Іван Бубенчык: “Я забіў іх у патыліцу, гэта праўда”

Першымі забітымі 20 лютага 2014 года, у дзень расстрэлу пратэстуючых на Iнстытуцкай, былі не актывісты Майдана, а байцы “Беркута”. У іх страляў львавянін Іван Бубенчык. Выслухаем, як гэта было.



У сучаснай гісторыі Украіны няма даты важней, чым 20 лютага 2014 года. Тады на вуліцах Кіева былі забітыя 48 актывістаў Майдана і 4 міліцыянты. Неўзабаве прэзідэнт Януковіч збег з краіны і пачалася аперацыя па анэксіі Крыма, потым вайна ў Данбасе. Калі браць шырэй, гэты дзень прадвызначыў страту краінай 7% тэрыторыі і многіх тысяч жыццяў.

Раннім раніцай 20 лютага ні адно з гэтых падзей прадказаць было немагчыма. Пасля цяжкіх баёў міліцыя значна скараціла тэрыторыю пратэсту і зараз займала пазіцыі на самом Майдане. На плошчы заставаліся толькі некалькі сотняў змучаных актывістаў. Не было сумневаў, што наступны штурм стане канцом паўстання і ў будучых падручніках яно будзе названа “масавымі беспарадкамі”.

“Яго дакладныя тактычныя дзеянні прымусілі ўцякаць сілавікоў і прадухілілі гібель Рэвалюцыі Годнасці” — так абцякальна ўкраінская Вікіпедыя апісвае ролю Івана Бубенчыка ў гісторыі. Упершыню падрабязна пра свае дзеянні ў той дзень ён распавёў у фільме Уладзіміра Ціхага “Бранці”. 25 лютага дакументальная стужка выходзіць у нацыянальны пракат. Напярэдадні прэм'еры Іван Сіяк сустрэўся з Бубенчыкам на Майдане, каб успомніць, як усё было на самай справе.

- У мяне ёсць мэта стварыць дзіцячую школу рыбнай лоўлі. Да Майдана я гэтым і займаўся. Калі ў Львове студэнты пратэставалі супраць Януковіча, я прыйшоў іх падтрымаць. Усе казалі, што трэба ехаць у Кіеў, і я паехаў. Па даце складана сказаць, але гэта быў першы дзень. З першага дня я на Майдане.

Спачатку мы стаялі каля Стэлы [Манумент Незалежнасці Украіны], ахоўвалі студэнтаў. Потым ужо з'явілася такое паняцце як “сотні”, і я ўступіў у Дзевятую. Жылі на вуліцы Ганчара ў будынку Народнага Руху, а кожную ноч, а палове дванаццатай, прыходзілі ахоўваць метро пад Майданам. Усе выхады былі пад нашым кантролем, таму што спецслужбы маглі выйсці з іх, каб зрабіць нейкую дыверсію ці проста разагнаць нас.

Памятаю, на Грушэўскага стаялі Унутраныя войскі, яны не пускалі нас наверх [ва ўрадавы квартал]. Мы прыйшлі да іх з лістом аб тым, што мы грамадзяне Украіны і маем права перасоўвацца свабодна па сваёй зямлі. Сказалі, што калі яны да заўтрашняга дня гэта наша права не адновяць, мы пойдзем на штурм. Так і адбылося. На наступны дзень ужо былі камяні, кактэйлі Молатава.

- Да 20 лютага спецслужбы Януковіча зрабілі ўсё, каб ліквідаваць Майдан. Спалілі Дом прафсаюзаў, а ён для нас быў вельмі важны. Там мы жылі, спалі, хадзілі ў туалет, елі, атрымлівалі медыцынскую дапамогу. Калі яны гэта зрабілі, на наступную раніцу Бог нам даў магчымасць трапіць у кансерваторыю. Хлапчука-цыганенка падсадзілі да акна. Ён знутры адчыніў дзверы. Там змаглі паспаць. Хто гадзіну, хто паўгадзіны, хто колькі змог падчас тых страшных штурмаў, якія яны нам ладзілі. Ва ўсіх быў адчай, але не ў мяне. Я выразна веру ў сілу Бога і ў справядлівасць.

У Кансерваторыі былі хлопцы з паляўнічымі стрэльбамі. Стралялі шротам па спецпадраздзяленням прыкладна ў сямідзесяці метрах ад нас. Але я іх адагнаў ад вокнаў, паколькі ў адказ міліцыя стала кідаць кактэйлі Молатава, каб спаліць адзіны наш прытулак. Шрот іх толькі раздражняў.

