Беларусы сталі пакідаць больш грошай у крамах — гэта паказчык збяднення

Сярод паказчыкаў, якія да гэтага часу адважваецца агучваць Белстат, ёсць дастаткова спецыфічныя, але пры гэтым такія, што вельмі зразумела тлумачаць сітуацыю з эканомікай у краіне. Разабрацца ў іх абывацелю значна прасцей, чым зразумець, як уплываюць на наш дабрабыт ВУП або змены ў структуры ЗВР.

Тэлеграм-канал «Нашы грошы» прапануе зірнуць на адзін з такіх паказчыкаў — аднадзённы рознічны тавараабарот на душу насельніцтва.

За складаным для ўспрымання канцылярызмам хаваецца, на самай справе, вельмі зразумелая штука: папросту кажучы, гэты паказчык пазначае, колькі ў сярэднім беларусы пакідаюць кожны дзень грошай на пакупкі ў крамах. Пагадзіцеся, калі ведаеш, што паўгода таму ў сярэднім ты штодня пакідаў у краме пятнаццаць рублёў, а сёння — ужо дзевятнаццаць, адразу становіцца зразумела, што адбыліся сур'ёзныя змены. У лепшы бок ці ў горшы?

Справаздача Белстата паказвае, што гэты паказчык у 2022 годзе павялічваўся дастаткова інтэнсіўна. Пры гэтым можна асобна адзначыць значны сакавіцкі ўсплёск — у гэтым месяцы цэны імкліва пачалі расці, і, адпаведна, павялічыўся паказчык аднадзённага рознічнага тавараабароту на душу насельніцтва: з 17,2 рублёў у студзені-лютым да 18,6 у студзені-сакавіку.

Больш непрыемнае, што ў далейшым сітуацыя не змянілася ў лепшы бок — да чэрвеня гэты паказчык не проста не знізіўся, але і працягваў нарастаць, дасягнуўшы да першага месяца лета 19 рублёў. Відавочна, што беларусы пакідаюць усё больш грошай у крамах. Быць, можа таму, што яны сталі купляць больш тавараў? Не, гэта наўрад ці, спажывецкія звычкі так хутка не мяняюцца. Тады, верагодна, сталі больш зарабляць? Не, вядома, зарплаты ў рэальным выражэнні зніжаюцца. Верагодна, вырас асартымент, з'явіліся новыя прадукты і гэта стымулюе пакупнікоў марнаваць больш грошай? Зноў не. Можна сказаць — наадварот, усе мы бачым, што на паліцах крам выбар усё бяднеючы.

Прычына таго, што адбываецца вельмі простая: даражэюць усе прадукты, у тым ліку — першай неабходнасці, і людзі вымушаныя выдаткоўваць на іх усё больш грошай нават нягледзячы на тое, што заробкі, наадварот, упалі.

Хтосьці скажа, што паказчык тоесны інфляцыі, і збольшага будзе мець рацыю, аднак рост інфляцыі — гэта адна лічба, а рост тавараабароту — крыху іншая. Гэтыя паказчыкі звязаныя паміж сабою, але не адпавядаюць адзін аднаму цалкам. Калі растуць цэны, гэта не значыць, што людзі будуць проста на той жа працэнт павышаць свае выдаткі. Таму што на нешта ўжо будзе не хапаць, нешта будуць выбіраць з больш нізкай цэнавай катэгорыі.

Уласна кажучы, такую карціну мы і бачым. Аднадзённы рознічны тавараабарот за першае паўгоддзе 2022 года вырас на 14,5% да аналагічнага перыяду мінулага года, пры гэтым інфляцыя ў гадавым выражэнні ў чэрвені склала 17,6%. Гэта значыць, відавочна, што запыты ў спажыўцоў скараціліся. Умоўна кажучы, тыя, хто еў ялавічыну, перайшлі на свініну, а тыя, у каго ў рацыёне асноўнай была свініна — на больш танную курыцу. І прыкладна гэтак жа па многіх іншых катэгорыях тавараў.

Такім чынам, беларусы сёлета пакідаюць значна больш грошай у крамах кожны дзень. Але рост аднадзённага рознічнага тавараабароту на душу насельніцтва ў гэтым выпадку не кажа пра тое, што мы пры гэтым сталі больш марнатраўныя. Наадварот, усе кажа пра тое, што мы сталі больш выдаткоўваць на тавары першай неабходнасці, пры гэтым часам звыкаючыся з паніжэннем іх якасці.

А значыць, гэтая гісторыя не пра рост дабрабыту, а пра нарастаючае збядненне.

Пераклад НЧ