта значыць на яго не напляваць, на яго не махнулі рукой, і значыць, яго лёс можа быць прадметам дыпламатычнага торгу", — лічыць Новікаў.
Перанос пасяджэння ўкраінскага суда па справе Вышынскага з 15 ліпеня на 19, на яго думку, выглядае як мэсэдж "спачатку грошы, потым крэслы, спачатку хай Масква прадэманструе нешта па мараках". "Гэта вельмі дзіўны палітычны покер, хто першы [зробіць крок], усё ж асцерагаюцца — пойдзеш насустрач, а цябе падмануць", — дадаў абаронца.
Суд мог бы не працягваць тэрмін утрымання пад вартай маракам хоць бы на той падставе, што следства скончана, і аргумент пра тое, што абвінавачаныя на свабодзе могуць уздзейнічаць на сведкаў або знішчыць доказы, становіцца нерэлевантнымі, лічыць Новікаў.
"Юрыдычна і з пункту гледжання здаровага сэнсу гэта [завяршэнне следства па справе] — нагода для суда пераацаніць рызыкі", — сказаў ён.
Адвакат Мікалай Полазаў у ​​сваю чаргу назваў вынік прадказальным. "Нягледзячы на ​​тое што следства фактычна завершана, нам трэба будзе азнаямленне з матэрыяламі справы, і на гэтай падставе, з пазіцыі следства неабходна, каб яны заставаліся пад вартай", — сказаў ён.
Абарона, па словах Полазава, хадайнічала аб далучэнні на пасяджэнні да справы шэрагу міжнародных дакументаў, напрыклад, копіі загаду марскога трыбунала ад 25 траўня 2019 года, дзе прадугледжана абавязацельства вызваліць маракоў і караблі.
"На расійскіх суддзяў, на жаль, не робяць уражанне міжнародныя дакументы", — адзначыў Полазаў.
Ён нагадаў, што міжнародны трыбунал не абавязваў Расію спыняць крымінальную справу, але патрабаваў адпусціць маракоў. Паводле яго слоў, юрыдычная магчымасць вызваліць яго падабаронных ёсць, пры гэтым яны маглі б удзельнічаць у працэсе, напрыклад, дыстанцыйна.
Перашкаджае іх вызваленню, на яго думку, адсутнасць палітычнай волі. Ён выказаў надзею, што маракоў вызваляць да пачатку суда па сутнасці. Адвакат дадаў, што перамовы аб вызваленні ўкраінцаў паміж Масквой і Кіевам вядуцца, але каментаваць іх адмовіўся.

Крэмль і амбудсмэн

Расійскі ўпаўнаважаны па правах чалавека Таццяна Маскалькова ў сваю чаргу таксама выступіла за змяненне меры стрымання для маракоў, паведамляе РІА Навіны.
"Мне здаецца, што, вельмі важна, што калі высветлілася ўсё-ткі прычына накiравання гэтых караблёў на парушэнне нашай мяжы з тым, каб сарваць выбары прэзідэнта, трэба разабрацца са ступенню віны гэтых людзей. Мне здаецца, было б гуманна і правільна, калі б ім сёння была б зменена мера стрымання", — сказала Маскалькова.
Перамовы па абмене ўкраінскіх маракоў не вядуцца, заявіў у сераду прэс-сакратар прэзідэнта Расіі Дзмітрый Пяскоў. Ён нагадаў, што Пуцін і прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі казалі пра маракоў падчас сваёй першай тэлефоннай размовы 11 ліпеня.
"Сапраўды, гэтае пытанне фігуравала ў размове кіраўнікоў дзяржаў, гэта пытанне на парадку дня. Пакуль ідуць следчыя дзеянні, вы ведаеце, мы не будзем каментаваць рашэнні суда, не будзем даваць ацэнкі гэтай сітуацыі", — сказаў Пяскоў.
Так ён адказаў на пытанне, ці справядліва сцвярджаць, што пастаянны перанос тэрмінаў разгляду спраў у дачыненні да ўкраінскіх маракоў і Вышынскага кажа пра тое, што кансэнсус не знойдзены і няма палітычнага рашэння, паведамляе РІА Навіны.

Затрыманне і санкцыі

Украінскія ваенныя караблі "Бярдзянск" і "Нікопаль" і дапаможнае судна "Яні-Капу" і 24 члены іх экіпажаў былі затрыманыя расійскімі ўладамі паблізу Керчанскага праліва 25 лістапада мінулага года.
Украінскія караблі рухаліся з Адэсы ў порт Марыупаль у Азоўскім моры, аднак ужо ля берагоў Крыма іх сталі суправаджаць расійскія памежныя катары.
Украінскі бок заяўляў, што запрасіў адпаведны дазвол аб праходзе праз Керчанскі праліў, аднак не атрымаў адказу.
У сваю чаргу ФСБ сцвярджае, што ўкраінскіх маракоў апавясцілі аб тым, што праход праз праліў зачынены, і запатрабавалі не заходзіць у "тэрытарыяльнае мора Расійскай Федэрацыі" — акваторыю, прыналежнасць якой Расіі не прызнаецца Украінай і большасцю краін свету.
Украінскія караблі правялі ў раёне Керчанскага праліва амаль увесь дзень. На працягу гэтага часу за імі ішлі расійскія памежныя караблі, перыядычна спрабуючы іх пратараніць. Ужо ўвечары па адным з іх расійскім бокам была ўжыта зброя, у выніку тры члены экіпажа былі параненыя.
Затым украінскія караблі адканваіравалі ў Керч, а ўсіх членаў экіпажа арыштавалі. Тое, што да 2014 года акваторыі Азоўскага мора і Керчанскага праліва не былi размежаваны, як і тое, што Украіна і міжнародная супольнасць не прызнаюць Крым расійскім, ускладняла сітуацыю з арыштаванымі маракамі.
ЗША, Канада і Еўрасаюз у адказ на гэты інцыдэнт увялі новыя санкцыі супраць Расіі.
У траўні гэтага года Міжнародны трыбунал па марскім праве абавязаў Расію неадкладна вызваліць затрыманыя суды і маракоў. Расія адмовілася прымаць удзел у пасяджэннях трыбунала.
Зяленскі заяўляў, што тое, як паступіць Расія ў адказ на рашэнне Міжнароднага трыбунала па марскім праве, стане індыкатарам яе гатоўнасці нармалізаваць свае адносіны з Украінай.
Паводле ВВС