Ці могуць улады пазбегнуць дэвальвацыі ў 2021-м?
У жніўні 2020 года беларускія чыноўнікі растрацілі на валютныя інтэрвенцыі больш за 1 млрд USD. Ці ёсць нейкі запас трываласці ў 2021 годзе?
Паводле прагнозных дакументаў Нацбанка афіцыйныя рэзервы Беларусі да пачатку 2022 года не павінны ўпасці ніжэй за 6 млрд USD. Аналагічны дакумент на 2020 год прадугледжваў недапушчэнне падзення ЗВР за адзнаку 7,3 млрд USD. Афіцыйныя рэзервы на 1 студзеня склалі 7,468 млрд USD, што крыху вышэй усталяванай на мінулы год планкі, пішуць banki24.by.
Да 1 лютага ЗВР знізіліся да 7,203 млрд USD. Якія шанцы, што да канца 2021 года ўлады ўтрымаюць рэзервы на пазначаных межах? Для пачатку растлумачым, адкуль узяўся ўзровень у 6 млрд USD.
Зніжэнне рэзерваў у 2021 годзе мяркуецца з прычыны абмежаваных крыніц фінансавання валютных даўгоў. 28 студзеня першы намеснік Калаўра Сяргей Калечыц распавёў, што плануемыя выдаткі валюты ў 2021 годзе складуць 3,3 млрд USD. Аднак з адкрытых крыніц вядома, што чаканых валютных паступленняў у Мінфіна менш.
У 2021 годзе Мінфін Беларусі разлічвае на 500 млн USD у эквіваленце ад расійскага ўрада. Грошы будуць пералічаныя ў расійскіх рублях — гэта другі транш дзяржкрэдыту РФ. Першы беларусы атрымалі ў снежні 2020-га. Яшчэ 200 млн USD могуць даць унутраныя валютныя аблігацыі, а да 275 млн USD — знешнія. Абедзве сумы вылічаюцца з закона аб бюджэце на 2021 год.
Таксама ўлады знайшлі ў сябе 740 млн USD рэшткаў сродкаў бюджэтаў мінулых гадоў і чакаюць, што нафтавыя і калійныя пошліны прынясуць 1,9 млрд BYN у эквіваленце. Увогуле, як ні лічы, прыйдзецца фінансаваць частка даўгавых выплат за кошт рэзерваў. Адсюль і вынікае сціплы прагноз па ЗВР на канец 2021 года.
Самі афіцыйныя рэзервы па структуры вельмі неаднастайныя. Розныя кампаненты ЗВР валодаюць рознай ліквіднасцю. Некаторыя часткі актываў практычна не могуць быць выкарыстаны для інтэрвенцый на валютным рынку.
Найбольш ліквідныя кампаненты — гэта «рэзервовыя актывы ў замежнай валюце» і «іншыя актывы». Першых на 1 лютага засталося 2,746 млрд USD, другое — 924,8 млн USD. Груба кажучы, гэта ўся валюта, якая ёсць у «тумбачцы» ўладаў. Рэзервовая пазіцыя Беларусі ў МВФ блізкая да нуля, аб’ём спецыяльных правоў запазычанняў на 1 лютага склаў 536,2 млн USD. Гэтыя інструменты замарожаныя па факце сяброўства Беларусі ў МВФ.
Ёсць яшчэ 2,996 млрд USD манетарнага золата на рахунках уладаў. Але растрату металу з ЗВР можна назваць крокам адчаю. У такім становішчы знаходзіцца, напрыклад, Венесуэла. Калі ў краіне даходзіць да канфіскацыі залатых зліткаў з рэзерваў, то звычайна эканоміка ўжо ў дастатковай ступені разбураная, і ў ёй віруе рост коштаў і дэвальвацыя.
Па сутнасці, у 2021 годзе чыноўнікі могуць марнаваць на пагашэнне валютных даўгоў і інтэрвенцыі тыя 3,671 млрд USD, якія знаходзяцца ў выглядзе валюты. Калі параўноўваць з 3,3 млрд USD, пра якія казаў Калечыц, запас трываласці уладаў у крызісных сітуацыях надзвычай абмежаваны. Каб больш-менш паспяхова прайсці 2021-шы, чыноўнікам трэба аднаўленне прытоку валюты на дэпазіты і ператварэнне насельніцтва ў прадаўца валюты на рынку. Пакуль не адбываецца ні таго ні другога.