Беларускія ўлады адмаўляюцца рэгістраваць грант для барацьбы са СНІДам

Новы грант Глабальнага фонду для барацьбы са СНІДам, туберкулёзам і малярыяй чацвёрты месяц не можа прайсці рэгістрацыю ў беларускім урадзе, з-за чаго ўся праца профільных НУА практычна паралізаваная.

Іх супрацоўнікі са студзеня застаюцца без заробку. Акрамя таго, аказалася, што нават раздачу аднаразовых шпрыцаў нарказалежным акрамя Глабальнага фонду ў краіне не фінансуе ніхто. Гэта стала зразумела пасля завяршэння 28 снежня 2018 года апошняга праекта фонду па прафілактыцы ВІЧ і туберкулёзу.

Крык аб дапамозе: НУА гатовыя звярнуцца да Лукашэнкі

Адразу дзесяць беларускіх няўрадавых арганізацый 25 лютага накіравалі ліст прэм'ер-міністру Сяргею Румасу з просьбай аказаць садзейнічанне ў адабрэнні Саветам Міністраў новага праекта міжнароднай тэхнічнай дапамогі для падтрымкі мерапрыемстваў па барацьбе з ВІЧ і туберкулёзам на 2019-2021 гады.
Грант складае 14,5 мільёна долараў ЗША, плюс яшчэ 1,3 мільёна дадаткова выдзелены на закупку лекаў, распавядае старшыня Каардынацыйнага камітэта Асацыяцыі «БелСетка антыСНІД» Алег Яромін. Грантавае пагадненне паміж Рэспубліканскім навукова-практычным цэнтрам медыцынскіх тэхналогій (РНПЦ МТ) і Глабальным фондам было падпісана яшчэ 22 лістапада мінулага года. Грант носіць пераемны характар ​​і з'яўляецца працягам папярэдніх праграм.

Але да гэтага часу працэс рэгістрацыі гэтай міжнароднай тэхнічнай дапамогі не завершаны з-за бюракратычных затрымак. Спачатку дакументы доўга разглядала Міністэрства эканомікі, цяпер загвоздка ва ўхваленні Саўмінам. «І ўсё законна, усе маюць права даваць адказ на працягу месяца, хоць маглі гэта зрабіць за тыдзень», — наракае Алег Яромін.
Глабальны фонд, працягвае ён, ужо інфармаваў беларускія ўлады, што калі да канца першага квартала праект не будзе ўхвалены, грошы могуць быць адкліканыя з-за парушэння тэрмінаў яго пачатку. Гэта абяцае страшныя наступствы — аж да смяротных вынікаў у пацыентаў са складанымі формамі туберкулёзу: запасы дарагіх лекаў, якія Беларусь не ў сілах самастойна закупляць, вычарпаліся, а новыя аплаціць няма чым. Калі грант не зарэгіструюць да 24 сакавіка, грамадскія арганізацыі, папярэджвае спецыяліст, гатовыя звярнуцца з лістом да Лукашэнкі.

Тры месяцы без зарплаты

«Нашы супрацоўнікі трэці месяц без заробку і раздаваць нарказалежным ўжо проста няма чаго», — так апісвае сітуацыю, якая склалася, кіраўнік грамадскага аб'яднання «Пазітыўны рух» Ірына Статкевіч. Яна ўзначальвае адну з найстарэйшых НДА, якія працуюць з людзьмі з ВІЧ-інфекцыяй і нарказалежнасцю. З 2004 года «Пазітыўны рух» удзельнічае ў рэалізацыі праектаў Глабальнага фонду для барацьбы са СНІДам, якія ажыццяўляюцца Праграмай развіцця ААН і Міністэрствам аховы здароўя Беларусі.

«Пазітыўны рух» адказвае за працу размешчаных у розных кутках Беларусі 22 пунктаў аказання паслуг па зніжэнні шкоды ад наркотыкаў і ВІЧ. Пяць з пунктаў з'яўляюцца мабільнымі — спецыяльныя аўтамабілі аб'язджаюць каля трыццаці райцэнтраў і абменьваюць альбо выдаюць бясплатна аднаразовыя шпрыцы, іголкі, спіртавыя сурвэткі і прэзерватывы.
Але цяпер з-за адсутнасці раздатачных матэрыялаў, прызнаецца Ігар Латышаў, супрацоўнік пункта, які знаходзіцца ў Оршы, назіраецца адток кліентаў. Ёсць пяць відаў шпрыцаў і іголак, тлумачыць Латышаў, і самымі запатрабаванымі з'яўляюцца «інсулінкі» — на адзін і два мілілітраў. Менавіта яны даўно скончыліся, а засталіся толькі «дзясяткі» і «дваццаткі», якія нарказалежным са стажам не падыходзяць, бо імі немагчыма трапіць у вену. Наркаспажыўцы, канстатуе Латышаў, ужо сталі выкарыстоўваць шпрыцы паўторна.
Раней, дадае яго калега Вольга Паўлава, да іх аўтамабілю падцягвалася ад 5 да 20 нарказалежных людзей у дзень і кожнаму выдавалася пяць-сем шпрыцаў на тыдзень. І ўсім хапала. Цяпер жа давялося адмовіцца ад абслугоўвання цэлага райцэнтра Талачын, дзе размешчаны вялікі цыганскі пасёлак, — няма грошай на паліва.

Грошай для барацьбы з ВІЧ будзе менш

Фінансаванне праграм Глабальнага фонду пастаянна скарачаецца для краін усёй постсавецкай прасторы. Гэты працэс пачаўся яшчэ чатыры гады таму, распавядае кіраўнік светлагорскай грамадскай арганізацыі «Альтэрнатыва» Аляксандр Хадановіч. Планавалася, што з 2016 года фінансаванне антырэтравіруснай тэрапіі (метад лячэння ВІЧ) будзе ажыццяўляцца цалкам са сродкаў беларускага бюджэту. І на самай справе, адзначае Хадановіч, дзяржава ўжо фінансуе да 90% выдаткаў на лячэнне ВІЧ.
Але астатнія дзесяць адсоткаў прыпадаюць на вельмі дарагія дзіцячыя лекі і прэпараты да рэзістэнтнасці формам ВІЧ і туберкулёзу. Адна ўпакоўка іх можа каштаваць 180 еўра, і ў адзіночку краіна відавочна не справіцца. Таму міжнародная дапамога пакуль не спыненая. «Некаторыя людзі да гэтага часу жывыя толькі дзякуючы Глябальнаму фонду», — падкрэслівае Аляксандр Хадановіч.
Глабальны фонд, тлумачыць ён, перш за ўсё эканоміць на праграмах псіхалагічнай і сацыяльнай дапамогі. У Светлагорску, які ў 90-я гады быў горадам з самай вялікай колькасцю нарказалежных і ВІЧ-інфікаваных у Беларусі, «Альтэрнатыва» стварыла цэнтр сацыяльнага суправаджэння. Але ў мінулым годзе з-за недахопу сродкаў арганізацыі давялося адмовіцца ад офіса.
Цалкам перамагчы ВІЧ у краіне хутка наўрад ці атрымаецца. Паводле звестак Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя, штогод у Беларусі рэгіструецца каля 2,5 тысяч выпадкаў інфікавання ВІЧ. На 1 студзеня было зарэгістравана 6 979 выпадкаў ВІЧ-інфекцыі, а колькасць людзей, якія жывуць з ёй, складае 20 953.
dw.com