Чарговы «сюрпрыз» для бізнэсу

Падаткавікі хочуць вярнуць эканамічнае абгрунтаванне коштаў.

Праўда, пакуль гаворка ідзе аб угодах паміж узаемазалежнымі асобамі. Аднак навацыі могуць моцна ўскладніць жыццё бізнэсу, піша газеты «Белорусы и рынок».
Змены прадугледжаныя папраўкамі ў Агульную частку Падатковага кодэкса (НК). Напрыклад, з'яўляецца новы раздзел «Прынцыпы вызначэння кошту тавараў (работы, паслугі) для мэт падаткаабкладання». У ім замацоўваецца паняцце «кантраляваныя ўгоды», пад якім разумеюць усе ўгодыі з узаемазалежнымі асобамі на суму больш за 100 тысяч руб (сума ўлічваецца нарастаючым вынікам цягам падатковага перыяду). Акрамя таго, да кантраляваных хочуць аднесці ўсе ўгоды з нерухомай маёмасцю, незалежна ад кошту і складу контрагентаў.
ІМПЗ будзе кантраляваць такія ўгоды
Калі высветліцца, што кошты ўгодаў настолькі адрозніваліся ад рынкавых, што гэта прывяло да адчувальнага скарачэння падатковай базы, суб'ект гаспадарання будзе абавязаны налічыць падатак на прыбытак, зыходзячы са «справядлівых» коштаў.
Каб праверыць правільнасць вызначэння падатковай базы, кантралёры будуць вывучаць вынікі біржавых таргоў, статыстыку вонкавага гандлю, афіцыйныя звесткі органаў дзяржкіравання. У разлік могуць брацца: звесткі аплатнікаў аб угодах, звесткі інфармацыйна-цэнавых агенцтваў, калькуляцыя сабекошту і іншыя звесткі, наяўныя ў распараджэнні падатковых органаў.
Суб'ектаў гаспадарання хочуць абавязаць апавяшчаць падатковыя органы аб укладзеных угодах, якія падпадаюць пад кантроль: уносіць звесткі ў электронны рахунак-фактуру, а таксама рыхтаваць эканамічнае абгрунтаванне ўжытага кошту. Пры гэтым апошняе павінна абапірацца на сур'ёзныя аналітычныя выкладкі і звесткі, якія часта цяжка атрымаць з агульнадаступных крыніц.
Зноў снег на галаву
Цікава, што новы раздзел НК не быў пададзены на шырокае абмеркаванне дзелавой грамадскасці мінулым летам, калі сталі вядомыя астатнія падатковыя навацыі на 2018 год. Упершыню тэму адкрыта паднялі толькі 10 лістапада на пасяджэнні ГКС пры Міністэрстве падаткаў і збораў.
Падаткавікі заяўляюць, што новыя патрабаванні кардынальна не мяняюць умовы працы ў краіне, проста наспела неабходнасць удакладніць заканадаўства аб трансфертным цэнаўтварэнні ў адпаведнасці з праваўжывальнай практыкай, пажаданнямі прадпрыемстваў і сусветнымі тэндэнцыямі.
Больш крытычны пункт гледжання выказваюць прадстаўнікі бізнэс-саюзаў. На іх думку, новы раздзел усё ж нясе істотныя навацыі, хоць бы таму, што з'яўляецца новы тып справаздачнасці. Змены ў НК варта было б уводзіць толькі з папярэднім абмеркаваннем. Цяпер бізнэс вымушаны рэагаваць у рэжыме цэйтноту, — сказаў карэспандэнту «БР» кіраўнік Беларускага саюза прадпрымальнікаў Аляксандр Калінін.
«Гэта крок супраць лібералізацыі, у адваротны бок, — мяркуе суразмоўца. — Наколькі рэальна даць інфармацыю, якую патрабуе падатковая? На мой погляд, частка гэтых звестак належыць да камерцыйнай таямніцы контрагентаў».
Больш цяганіны і выдаткаў
На думку экспэртаў Бізнэс-саюза прадпрымальнікаў і наймальнікаў імя прафесара М. С. Куняўскага (БСПН), новыя правілы значна павялічаць нагрузку ў адміністраванні, звязаным з падаткаабкладаннем. Дырэктар, сустаршыня праўлення БСПН Жанна Тарасевіч прагназуе, што падатковыя інспекцыі будуць масава сумнявацца ў рынкавай ацэнцы нерухомасці, праведзенай ацэншчыкамі, і накіроўваць запыты ў БТІ для атрымання інфармацыі для аналагічных уголаў.
Галаўнога болю можа дадацца для мэнэджараў як прыватных, так і дзяржаўных кампаній, якія імкнуцца пазбавіцца ад неліквіднай і неэфектыўна выкарыстоўванай маёмасці. Кожны дысконт у пагадненні можа быць успрыняты як спроба скараціць падаткаабкладаную базу з адпаведнымі наступствамі.
Хутчэй за ўсё, узмоцніцца колькасць запытаў у мытныя органы, якія акумулююць інфармацыю аб замежнагандлёвых угодах. Калі падаткавікі змогуць атрымліваць звесткі бясплатна, то для суб'ектаў гаспадарання, абавязаных рыхтаваць эканамічнае абгрунтаванне кошту, такія запыты ператворацца ў дадатковыя выдаткі.
Тым, хто спрабуе замацавацца на вонкавых рынках і адгружае для ўласнай тавараправоднай сеткі прадукцыю заніжанымі коштамі, давядзецца нямала папрацаваць, каб давесці падаткавікам, што стратэгія не звязаная з імкненнем сысці ад выплаты падаткаў у Беларусі.
«Мы вяртаемся да рэгулявання коштаў. Калі раней гаворка ішла аб абавязковым абгрунтаванні і рэгістрацыі цэн, то цяпер прыкладна тое ж самае трэба будзе рабіць пасля ўкладання ўгоды», — адзначае Жанна Тарасевіч.
Зблыталі Google з малым бізнэсам
Тэндэнцыяй апошніх гадоў стала глабальная барацьба з кампаніямі, які спрабуюць скараціць падаткаабкладаную базу з дапамогай стварэння даччыных структур у афшорных зонах і іншых юрысдыкцыях з ільготным падаткаабкладаннем і продажу праз гэтыя структуры тавараў і паслуг заніжанымі коштамі. Напрыклад, у Еўропе пракацілася хваля гучных спраў: некаторым буйным кампаніям давялося выплаціць шматмільённыя штрафы за спробу аптымізаваць падаткі.
Беларускія падаткавікі апелююць менавіта да гэтага міжнароднага досведу, пры гэтым апускаецца адно вельмі істотнае адрозненне. На Захадзе ўзмацненне жорсткасці правілаў трансфертнага цэнаўтварэння закранула транснацыянальныя карпарацыі, а ў нас — усіх, хто штосьці прадаў на суму блізу 50 тысяч даляраў. Такія стандарты кантролю відавочна не ўпісваюцца ў сусветныя тэндэнцыі.
Паводле «Хартыі'97»