Юлія Нікіціна: няма выразных азначэнняў, дзе ўсё яшчэ мір, а дзе ўжо вайна
Адсутнасць інструментаў стрымлівання гібрыднай вайны спараджае праблемы з процідзеяннем эскалацыі такіх пагроз, піша Thinktanks.by.
Пра гэта, у прыватнасці, ішла гаворка падчас віртуальнага круглага стала, прысвечанага бяспецы Усходняй Еўропы ў 2021 годзе. Мерапрыемства было арганізавана Саветам па міжнародных адносінах «Мінскі дыялог».
Падчас дыскусіі сваім меркаваннем з нагоды росту напружанасці ў рэгіёне Усходняй Еўропы падзялілася Асацыяваны прафесар МГІМО Юлія Нікіціна:
— У пачатку лістапада Стакгольмскі інстытут праблем міру SIPRI праводзіў свой штогадовы форум, і там была сесія па шэрых зонах паміж вайной і мірам. Калі мы бярэм кантынуум, у ім ідуць спаборніцтвы, крызіс, канфлікт, вайна. Гэта значыць, шэрая зона, у якой незразумела, дзе скончыўся мір, а дзе ўжо вайна.
Больш за тое, у нас розныя метады рэагавання на розныя этапы. Палітычныя, эканамічныя, дыпламатычныя, ваенныя сродкі ўрэшце. На мой погляд, атрымліваецца, што адзін з бакоў робіць нейкае дзеянне, напрыклад, у палітычнай сферы ў логіцы спаборніцтваў. А іншая краіна рэагуе, пераходзячы ўжо на больш высокую прыступку ў логіцы крызісу — і рэагуе ўжо эканамічнымі санкцыямі. Потым яшчэ вышэй пераходзім, на ўзровень канфлікту і, дапусцім, мілітарызацыі. Атрымліваецца значна больш складаная схема эскалацыі, чым яна была ў перыяд халоднай вайны. Менавіта з-за таго, што няма дакладных азначэнняў, дзе ўсё яшчэ мір, а дзе ўжо вайна.
На мой погляд, рашэнне можа заключацца ў тым, што міжнародная супольнасць павінна дакладна вызначыць, як са звычайнымі, ядзернымі ўзбраеннямі, дзе знаходзіцца парог пераходу з адной сферы ў іншую.
Нездарма ў апошнія гады шырока абмяркоўваецца тэрмін «гібрыдная вайна». Гэта прыкладна пра тое ж самае. Пра тое, што незразумела, дзе мы канфліктуем, дзе не.
І калі ў выпадку звычайных узбраенняў і ў выпадку ядзерных узбраенняў у нас ёсць канцэпцыі стрымлівання, то ў сучаснай рэальнасці іх няма. І незразумела, што можа быць стрымліваннем у сітуацыі нейкага гібрыднага канфлікту.
Менавіта распрацоўка механізму стрымлівання, на мой погляд, таксама мае патрэбу ў абмеркаванні. Патрэбны нейкія размовы, спачатку на экспертным узроўні, а затым на ўзроўні дзяржаў Расія-НАТА, для таго, каб зразумець, як з гэтым працаваць. Расія гэта прапаноўвае. І Пуцін, і Лаўроў нядаўна казалі, што патрэбныя нейкія гарантыі. Мне здаецца, што мы, як эксперты, часам занадта моцна сек'юрытызуем сітуацыю. І я не ведаю, ці аказвае гэта станоўчы ўплыў на працяг крызісу. Таму што палітыкі чытаюць СМІ, СМІ слухаюць экспертаў, і часам здаецца, што крызіс значна сур'ёзнейшы, чым ёсць, і ён мог бы быць вырашаны стандартнымі дыпламатычнымі ці палітычнымі сродкамі.
Гэта значыць, размовы пра пашырэнне НАТА нанеслі дастаткова сур'ёзны ўрон бяспецы, як і само пашырэнне НАТА. Гэта значыць, размовы таксама могуць уплываць. І ў гэтым сэнсе трэба казаць пра пагрозы бяспекі, таму што любы інцыдэнт, на жаль, можа прывесці да развязвання ваеннага канфлікту. Але тым не менш я б кампенсавала апісанне пагроз нейкімі пазітыўнымі прапановамі з нагоды таго, як сітуацыю можна выправіць проста для таго, каб не занадта моцна нагнятаць абстаноўку.
Віктар Бяляеў, Thinktanks.by