Беларускія школьнікі выпусцілі мультымедыя-падручнікі з агучваннем

Беларуская ІТ-кампанія распрацавала мультымэдыйную бібліятэку школьніка. У адной праграме — усе падручнікі з 5 па 11 клас.

І гэта не адсканаваныя версіі папяровых падручнікаў, а паўнавартасная праграма — з гіперспасылкамі, слоўнікамі, падказкамі, вонкавымі матэрыяламі і нават агучваннем ад Алеся Камоцкага.

Гэта як выкладчык-энцыкляпэдыст

Інавацыйны праект «Мультымедыя-бібліятэка школьніка». Так афіцыйна называюцца новыя электронныя падручнікі. Насамрэч жа гэта нешта большае, чым звычайны электронны падручнік. Самі распрацоўшчыкі называюць яе «бібліятэкай ведаў».

«Уся школьная база сабраная ў адным месцы, — сказаў пра распрацоўку дырэктар кампаніі «Сакрамент» Валер Ягораў. — З адной прылады вы атрымліваеце доступ да ўсіх школьных ведаў».
У мультымедыя-бібліятэку на сайце mbook.by увайшлі ўсе падручнікі з 5 па 11 клас. У аснове — тыповыя школьныя падручнікі, зацверджаныя Міністэрствам адукацыі. Яны звярстаныя ў дынамічным дызайне. Гэта значыць, што шрыфт і маштаб старонкі можна ў любы час зьмяніць у залежнасці ад прылады, з якой праглядаецца падручнік.
Таксама тут ёсьць гласарый з усімі тэрмінамі школьнай праграмы. Калі, прыкладам, у 9-м класе школьнік забыўся на нейкае азначэнне з ранейшых гадоў, яго можна імгненна знайсці.
Акрамя гласарыю, ёсьць і пошук па ўсёй базе. Праз яго можна пабачыць, у якіх класах і на якіх прадметах згадваўся, напрыклад, Арыстоцель ці кісларод.
«Гэта канцэпцыя міжпрадметных сувязяў, — кажа Ягораў. — Розныя з'явы прыроды ў нашых падручніках разглядаюць у розны час. А сабраць гэта і ўсебакова патлумачыць можа толькі выкладчык-энцыклапедыст. Такіх адзінкі. А тут, нават ня будучы суперспецыялістам, можна знайсці і скампанаваць гэта ўсё».

Падручнікі, якія можна слухаць у дарозе

Кампанія «Сакрамент» з 2006 году зарэгістраваная ў Парку высокіх тэхналогій. Але раней яна не працавала над навучальнымі праграмамі. У «Сакраменце» спэцыялізаваліся на распазнаваньні і сінтэзе мовы. Сёння іх праграмы па агучванні тэкстаў працуюць на пяці мовах: беларускай, рускай, літоўскай, англійскай і грузінскай.

«Mbook арганічна выйшаў з мінулых распрацовак», — кажа Ягораў.
Агучванне тэкстаў — бадай, адзін з самых цікавых дадаткаў да мультымедыя-бібліятэкі. Можна ўключыць сінтэзатар мовы і паслухаць раздзел падручніка ці апавяданне з праграмы па літаратуры проста ў дарозе. Сінтэзатар працуе і для беларускай, і для рускай мовы.
Некаторыя вершы адмыслова для мультымедыя-бібліятэкі агучылі беларускія артысты і музыкі.
«Тут ёсьць дадатковыя кнігі, якія можна набываць, — кажа Ягораў. — Вось праходзяць Барадуліна, а на дадатак да школьнай праграмы можна набыць зборнік вершаў, якія агучыў Алесь Камоцкі».
Увесь час, як ішла праца над мультымедыя-бібліятэкай, распрацоўшчыкі раіліся са школьнымі настаўнікамі і рэпетытарамі. Іх заўвагі яны ўносілі ў электронныя падручнікі.

«Звычайна настаўнікам бракуе нагляднасці, — кажа Андрэй Рубчэня, галоўны мэтадыст «Сакраменту». — У школах сёння няма чучалаў, прэпаратаў для мікраскопаў, нават саміх мікраскопаў».
Таму шмат да якіх тэмаў побач з ілюстрацыямі з падручніка яшчэ з'явіліся фота (праўда, пакуль толькі ў дэма-вэрсіі падручніка). Або нават цэлыя энцыклапедыі, як, напрыклад, для курсу батанікі.
«Любую назву ці факт нічога не звязвае з вобразам, — кажа Рубчэня. — Абавязкова трэба, каб чалавек пабачыў. Таму ілюстраваць можна ўсё».
Ён параўноўвае ілюстрацыі сальвініі плывучай — чырвонакніжнага віду расліны — на малюнку з падручніка і на фота. Пасля школьнага падручніка біялогіі сальвінію сапраўды няпроста пазнаць у прыродзе.
«Моманты замацавання, дыдактыка — вельмі важная, — кажа Рубчэня. — Калі нагляднасці няма ў папяровых падручніках, яе трэба даць тут».
Таксама па просьбах выкладчыкаў у мультымедыя-бібліятэку ўключаць савецкія падручнікі па матэматыцы і фізіцы.
«У дадатковыя матэрыялы можна дадаць што заўгодна, — кажа Ягораў. — Усё, што цікава і трэба для навучання, мы можам дадаць».

