У Беларусі падаткаў з заробку плацяць больш, чым у ЗША, але менш, чым у Германіі
«Камсамольская праўда» паглядзела, Колькі падаткаў і страхавых унёскаў плацяць дзяржаве жыхары розных краін, і які працэнт гэтых выплат прыпадае на працадаўцаў.
БЕЛАРУСЬ
48% ад заробку
Колькі плаціць работнік — 14%
Колькі плаціць наймальнік — 34%
Кожны месяц беларусы бачаць у сваіх разлікоўках адны і тыя ж працэнты: 13% — падаходны падатак, 1% — адлічэнні ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва, які выплачвае нам пенсіі, дапамогі і бальнічныя. На самай жа справе ФСАН атрымлівае значна больш грошай ад кожнага працуючага беларуса, проста выплочваюць іх наймальнікі за свой кошт. Кожны месяц яны пералічваюць у фонд суму, роўную 34% заробкаў усіх сваіх супрацоўнікаў. Усяго на рахунку дзяржавы аказваецца амаль палова ад кожнай зарплаты — 48%.
РАСІЯ
43,2% ад заробку
Колькі плаціць работнік — 13%
Колькі плаціць наймальнік — 30,2%
У нашых усходніх суседзяў сістэма падобная, таксама атрыманая ў спадчыну яшчэ ад савецкіх часоў. Кожны расіянін аддае ў скарбонку краіны 13% падаходнага падатку. А абсалютна ўсе страхавыя адлічэнні кладуцца на плечы працадаўцы: 22% — унёскі ў пенсійны фонд, 2,9% — у Фонд сацыяльнага страхавання, 5,1% — у Фонд абавязковага медыцынскага страхавання, 0,2% — абавязковае страхаванне ад няшчасных выпадкаў. Усяго дзяржава ў дадатак да падаходнага падатку атрымлівае яшчэ 30,2% ад заробкаў працуюць расіян.
ЛІТВА
У сярэднім 55% ад заробку
Колькі плаціць работнік — 21%
Колькі плаціць наймальнік — мінімум 34%
Стаўка падаходнага падатку ў суседзяў таксама фіксаваная, але крыху вышэй, чым у нас, — 15%. Пры гэтым падатак трэба плаціць не з усёй зарплаты: невялікую яе частка літоўцы атрымліваюць цалкам, без якіх-небудзь вылічэнняў. У кожным выпадку гэтую не абкладзеную падаткам частку заробку разлічваюць індывідуальна, і залежыць яна ад даходаў і статусу чалавека (напрыклад, у людзей з інваліднасцю яна будзе большай).
Страхавыя ўнёскі ў Літве плацяць і работнікі, і працадаўцы. Кожны літовец выплачвае ў фонд сацыяльнага страхавання 3 ці 4% зарплаты (калі чалавек вырашае ўдзельнічаць у праграме дадатковага пенсіённага забеспячэння, ён пералічвае ў фонд крыху больш, а пасля сыходу на заслужаны адпачынак атрымлівае павышаную пенсію), а таксама 3% на абавязковае медыцынскае страхаванне. Працадаўца ж даплачвае у фонд сацыяльнага страхавання яшчэ ад 27,98% да 29,6% заробкаў сваіх супрацоўнікаў (залежыць ад тыпу арганізацыі) і 6% на медстрахоўку. Усяго страхавыя выплаты ў Літве атрымліваюцца вялікія — мінімум 39,98% ад заробку кожнага жыхара краіны. А разам з падаткам — і наогул больш за палову!
ПОЛЬШЧА
У сярэднім 57,6% ад заробку
Колькі плаціць работнік — прыкладна 40,7%
Колькі плаціць наймальнік — мінімум 16,9%
У Польшчы стаўка падаходнага падатку не фіксаваная, а прагрэсіўная: чым больш зарабляеш, тым больш даводзіцца аддаваць дзяржаве. Гадавы даход у 3 091 злоты (813 долараў) падаткам не абкладаецца. Адпаведна, тыя, хто за год зарабляе менш гэтай сумы, падаткі наогул не плацяць. Заробак ад 3 091 да 85 528 злотых (да 22 507 долараў) абкладаецца падаткам па стаўцы 18%, а ўсё, што звыш 85 528 злотых, — па стаўцы 32%.
Унёскі ў пенсійны фонд наймальнікі і работнікі дзеляць напалам, у агульнай суме яны роўныя 19,52%. Ва ўнёсках на выпадак страты працаздольнасці прапорцыя іншая: 6,5% зарплаты пералічвае наймальнік, 1,5% — работнік. Акрамя таго, наймальнік аплачвае страхаванне ад няшчасных выпадкаў: ад 0,67% да 3,86% у залежнасці ад тыпу прадпрыемства. А работніку трэба плаціць са сваёй кішэні за медстрахоўку (9%) і страхоўку на выпадак хваробы (2,45%).
