Вакцыну ад малярыі са стоадсоткавай эфектыўнасцю выпрабуюць на выбарцы з 2100 чалавек

Кампанія Sanaria, якая распрацавала вакцыну ад малярыі PfSPZ, абвясціла аб клінічных выпрабаваннях на вялікай выбарцы (2100 чалавек), якія пачнуцца ў 2020 годзе. Раней кампанія праводзіла клінічныя даследаванні вакцыны на малых выбарках і прэпарат паказаў спачатку 90-працэнтную, а затым і 100-працэнтную эфектыўнасць.

Малярыю выклікаюць паразітычныя аднаклетачныя з роду Plasmodium. Патаген Plasmodium falciparum - самы распаўсюджаны з іх і выклікае самую цяжкую форму хваробы, якая нясе ў сабе найбольшай колькасцю ускладненняў і ад якой памірае больш за ўсё людзей. Паводле ацэнак СААЗ, ў 2016 годзе малярыяй па ўсім свеце захварэла 216 мільёнаў чалавек 445 тысяч з іх памерлі.
Пераносчыкам малярійного плазмодыю з'яўляюцца самкі малярыйнай камароў (Anopheles). У арганізме камара паразіты праходзяць палавой цыкл, у выніку чаго ўтвараецца адна з формаў, спаразаіты. З укусам камара яны трапляюць у арганізм чалавека і пранікаюць у печань. Тут плазмодыі развіваюцца, дзеляцца, руйнуючы клеткі печані, і, у рэшце рэшт, трапляюць у кроў, дзе забіваюць эрытрацыты. Эфектыўных вакцын супраць P. falciparum на сённяшні дзень няма. Адзіны ухвалены прэпарат паказаў эфектыўнасць ў 56 працэнтах выпадкаў пры вакцынацыі дзяцей 5-17 месяцаў і ў 31 працэнтах выпадкаў пры вакцынацыі дзяцей 1,5-3 месяцаў. Гэтая вакцына змяшчае адзін з бялкоў спорозоитов і спрыяе выпрацоўцы да іх антыцелаў, якія прадухіляюць трапленне паразітаў у печань.
У 2003 годзе біятэхналагічная кампанія Sanaria пачала распрацоўку вакцыны супраць малярыі, у якой утрымліваліся аслабленыя (апрамененыя радыяцыяй) жывыя спаразііты, іх даставалі з слінных залоз самак малярыйных камароў, вырашчаных у лабараторыі. Падчас правядзення першых клінічных даследаванняў вакцына паказала 90-працэнтную эфектыўнасць. 40 добраахвотнікам уводзілі ад чатырох да шасці доз вакцыны рознай канцэнтрацыі і эфектыўнай апынулася самая высокая доза. Другое даследаванне праводзілася на дзевяці добраахвотніках. Ім не толькі ўводзілі вакцыну, але падчас і пасля вакцынацыі яны прымалі хларахін. Гэты прэпарат выклікае гібель малярыйнай плазмодыі, але P. falciparum выпрацоўвае да яго рэзістэнтнасць. У гэтым выпадку новая вакцына паказала 100-працэнтную эфектыўнасць.
Нядаўна даследчык і выканаўчы дырэктар Sanaria Стыў Хофман (Steve Hoffman) абвясціў аб правядзенні клінічных выпрабаванняў з удзелам 2100 жыхароў выспы Біякам, якія стартуюць у пачатку 2020 года. Востраў Біякам знаходзіцца ў Гвінэйскі заліве, у ўзбярэжжа Экватарыяльнай Афрыкі. Каля 35 тысяч жыхароў вострава (12,5 адсоткаў) хварэюць малярыяй. «Падчас гэтага выпрабавання мы ўпершыню адкажам на шэраг пытанняў, у тым ліку ці можа вакцына цалкам ліквідаваць малярыю ва ўмовах выспы», - кажа Хофман. Калі тэсты апынуцца ўдалымі, кампанія плануе правесці клінічныя даследаванні з удзелам 10 тысяч астраўлянінаў. Маштабнае даследаванне дапаможа параўнаць узровень захворвання людзей, якія ў дадатак да іншых сродках супраць малярыі рабілі прышчэпку, і тых, хто карыстаўся толькі звычайнымі сродкамі.
У мінулым годзе матэматыкі пабудавалі мадэль, якая тлумачыць распаўсюджванне і развіццё малярыі. Разлікі паказалі, што калі хвароба распаўсюджваецца хутка, выжываюць адчувальныя да лекаў паразіты. У выпадку павольнага распаўсюджвання ўстойлівыя да лекаў плазмодыі аказваюцца больш жывучымі.
Паводле nplus1.ru