Нацбанк бачыць рызыкі для фінансавай стабільнасці. Але зрабіць нічога не можа
Беларускі Нацбанк бачыць сёлета сур'ёзныя рызыкі для фінансавай стабільнасці. Але Нацбанк мала што можа з гэтым зрабіць. Таму што фінансавая стабільнасць не супадае з планамі ўлад па эканамічным росце.
Так што ў беларускага Нацбанка для фінансавай стабільнасці засталіся толькі вербальныя інтэрвенцыі, піша Андрэй Бранішэўскі ў Plan B.
Рызыкі для стабільнасці
«Захаванне ў 2024 годзе паскораных тэмпаў крэдытавання, якія склаліся летась... прывядзе да нарастання сістэмных рызык фінансавай стабільнасці, асабліва крэдытнай рызыкі банкаўскага сектара», — гаворыцца ў дакладзе першага намесніка кіраўніка Нацбанка Дзмітрыя Калечыца.
Летась беларускі ўрад на свае планы эканамічнага росту чужых грошай не шкадаваў. Аб'ём крэдытаў эканоміцы склаў 144,5 мільярдаў беларускіх рублёў. На 30 адсоткаў больш, чым у 2022-ім. Прычым больш за 130 мільярдаў крэдытаў банкі выдалі беларускім прадпрыемствам.
І самае крыўднае, што гэтыя прадпрыемствы так і не адказалі на дзяржаўны клопат поўнай узаемнасцю. Гэта значыць, эканоміка, вядома, вырасла. Куды ёй было падзецца? Але многае іншае, што павінна было вырасці, упала. А тое, што павінна было ўпасці, яно наадварот, вырасла.
Рэнтабельнасць продажаў за 11 месяцаў знізілася да 7,2 працэнта, супраць 9 працэнтаў у мінулым годзе. Агульны прыбытак упаў на 8 адсоткаў, чысты прыбытак — на 8,1. Затое колькасць стратных кампаній вырасла на 7,6 адсоткаў, пратэрмінаваныя пазыкі — на 16,4.
«Фактычная дынаміка паказчыкаў грашовай прапановы істотна апярэдзіла прырост ключавых макраэканамічных паказчыкаў у рэальным выражэнні», — канстатаваў у сваім дакладзе іншы намеснік старшыні Нацбанка Сяргей Калечыц.
Глядзіце таксама
Так жыць нельга
І ўвогуле, беларускаму Нацбанку зразумела, што далей так жыць нельга. Што калі так жыць далей, як яны жылі ў мінулым годзе, то можна нажыць сабе сур'ёзныя непрыемнасці. Спачатку ў фінансах, а потым ужо і ва ўсёй астатняй эканоміцы.
«Назапашванне дысбалансаў можа праявіцца ва ўзмацненні ціску на валютны рынак, завышаным попыце на спажывецкім рынку і раскручванню інфляцыйна-дэвальвацыйнай спіралі», — гаворыцца ў дакладзе Калечыца.
Тым больш што інструментаў, каб паўплываць на сваю валютную стабільнасць, у беларускага Нацбанка не тое каб было шмат. Вось да канца мінулага тыдня курс беларускага рубля да долара зноў папоўз уніз. Таму што здароўе беларускага рубля ад беларускага рубля і беларускага Нацбанка ўжо мала залежыць.
Здароўе беларускага рубля залежыць ад стану валюты галоўнага гандлёвага партнёра. А ў валюты галоўнага гандлёвага партнёра стан злёгку ліхаманкавы. Валюту галоўнага гандлёвага партнёра б'е буйной дрыготкай, што часам пераходзіць у курчы. І беларускаму рублю даводзіцца рухацца па гэтай жа пакручастай траекторыі.
А што яму яшчэ рабіць? Паводле звестак Нацбанка, у снежні доля расійскага рубля і юаня на таргах беларускай біржы склала 58 адсоткаў. Хоць яшчэ ў ліпені больш за палову на валютных таргах складалі долар і еўра. Таму што беларускія экспарцёры так паспяхова асвойвалі новыя рынкі збыту, што далей расійскага рынку збыту ў іх пайсці не атрымалася.
Глядзіце таксама
А як далей жыць?
Увогуле, паводле ацэнкі Нацбанка, пры ўсіх поспехах беларускага экспарту, галоўнай крыніцай росту летась быў унутраны попыт. Той унутраны попыт, які беларускія банкі стымулявалі таннымі крэдытамі. І ў гэтым годзе наўрад ці нешта зменіцца. Спадзявацца беларускаму ВУП больш няма на што. Таму што на галоўным рынку збыту беларускага экспарту беларускіх экспарцёраў ужо крыўдзяць канкурэнты з Кітая і трошкі Турцыі.
Так што Нацбанк можа казаць, вядома, правільныя словы аб фінансавай стабільнасці, але паўплываць на гэтую стабільнасць у яго няма чым. На гэты год Нацбанк запланаваў, што крэдыты эканоміцы складуць 145-150 мільярдаў рублёў. Гэта, вядома, не трыццаціпрацэнтны прырост, але ўсё роўна большы, чым летась.
І паколькі танных грошай зноў будзе шмат, то паўплываць на фінансавую стабільнасць Нацбанк зможа толькі вербальнымі інтэрвенцыямі і невербальнымі сігналамі. Раптам нехта пачуе.