Якія мікраарганізмы жывуць у аўтобусах і метро

Паветра ў грамадскім транспарце населенае бактэрыямі і спорамі грыбоў. Але самым «брудным» месцам апынуліся аўтобусныя прыпынкі.

Артыкул аб нябачных пасажырах транспарту апублікаваў часопіс ВШЭ «Гарадскія даследаванні і практыкі».
У паветры транспарту заўсёды ёсць мікраарганізмы. Яны пераносяцца разам з пылам — драбнюткімі часціцамі глебы. Разам з ёй бактэрыі і споры грыбоў могуць доўга насіцца ў паветры і не асядаць.
Але ў метро пыл выдаляюць: рэгулярна робяць вільготную ўборку, і паўторна ў паветра бруд ужо не падымаецца.
У паветры вагонаў цягнікоў метрапалітэна зімой у кубаметры паветра ў сярэднім змяшчаецца 1230 коланіестваральных адзінак (СЁЕ), падлічылі глебазнаўцы. Гэтая колькасць не перавышае норму (1500 і 2500 СЁЕ / м3 для лета і зімы адпаведна).
Салоны аўтобусаў — нашмат брудней. Іх паветра ўдвая багацейшае мікраарганізмамі у параўнанні з вагонамі метро — 2463 СЁЕ / м3.
Але і гэтая колькасць у межах нормы. Аўтатранспарт мае ролю ахоўнага экрана: колькасць мікраарганізмаў ўнутры яго ў некалькі разоў ніжэй, чым у паветры навакольнага асяроддзя. Пасажыр аўтобуса сутыкаецца з меншай колькасцю мікраарганізмаў, чым пешаход, што йдзе ўздоўж дарогі.
З паветрам на платформах падземкі і аўтобусных прыпынках сітуацыя нашмат складаней. Для першых паказчык, як высветлілася, 3882 СЁЕ / м3. І гэта відавочна не ўзор чысціні. Але і гэтыя дадзеныя, падкрэсліваюць даследчыкі, не зашкальваюць.
Затое аўтобусныя прыпынкі — па-за канкурэнцыяй па колькасці мікраарганізмаў. Іх паказчык — 10328 СЁЕ / м3, гэта значыць у чатыры разы больш, чым у салоне аўтобуса.
Аднак нарматыву для паветра аўтобусных прыпынкаў няма (санітарна-мікрабіялагічны кантроль праводзіцца толькі ў памяшканнях, а не на вуліцах). Але калі б гэтыя лічбы былі, то прыпынкі бы відавочна іх перавысілі.
Падвышанае ўтрыманне мікраарганізмаў у паветры на аўтобусных прыпынках цалкам лагічна, тлумачаць аўтары даследавання. Па-першае, там шмат бруду з-за «натуральнага пылення» суседніх глеб і грунтоў. Па-другое, транспарт таксама наносіць пыл.
Як мералі?
Даследчыкі падлічвалі колькасць сапратрофных бактэрый і спораў міцэліяльных грыбоў у транспарце. І тыя, і іншыя не бясшкодныя для чалавека. Ёсць рызыкі рэспіраторных і алергічных захворванняў.
Пробы паветра адбіраліся зімой 2017 года на чатырох лініях метро і чатырох аўтобусных маршрутах. Даследавалася асяроддзе цягнікоў і платформаў падземкі, а таксама аўтатранспарту і яго прыпынкаў. Колькасць пробаў у агульнай складанасці — 108. Улічвалася таксама тэмпература паветра, колькасць пасажыраў у транспарце і даўжыня маршруту.
Колькасць мікраарганізмаў у транспарце шмат у чым вызначаецца іх колькасцю ў паветры навакольнага асяроддзя, тлумачаць даследнікі.
Другі эфект можа быць звязаны з меншай колькасцю людзей на адзінку плошчы, а таксама з рассейваннем мікрафлоры ветрам. У даследаваннях даказаная зваротная карэляцыя паміж зместам патагеннай мікрафлоры і хуткасцю паветра ў горадзе.
Аналіз «не выявіў сувязяў паміж зместам мікраарганізмаў у паветры транспартных сродкаў і <...> тэмпературай паветра, колькасцю пасажыраў у транспарце і даўжынёй маршруту».
Што рабіць, каб было чысцей?
Пыл і бруд шмат у чым звязаныя з тым, як арганізавана гарадская прастора, звяртаюць увагу даследчыкі. Калі шмат пустых, не засаджаных раслінамі глеб, шмат будоўляў і інжынерных работ, то і пылу нямала. А з ёй — і мікраарганізмаў. Вось што раяць гарадскім службам аўтары даследавання.
Каб глебы не разляталіся разам з ветрам, іх трэба замацоўваць каранямі раслін. Трэба больш газонаў, кустоў і дрэў.
Стан паветра пагаршаюць і вытоптванне газонаў, і паркоўка на іх машын. Трэба абараняць газоны.
Нарэшце, калі грамадскія зоны сфармаваныя ў трас, трэба ствараць ахоўныя палосы з лісцяных дрэў. Яны зніжаюць канцэнтрацыю пылу ў паветры.
Дарогі варта планаваць так, каб часціцы глебы «не выносіліся плоскасцевым змывам» на паверхню дарог і не падымалася ў паветра транспартам.
Паводле Заўтра тваёй краіны