Навошта Беларусь бярэ крэдыты ў Сусветнага банка?

І калі давядзецца вяртаць мільярд?

Цяперашні візіт старэйшага віцэ-прэзідэнта Сусветнага банка па аперацыйных пытаннях Кайла Пітэрса ў Беларусь звязаны з развіццём і сцвярджэннем новай праграмы для краіны на наступныя тры-чатыры гады. На парадку дня дзевяць праграм агульнай сумай каля 1 мільярда даляраў.
Да якога часу Беларусь можа браць крэдыты і дзе тая мяжа, пасля якой Беларусь не зможа абслугоўваць свае даўгі — пра гэта старэйшы аналітык Альпары Вадзім Ёсуб.

— Што дае Беларусі супрацоўніцтва з Сусветным банкам?
— Сусветны банк традыцыйна фінансуе маштабныя інфраструктурныя праекты: будаўніцтва і рэканструкцыя дарог, аб'екты энергетыкі, узвядзенне бальніц, паліклінік. Гэта тое, што трэба з пункту гледжання эканамічнага развіцця краіны, развіцця інфраструктуры і тое, што не мае імгненнага эканамічнага эфекту, але ўздзейнічае на доўгатэрміновы рост.
— Мы павінны будзем вяртаць грошы Сусветнаму банку?
— Безумоўна, гэтыя грошы трэба вяртаць. Гэта ні ў якай меры не падарункі. Гэтыя крэдыты выдаюцца на досыць працяглыя тэрміны пад працэнтную стаўку значна ніжэй рынкавай, гэта значыць, ніжэй за тую стаўку, па якой нам удалося б размясціць еўрааблігацыі. Але яны з часам пагашаюцца дзяржавай па адпаведным графіку.
— За апошнія 20 гадоў СБ прадаставіў Беларусі 1,6 мільярда даляраў. Гэта шмат ці мала?
— Тут цяжка казаць у тэрмінах шмат ці мала. Тут важна адзначыць, што гэта фінансаванне праектаў, якія наўрад ці прафінансавалі б камерцыйныя банкі або замежныя інвестары, якія зыходзяць з камерцыйных інтарэсаў і разлічваюць на хуткі вяртанне банкаўскіх працэнтаў або інвеставаныя прыбытку. Карысць для Беларусі несумненная.
— На каго яшчэ сёння можа разлічваць наша краіна ў плане прыцягнення фінансавых сродкаў, улічваючы сітуацыю, якая апошнім часам сітуацыю?
— Вельмі істотнае пытанне — гэта кошт прыцягненняў. Грошы патрэбныя, але не любым коштам. Тэарэтычна па стаўцы 15% у валюце можна было б знайсці на рынку любую суму — рызыковых інвестараў хапае. Іншая справа — як такія крэдыты абслугоўваць.
Найбольш нізкую стаўку прапануе Міжнародны валютны фонд, але з ім узаемаадносіны ўжо 4 гады топчуцца на месцы, усё ўпіраецца ў тое, ці возьме Беларусь на сябе абавязацельствы па рэформах. Ёсць у нас нявыбраны крэдыт з боку Еўразійскай фонду стабілізацыі і развіцця ЕАЭС, але чарговыя траншы гэтага крэдыту ўпіраюцца ў напружанасць, якая з мінулага года ўзнікла па эканамічных пытаннях паміж Беларуссю і Расіяй. У такой сітуацыі фактычных магчымасцяў прыцягнуць грошы па разумнай кошту не так ужо і шмат.
— Апошнія ўнутрыпалітычныя падзеі ў Беларусі ці могуць паўплываць на прыцягненне сродкаў з-за мяжы?
— Яны, я думаю, пакуль ніяк не паўплываюць ні ў станоўчы, ні ў адмоўны бок. Мы бачым досыць стрыманую рэакцыю сусветнай супольнасці на апошнія падзеі ў краіне. У прынцыпе сітуацыя можа змяніцца, калі па справе аб экстрэмізме з'явяцца рэальна асуджаныя, якія, хутчэй за ўсё, будуць прызнаныя палітвязнямі, і гэта пагоршыць магчымасці пошуку грошай на Захадзе. Пакуль у нас няма палітвязняў, якія атрымалі рэальныя тэрміны, рэакцыі на адміністрацыйныя прысуды практычна няма, і гэта наўрад ці паўплывае на супрацоўніцтва Беларусі з заходнімі краінамі.
— Ці зможа Беларусь самастойна разлічыцца з вонкавымі пазыкамі ў гэтым годзе?
— Магчымасць разлічыцца з вонкавымі пазыкамі не выклікае сумненняў. Нават калі ўявіць, што ў нас не будзе ніякіх знешніх запазычанняў, ніякіх паступленняў валюты, адных золатавалютных рэзерваў дастаткова, каб год-два абслугоўваць бягучыя даўгі. Зразумела, каб устойлівасць захоўвалася ў больш працяглай перспектыве, вельмі важная магчымасць рэфінансаваць даўгі і браць новыя крэдыты.
— Да якога часу мы можам браць крэдыты, і дзе тая мяжа, пасля якой Беларусь не зможа абслугоўваць свае даўгі?
— Тут важна, што будзе адбывацца з беларускай эканомікай. Калі мы возьмем крэдыт ад МВФ, то яго мы возьмем пад праграму рэформаў. Гэтыя рэформы будуць спрыяць доўгатэрміноваму росту эканомікі. Новы доўг ад МВФ, які абавязкова будзе прывязаны да рэформаў, палепшыць магчымасць Беларусі разлічвацца з даўгамі, а адсутнасць новага крэдыту ад МВФ і рэформаў ставіць магчымасць Беларусі разлічвацца з даўгамі пад пытанне.
Паводле Заўтра тваёй краіны