Колькі грошай забірае дзяржава ў беларусаў

Чаму ўлады хаваюць ад падаткаплацельшчыкаў як папаўняецца казна?

У дзяржавы, як і ў кожнага з нас, ёсць свой гаманец — дзяржбюджэт. У яго дзяржава кладзе сваю «зарплату», якую яму плацяць самі грамадзяне ў выглядзе разнастайных падаткаў, штрафаў, пошлін і іншых плацяжоў.

І вядомы ПДВ

У першым паўгоддзі 2016 года даходы кансалідаванага беларускага бюджэту склалі 13,46 млрд дэнамінаваных рублёў. Гэта прыкладна 1400 рублёў з разліку на кожнага жыхара краіны, ці амаль 3000 рублёў на кожнага занятага ў нашай эканоміцы. І гэта, між іншым, траціна ВУП краіны.
83,2% гэтай сумы сфарміравана за кошт падаткаў. Калі вы думаеце, што гэта ў асноўным падаткі, якія плацяць буйныя прадпрыемствы, то вы глыбока памыляецеся. Доля падатку на прыбытак у агульным аб'ёме падатковых даходаў кансалідаванага бюджэту склала ўсяго 6%. А вось доля падаходнага падатку, які ўтрымліваецца з заробкаў звычайных грамадзян, дасягнула 17%. Гэта другі па значнасці падатак для бюджэту. Важней толькі падатак на даданую вартасць, доля якога ў ВУП Беларусі складае аж 36%.

А як вы думаеце, хто плаціць у бюджэт праславуты падатак на даданую вартасць, стаўка якога ў Беларусі цяпер складае 20%? Ды вы і плаціце кожны раз, калі хадзіце ў краму. ПДВ — гэта ўскосны падатак, што закладваецца ў кошт тавару. Пакупнік плаціць ПДВ прадаўцу, а той, у сваю чаргу, пералічвае яго ў бюджэт.

Некаторыя тавары вызваляюцца ад выплаты ПДВ, але гэта хутчэй выключэнне, чым правіла. Атрымліваецца, калі вы купілі прадуктаў на 120 рублёў, 20 рублёў — гэта не самі пакупкі, а падатак на даданую вартасць.

Немагчыма разабрацца хто, колькі і за што заплаціў

Але і гэта яшчэ не ўсё. Купляючы імпартны тавар, вы плаціце імпартную пошліну. А калі вы купляеце цыгарэты, алкаголь або аўтамабільнае паліва, то заплаціце акцыз. Напрыклад, у цане кожнага літра піва закладзены акцыз у памеры 35 капеек, а ў кожным пачку цыгарэт — ад 30 да 78 капеек у залежнасці ад маркі і сезону, у літры бензіну класа Еўра-5 — 23 капейкі. Па дробязях і набягае салідная сума — у першым паўгоддзі 2016 года дзяржава сабрала акцызаў на 970 млн дэнамінаваных рублёў.
Дарэчы, любое прадпрыемства выдатна ведае, што атрымаўшы прыбытак, прыйдзецца заплаціць з яго падатак. Гэтыя выдаткі першапачаткова закладваюцца ў цэны і кладуцца на плечы спажыўцоў.
Атрымліваецца, як з перакрыжаваным субсідаваннем ЖКГ: быццам бы тарыфы з'яўляюцца падвышанымі толькі для юрыдычных асоб, але фактычна тыя закладваюць гэтыя выдаткі ў кошт сваіх тавараў і паслуг, і асноўным плацельшчыкам ўсё роўна выступае шараговы грамадзянін. У дадатак да ўсяго яшчэ і схема сама па сабе складаная і заблытаная, і ў выніку наогул немагчыма разабрацца, хто, колькі і за што заплаціў.
Падлічыць дакладна, колькі падаткаў плоціць беларус, немагчыма. Усё індывідуальна і залежыць не толькі ад падатковых вылікаў, але і ад таго, што ён есць, п'е і дзе ўсё гэта купляе. Але давайце ўсё ж паспрабуем зрабіць прыкладны разлік для сям'і з двух чалавек з «чыстым» сукупным заробкам у 1500 рублёў. Выкажам здагадку, што гэтая сям'я за месяц выкурвае 30 пачкаў цыгарэт, выпівае 10 літраў піва, купляе 100 літраў бензіну Еўра-5 і 1200 рублёў траціць на тавары і паслугі, якія ўключаюць у сябе ПДВ.

І гэта далёка не ўсё, а толькі тое, што можна больш-менш праўдападобна палічыць. І калі вы думаеце, што за кошт гэтых падаткаў дзяржава потым будзе плаціць вам пенсію, то вы памыляецеся. Адлічэнні ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва — гэта асобная гісторыя, і нашай сям'і з прыбыткам у 1500 рублёў «чыстымі» ФСАН абыходзіцца яшчэ прыкладна ў 600 рублёў. Іх плоціць працадаўца.
Гэта азначае, што сям'я з прыбыткам у 1500 рублёў на самай справе зарабляе больш 2300 рублёў. Проста значную частку дзяржава ў адкрытую забірае адразу, а астатняе — непрыкметна, патрошкі, але бессаромна.

Сто тысяч розных «чаму»

Такім чынам, больш за палову ўсіх заробкаў атрымліваюць не самі беларусы, а дзяржава — для таго, каб за кошт гэтых сродкаў сацыяльна абараняць і забяспечваць камфортнае жыццё. Усё гэта, у прынцыпе, нармальна, і ў большасці краін свету сітуацыя складваецца аналагічная. Адзіны нюанс — беларусы і не здагадваюцца, колькі падаткаў рэальна плоцяць.
Проста ніхто ім пра гэта не кажа.
Чаму? Напэўна, таму, што, даведаўшыся рэальную суму адлічэнняў у бюджэт, у народа да дзяржавы паўстане шмат непрыемных пытанняў.
Чаму мы вымушаны хадзіць у платныя медцэнтры?Чаму ў садку і школе вечныя паборы?Чаму так складана запісацца ў басейн?Чаму знішчаная танкамі на парадзе-2016 мінская дарога да гэтага часу ўяўляе сабой даволі вартае жалю відовішча?
І яшчэ сто тысяч розных «чаму». Пры гэтым усё гэта, на вялікі жаль, пытанні без адказаў.
Паводле Заўтра тваёй краіны