ГЕРМАНІЯ
У сярэднім 63,6% ад заробку
Колькі плаціць работнік — у сярэднім 44,3%
Колькі плаціць наймальнік — мінімум 19,3%
У Нямеччыне адна з самых складаных і разгалінаваных падатковых сістэм у свеце. Памер падаходнага падатку залежыць і ад заробку (чым больш зарабляеш, тым больш плаціш), і ад таго, ці падаюць муж і жонка дэкларацыю разам ці асобна (у адной сітуацыі можа быць больш выгадна заплаціць кожнаму за сябе, а ў другой — скласці даходы сям'і), і ад колькасці дзяцей (чым іх больш, тым меншы падатак). У цэлым жа стаўкі вар'іруюцца ад 14% да 42%.
Страхавыя ўнёскі ў Германіі таксама немаленькія. Агульная сума пенсійных унёскаў складае 18,9% ад заробку, страхоўка на выпадак беспрацоўя — 3%, медыцынская страхоўка — 14,6% (гэта мінімум, чалавек можа плаціць і больш, калі хоча атрымаць страхоўку больш высокага ўзроўню), 2,05% — адлічэнні на догляд за хворымі і састарэлымі. Разам — 38,55%. Гэтую суму работнік і наймальнік дзеляць напалам: кожны плаціць прыкладна па 19,3%.
ВЯЛІКАБРЫТАНІЯ
У сярэднім 42,7% ад заробку
Колькі плаціць работнік — у сярэднім 32,3%
Колькі плаціць наймальнік — мінімум 10,4%
У Брытаніі існуе такое паняцце, як стандартнае вылічэнне — гэта значыць, сума даходу, з якой не трэба плаціць падатак. У гэтым годзе яна роўная 10 600 фунтам. Увесь астатні заробак абкладаецца падаткам па трох стаўках. З гадавога даходу да 31 785 фунтаў трэба плаціць 20% падаходнага падатку, ад 31 785 да 150 000 фунтаў — 40%, а з усяго звыш — 45%.
Памер страхавых унёскаў таксама залежыць ад даходу. Працэнты вар'іруюцца ад 2% да 12%. Цікава, але тыя, хто зарабляе больш, у гэтым выпадку плацяць дзяржаве якраз менш. Наймальнікам пры гэтым таксама трэба заплаціць страхавыя ўнёскі за сваіх работнікаў — ад 10,4% да 13,8%.
ЗША
У сярэднім 27,6% ад заробку
Колькі плаціць работнік — у сярэднім 20%
Колькі плаціць наймальнік — 7,6%
Сярэднестатыстычная лічба выглядае зусім невялікай, але справа ў тым, што з-за шматступеннай сістэмы палічыць яе вельмі складана. Па-першае, усе жыхары краіны плацяць федэральны падатак — ад 10% да 39,6% у залежнасці ад гадавога даходу і таго, хто менавіта падае дэкларацыю (чалавек, які жыве адзін, муж і жонка ўдваіх, муж і жонка асобна). Дарэчы, зарплатныя рамкі, у якія трэба упісацца, каб плаціць пэўны працэнт, пераглядаюць кожны год. Па-другое, у большасці штатаў акрамя федэральнага падатку трэба плаціць яшчэ і падатак штата. Дзесьці яго стаўка можа быць фіксаванай, дзесьці прагрэсіўнай — гэта значыць таксама залежаць ад заробку. Напрыклад, у Каліфорніі падатак складае ў сярэднім 13,3% (самы высокі ў ЗША), у Канзасе — 4,9%, а ў Тэхасе яго няма наогул. Адпаведна, гэтая стаўка дадаецца да федэральнага падатку. Напрыклад, калі жыхар Каліфорніі плаціць 15% федэральнага падатку, то разам з падаткам штата яго адлічэнні складуць у сярэднім 28,3%. Акрамя таго, у некаторых гарадах ці рэгіёнах могуць быць яшчэ і іншыя мясцовыя падаткі.
Вядома, у Штатах таксама ёсць страхавыя ўнёскі на пенсіі і дапамогі (4,2% ад свайго заробку дае работнік, яшчэ 6,2% — працадаўца), а таксама ўнёскі на дзяржаўную медыцынскую праграму Medicare (і работнік, і наймальнік плацяць па 1,45%). А яшчэ, як і ў многіх іншых краінах, у ЗША ёсць стандартнае вылічэнне (6300 долараў у год) і персанальнае вылічэнне (4000 долараў у год) — гэта тыя сумы, з якіх наогул не трэба плаціць падатак. Яны адмінусоўваюцца ад заробку і не ўлічваюцца пры падліку падатку.
Пераклад НЧ