У той час я маліўся, каб на Майдане з'явіліся сорак аўтаматаў. Прайшло крыху часу, і я зразумеў, што шмат чаго прашу. Стаў прасіць дваццаць аўтаматаў. І ўжо пад раніцу 20 лютага прыехаў хлопец, прынёс аўтамат Калашнікава ў сумцы з-пад тэніснай ракеткі і семдзесят пяць патронаў. Шмат хто хоча пачуць, што аўтамат быў адабраны ў цітушак падчас сутыкненняў 18 лютага. Тады яны атрымалі зброю, каб забіваць нас. Але было не так.

- Страляў я з самага далёкага ад Майдана вакна за калонамі, на трэцім паверсе. Адтуль выразна былі бачныя міліцыянты са шчытамі ў Стэлы. Там за мяшкамі з пяском стаялі чалавек дзвесце, больш не змяшчаліся. Адтуль вылучаліся штурмавыя групы з помпавымі стрэльбамі. Стралялі па барыкадах ва ўпор, нахабна.

Я выбіраў тых, хто камандаваў. Чуць нельга было, але бачыў жэстыкуляцыю. Адлегласць вельмі невялікая, таму на двух камандзіраў запатрабаваліся толькі два стрэлы. Страляць навучыўся падчас службы ў Савецкай арміі. Прайшоў навучанне ў школе ваеннай выведкі. Рыхтаваліся праводзіць аперацыі ў Афганістане і ў іншых гарачых кропках.

Кажуць, што я забіў іх у патыліцу, і гэта праўда. Так выйшла, што яны стаялі да мяне спіной. У мяне не было магчымасці чакаць, пакуль яны разгорнуцца. Так Бог павярнуў, так было зроблена.

Астатніх мне не трэба было забіваць, толькі раніць ў ногі. Я выйшаў з Кансерваторыі і стаў рухацца ўздоўж барыкад. Страляў, ствараючы бачнасць быццам у нас дваццаць-сорак аўтаматаў. Прасіў хлопцаў, каб яны мне рабілі невялікую шчылінку ў шчытах. Камусьці, можа быць, гэта непрыемна будзе пачуць... У іх слёзы цяклі ад радасці. Яны разумелі, што без зброі мы не выстаім.

- Дайшоў да Дома прафсаюзаў, і там патроны скончыліся. Але “сарафаннае радыё” ужо спрацавала, і міліцыя пабегла. Кідалі ўсё. Адно праз аднаго паўзлі, як пацукі.

Не ўсе іх падраздзялення паспявалі ўцячы ад майданаўцаў. Хлопцы пераходзілі праз барыкаду і спрабавалі даганяць. Збіралі групы па дзесяць-дваццаць палонных і вялі за Майдан, у бок Кіеўскай дзяржадміністрацыі. Але самыя актыўныя нашы героі спрабавалі пераследваць далей па інстытуцкай, і загад страляць па мітынгоўцах прыйшоў вельмі хутка.

Гэта быў цяжкі момант, паколькі я разумеў, што мог спыніць расстрэл хлопцаў. Розныя людзі на Майдане — не буду казаць хто, але людзі са статутамі — абяцалі мне, што патроны будуць. Я верыў, бегаў з месца на месца... Самыя цяжкія хвіліны ў маім жыцці, поўная бездапаможнасць. Кажуць, на Майдане было шмат зброі. Але гэта няпраўда. Інакш ніхто б не даў магчымасці расстрэльваць нашых хлопцаў. З маёй сотні на інстытуцкай загінулі Ігар Сярдзюк і Багдан Вайда.

- Я абаронца сваёй Радзімы, свайго народа. Калі ў мяне скончыліся патроны — гэта як у хірурга забралі скальпель. Хворы мае патрэбу ў тэрміновай дапамозе, а хірург без скальпеля... І чалавек памірае на вачах лекара.

У зоне АТО сустракаў “беркутаўцаў”, якія ваююць за Украіну. Але я стараюся мець зносіны толькі з такімі ж людзьмі, як я, ці лепш. Былі пэўныя моманты, канфліктныя... Калі яны ваююць свядома, не дзеля корачак і льгот, то вайна можа стаць для іх ачышчэннем. Але жадання сустрэчы няма ніякага.

На Майдане мы зрабілі крок у правільным кірунку і атрымалі ўрок, які дазволіць нам рухацца наперад. Але сёння маё дзяржава застаецца яшчэ неправавой, і ўсе яе сілавыя органы я таксама лічу неправавымі. Таму ў мяне адсутнічае жаданне мець зносіны з імі. У іх са мной? Думаю, пасля прэм'еры фільма з'явіцца.

Мае ахвяры — гэта злачынцы, ворагі. Я павінен казаць, каб іншыя людзі ведалі, як паступаць з ворагамі.

Паводле: Вirdinflight