Рынак працы пасля пандэміі: хто пад ударам?

Амаль палова працоўных у свеце страцяць сродкі да існавання з-за крызісу, выкліканага каронавірусам, прагназуе МАП.

У гэтым, па ацэнцы Міжнароднай арганізацыі працы (МАП), у свеце чакаецца страта 305 млн працоўных месцаў з поўнай занятасцю.
Пад пагрозай 436 млн прадпрыемстваў, з іх 232 млн у рознічным і аптовым гандлі, 111 млн у апрацоўчай прамысловасці, 51 млн у гасцінічным бізнесе і грамадскім харчаванні, 42 млн у нерухомасці.
Асноўны ўдар вірус і меры па барацьбе з ім нанеслі па занятых у нефармальнай эканоміцы. З іх сродкі да існавання можа страціць больш за 1,6 млрд чалавек, гэта значыць палова ўсіх працоўных на планеце! Толькі за першы месяц крызісу яны пазбавіліся 60 адсоткаў сваіх даходаў.
— Дакладныя прагнозы зараз немагчымыя — сітуацыя занадта хутка мяняецца. Думаю, у МАП зрабілі разлікі, зыходзячы з развіцця папярэдніх крызісаў, — кажа прарэктар Фінансавага універсітэта пры ўрадзе РФ, прафесар, доктар эканамічных навук Аляксандр Сафонаў. — Галоўнае, што застаецца незразумелым: як доўга будуць працягвацца каранцінныя мерапрыемствы па ўсім свеце і наколькі яны будуць жорсткімі (да прыкладу, у Францыі толькі што працягнулі рэжым надзвычайнага здарэння да канца ліпеня).
— Маштаб праблем сапраўды будзе вызначацца працягласцю каранціну: чым даўжэй, тым больш маштабна, — упэўненая Алена Варшаўская, прафесар факультэта бізнесу і менеджменту НДУ ВШЭ. — Пад ударам — малыя і сярэднія прадпрыемствы, у асноўным сфера абслугоўвання, якую закранулі асноўныя забароны. У малых прадпрыемстваў і так невялікая «падушка бяспекі», а тут яшчэ сваю ролю адыграў фактар ​​нечаканасці. Крызіс пачаўся рэзка, за адзін раз, так што яны проста не паспелі падрыхтавацца. Раней у крызісы пакутавала вытворчая сфера, прамысловасць, засяроджаная часткова ў монагарадах, а значыць, удар на сябе прымалі іх жыхары. У гэты раз больш пакутуе насельніцтва буйных гарадоў, таму што сфера абслугоўвання была прадстаўлена менавіта там.
Алена Варшаўская згодная з дадзенымі МАП: крызіс сапраўды прыкметна адаб'ецца на нефармальным сектары, гэта значыць тых, хто працуе без права юрыдычнай асобы. Адчуюць яго і тыя, хто працуе «па вусным найме» (так званая ценявая занятасць), там у працадаўцаў няма ніякіх абмежаванняў на тое, каб звольніць работніка. Пацерпяць і самазанятасці, якіх заканадаўства абараняе слаба. І толькі вялікі бюджэтны сектар можа трохі згладзіць статыстыку беспрацоўя, што ў цяперашняй сітуацыі - добрая навіна.
Наколькі сітуацыя беспрэцэдэнтная? Сёння прынята параўноўваць яе з 1990-мі. Аднак эксперты звяртаюць увагу: цяперашні крызіс унікальны.
— У 1990-х адбывалася структурная перабудова: так, зачыняліся заводы, але актыўна фармаваліся новыя сферы занятасці: расла сфера гандлю, паслуг, банкаўскі сектар, страхаванне, — нагадвае Аляксандр Сафонов. — Да таго ж многія прадпрыемствы валодалі уласнай інфраструктурай (тымі ж дзіцячымі садамі або паліклінікамі), і людзі часткова атрымлівалі зарплату ў выглядзе натуральных ільгот. Сёння гэтага няма. Наадварот, высокая доля расходаў насельніцтва на ЖКГ, іншыя абавязковыя плацяжы. Цяперашні крызіс нельга параўнаць і з 2008-2009 гадамі — тады праблемы тычыліся толькі фінансавага сектара, нафта расла, урад падвышаў даходы бюджэтнікам. Цяпер сітуацыя іншая: эпідэмія здарылася на фоне рэцэсіі, людзі не паспелі назапасіць грошы за кароткі перыяд часу паміж крызісамі, новых працоўных месцаў не з'явілася, на рынак працы паўплывала павышэнне пенсіённага ўзросту... Такім чынам, мы проста ўвайшлі ў новы крызіс з нявырашанымі праблемамі, а ён да таго ж наклаўся на агульнасусветны каранцін.
Паводле Заўтра тваёй краіны