Для настаўнікаў доступ да бібліятэкі бясплатны

Пасля трох год распрацоўкі, узгадненняў з рознымі дзяржструктурамі, падпісвання аўтарскіх дамоваў Міністэрства адукацыі 31 жніўня 2016 году рэкамэндавала мультымедыйную бібліятэку для выкарыстання ў школах.
Асобная кніга каштуе 1,5 рубля, камплект за ўвесь клас — 9 рублёў, а поўны камплект школьнай праграмы — 30. Плюс дадатковыя кнігі і дапаможнікі, якія не ўваходзяць у курс школьнай праграмы. А вось для настаўнікаў доступ да ўсёй бібліятэкі бясплатны.

«Праз настаўніка бібліятэкай будуць карыстацца вучні і бацькі, — кажа Ягораў. — Таксама — вы ж ведаеце, што настаўнікі не вельмі багатыя».
Валер Ягораў кажа, што мультымедыя-бібліятэка можа быць цікавая ня толькі школьнікам. Падручнікі могуць спатрэбіцца людзям, якія б хацелі, напрыклад, вывучыць беларускую мову ці паўтарыць пэўныя правілы.
«За мяжой жывуць некалькі мільёнаў беларусаў, — кажа Ягораў. — Цяпер яны могуць выкарыстоўваць кнігі для дадатковага чытання летам у якасці літаратуры».
Што да вывучэння моваў, то ў «Сакраменце» хочуць падрыхтаваць электронны падручнік па беларускай і расейскай мовах для замежнікаў. Тэхналагічна для выдання любой кнігі ў кампаніі ўсё гатова.
«Трэба знайсці падручнік, падпісаць дамовы, звярстаць яго, верыфікаваць і выкласці. Гэта можна за пару тыдняў зрабіць».
З усімі аўтарамі тут падпісваюць дамовы і выплачваюць адлічэнні па аўтарскіх правах. Таму можна казаць, што разам са школьнай бібліятэкай тут развіваецца і онлайн-кнігарня.
За пару месяцаў з mbook.by, GooglePlay і Istore ужо спампавалі каля пяці тысяч падручнікаў. Складаней за ўсё да кніг у новым фармаце прызвычаіцца бацькам.
«Бацькі не разумеюць, што такое электронны падручнік, пакуль не растлумачыць, — кажа Ягораў. — Маўляў, яшчэ адзін pdf-падручнік за грошы. Навошта?»
Але ў дзяцей складанасцяў з бібліятэкай няма. А настаўнікі і рэпэтытары самі раяць ёй карыстацца. Напрыклад, Яўген Лівянт, рэпетытар па матэматыцы і фізіцы, яшчэ год таму тэставаў мультымэдыя-бібліятэку.

«Я крытычна стаўлюся да ўсіх гэтых электронных прыладаў, таму што гэта форма, а не змест, — сказаў Лівянт. — Але яшчэ год таму мне гэта вельмі спадабалася. Я сказаў, што ўзяў бы сабе і сваім дзецям такую штуку. Настолькі яна зручная ў карыстанні, настолькі яна запатрабаваная».
Лівянт кажа, што беларускія падручнікі ўжо шмат год выпускаюцца неякаснымі. Іх пішуць пад дрэнныя школьныя праграмы, яны не праходзяць апрабацыі, там шмат памылак. А ў мультымэдыя-бібліятэцы прадугледжана шмат карысных навучальных дапаможнікаў.
«Найзручнейшая рэч, якую я бачыў, — гэта праца з ключавымі словамі, — кажа Лівянт. — Умоўна кажучы, калі ты знаходзіш у тэксце тэарэму Піфагора, ты націскаеш на гэтае слова ці словазлучэнне, і адразу з'яўляецца падказка: што такое тэарэма Піфагора, адкуль яна ўзялася. Гэта было прадумана вельмі класна».

Такіх падручнікаў вельмі чакаюць у спецшколах

Сама ідэя электроннага падручніка, на думку Лівянта, — неадназначная. З аднаго боку, зручна несці адзін планшэт замест пяці падручнікаў. Гэта і танней, бо не трэба кожны раз выдаваць шматтысячныя наклады, а хібу ці памылку друку можна імгненна выправіць.

«Шварцэнэгер, калі балатаваўся ў губернатары Каліфорніі, абяцаў і выканаў пункт сваёй перадвыбарчай праграмы — замяніць усе папяровыя падручнікі для школьнікаў на электронныя, — кажа Лівянт».
У той жа час, калі вучань карыстаецца на ўроку планшэтам, у яго адначасова можа быць уключана яшчэ і гульня ці сацыяльная сетка.
У кожным разе, электронныя падручнікі цяпер укараняюцца па ўсім свеце. І ў «Сакраменце» мяркуюць прасоўваць сваю распрацоўку за мяжой.
«Нашай канцэпцыі бібліятэкі, дзе звязаныя ўсе веды школьнай праграмы, ёсць сінтэз мовы і гласарый — няма нідзе ў свеце, — кажа Ягораў. — Нейкія асобныя тэхналогіі выкарыстоўваюцца, але ў такой сукупнасьці — не».
Распрацоўваць аналагічныя бібліятэкі для іншых краін у «Сакраменце» збіраюцца самі. А вось настаўнікі беларускіх спецшколаў вельмі чакаюць, калі такія падручнікі распрацуюць для іх вучняў.
«Такія падручнікі вырашаюць праблемы дзяцей, якія церпяць ад дыслексіі і дысграфіі, — кажа Рубчэня. — Для адных гэта зручна і прэстыжна, а для іншых — проста неабходна».
Паводле svaboda.org