«Беларусы фармуюць такое грамадства, якому будуць па зубах любыя палітыкі і чыноўнікі»

Заснавальнік «Моцных навінаў» Пётр Кузняцоў лічыць, што ў Беларусі цяпер адбываецца не рэвалюцыя, а нешта іншае.

Справы ў Лукашэнкі ідуць так, што яму, дзеля таго, каб збіць пратэсты, даводзіцца ісці ў СІЗА і спрабаваць дамаўляцца з тымі, каго ён сам яшчэ нядаўна называў злачынцамі і кляў апошнімі словамі. Спроба відавочна выйшла няўдалай.

Народ у масе сваёй паказаў, што такія фокусы і рознага роду кулуарныя размовы яму па барабане і зноў выйшаў на пратэст.

Адыгрываючыся за пасіўнасць і няўдачы сілавікоў на папярэдніх выходных, а таксама за правал суботняй місіі, улада зноў непрапарцыйна прымяніла сілу.

Гэта мае практычна нулявы эфект: людзі дэманструюць адсутнасць страху і «бонусам» адбываецца некалькі спантанных вячэрніх акцый.

Лукашэнка трапіў у пастку, якую сам для сябе і сканструяваў. Дзясяцігоддзямі ён знішчаў любых лідараў — фізічна, рэсурсна, репутацыйна. Яму падавалася, што так ён забяспечвае сабе бяспеку. Але заўсёды было зразумела, што гэта — слізкі і небяспечны шлях, таму што калі ў народзе «ірване», то і дамаўляцца будзе няма з кім.

Вясна-2020 нечакана змяніла сітуацыю: з’явіліся новыя правадыры, аднак і іх Лукашэнка закратаваў. У выніку народ пайшоў і на «выбары», і на пратэсты самастойна, без лідараў.

І сёння ніхто не зможа спыніць пратэсты толькі сілай свайго слова. Скажы цяпер Ціханоўская ці Бабарыка «ўсё, разыходзімся», — яны маментальна пахаваюць сябе і палітычна, і па-грамадзянску, а пратэсты працягнуцца.

Але гэта нават не галоўнае. Галоўнае — другое.

У Беларусі цяпер адбываецца не рэвалюцыя, а нешта іншае. Можаце з гэтым не пагаджацца, але я бачу сітуацыю так.

Рэвалюцыя спрабавала адбыцца ў першыя два тыдні, калі пратэст пачаў перарастаць у страйкавы рух. Вось калі б тады сталі заводы, за імі — чыгунка, а далей і ўся краіна, то на вуліцах Мінска апынуліся б не 200-500 тысяч чалавек, а мільён з усіх куткоў, і ўсё б змянілася.

Але так не здарылася. Страйкавы рух не разросся, і мы атрымалі не рэвалюцыю, а доўгія і зацятыя пратэсты.

І не здарылася так толькі па той прычыне, што наша грамадства, усе мы, моцна пасталеўшы і многае усвядоміўшы ў апошнія пару гадоў, усё яшчэ апынуліся не гатовыя ісці да канца.

Забастоўка не рэалізавала свой патэнцыял таму, што большасць рабочых пабаяліся працу страціць. Гучыць прыземлена, але іншых прычын няма. Чаму людзі баяцца страціць працу? Таму што ў іх няма ўпэўненасці ў перамозе. А значыць, няма ўпэўненасці ва ўсіх вакол — у калегах, суседзяях, сябрах і проста незнаёмых з такімі ж перакананнямі. Страх, што «падтрымаюць не ўсе», і перамогі не адбудзецца, а ты апынешся ў меншасці і на прайграўшым баку — гэта той галоўны фактар, які не даў адбыцца рэвалюцыі.

Апынуўшыся без лідараў, якія могуць прывесці да неадкладнай перамогі, але могуць і здаць назад, беларусы самастойна пераадольваюць страх перад уладай, знішчаюць рэшткі яе сакральнасці, адточваюць самаарганізацыю і салідарнасць. Гэта значыць, фармуюць такое грамадства, якому будуць па зубах любыя палітыкі і чыноўнікі, любыя задачы, і якое будзе цалкам гатовае да фарміравання паўнавартаснай, сучаснай і цывілізаванай дэмакратыі, дзе прэзідэнт або дэпутат — толькі наёмны работнік, і не больш за тое.

Сфармаваўшыся і даспеўшы, гэта новае грамадства ўжо будзе здольнае на рэвалюцыю пры любым новым моцным імпульсе. Альбо, у адсутнасць такога, будзе мець дастаткова патэнцыялу каб, становячыся ўсё мацней, проста выціснуць цяперашнюю ўладу з краіны — з нашага агульнага арганізма.

Я думаю, у гістарычнай перспектыве гэта нашмат лепш і больш карысна для нас, чым традыцыя «Майданаў», дзе фізічнай сілай можна вырашаць пытанне аб уладзе і паўнамоцтвах, або праславутая кіргізская мадэль, дзе кланы, што ваявалі, перыядычна ладзяць «рэвалюцыі», а па сутнасці — проста разборкі, адзін з адным.

Калі мы гаворым аб тым, што пад ціскам пратэстаў і ізаляцыі сістэма хай павольна, але ўстойліва руйнуецца, мы гаворым аб тым, што старое разбураецца пад напорам новага, і ніяк інакш.

Проста цяпер у нашай гісторыі пачынаецца новы этап, які не будзе мець з траўміруюць мінулым нічога агульнага.

Народ, які прайшоў усё тое, праз што зараз паскорана праходзяць беларусы, ранейшым ўжо не стане. І ўвесь, цалкам, з сваёй краіны не з’едзе.