Падстава адвакаткі, засада і абстрэл. Як магіляўчанка ўцякала ад палітычных рэпрэсій

Юлія Дрэбушэўская, даведаўшыся, што супраць яе распачатая крымінальная справа, змагла збегчы з краіны нават без пашпарта. Яна распавяла MSPRING.MEDIA пра перыпетыі ўцёкаў і абстрэл на расійска-ўкраінскай мяжы.

Гэты круты маршрут пачаўся для яе з прыгод яшчэ ў Магілёве. Калі 8 лютага ў кватэру Дрэбушэўскіх стаў ламіцца АМАП, Юлія зразумела, што шанцаў на свабоду больш няма. Яна проста не адчыніла дзверы. А як толькі байцы рэтыраваліся, села ў першае таксі, якое патрапілася, і адправілася куды вочы глядзяць. А глядзяць яны ў такіх выпадках, як правіла, у бок Расійскай Федэрацыі, дзе, як вядома, глупства некаторых законаў кампенсуецца іх невыкананнем.
Але на шляху да запаветнай нелегальнай маршрутцы ўжо на самым пачатку шляху з’явілася перашкода. У горадзе быў уведзены план «Перахоп». Каго шукалі невядома, але на плошчы Леніна ў Магілёве міліцыя спыняла кожную машыну. І тут у гераіні, па яе прызнанні, здарыўся першы шок: яна няхітра сказала таксісту, што калі іх спыняць, то яе адразу ж арыштуюць, а ён замест таго, каб здзівіцца, адразу ж павярнуў у двары, дапамагаючы ўцякачцы, і нейкім чынам пратачыўся да патрэбнага месца.
«Я яму вельмі ўдзячная, свет рэальна поўны добрых людзей», – кажа сёння Юлія. Матывацыя кіроўцы не ясная, але ён рабіў усё, каб жанчына не трапіла ў рукі міліцыі: даў скарыстацца інтэрнэтам і ўсю дарогу непакоіўся, чым яшчэ можа ёй дапамагчы.
Тут у нашым аповедзе трэба зрабіць невялікае адступленне з тлумачэннем. Юлія Дрэбушэўская з’яўлялася адміністратарам магілёўскага тэлеграм-чата «Адраджэнне», у якім сярод многіх рэчаў абмяркоўвалася і акцыя з вывешваннем пудзілаў службовых асоб. Па так званай «справе лялек» да рэальных турэмных тэрмінаў былі асуджаныя адразу чацвёра магілёўцаў – Вольга Клімкова, Сяргей Скок, Максім Сяргеенка і Дзмітрый Лукашэвіч.
Верагодней за ўсё, такі ж лёс быў наканаваны і ёй. Першы ператрус прайшоў 23 лістапада 2020 года.
Ведаючы, што сілавікі будуць паляваць за яе тэлефонам, яна схавала яго ў мокрых калготках сваіх маленькіх дзяцей. Як раз да таго моманту прыйшла пара, што называецца, мяняць пялюшкі – вось менавіта да гэтых прадметаў адзення ўдалося вынесці тэлефон да пральнай машыне і закінуць яго пад ванну.
На гэтым гісторыя магла б ўдала і скончыцца, адзначае Юлія, калі б не абаронца, прадстаўлены дзяржавай, якая, як сцвярджае жанчына, яе падставіла.
Як сцвярджае Дрэбушэўская, яна папрасіла адваката Ксенію Чубукіну аб паслузе – перадаць мужу, што тэлефон ляжыць пад ваннай і яго трэба тэрмінова пачысціць.
Калі стала зразумела, што Юлію пакідаюць на трое сутак у ІЧУ для прад’яўлення абвінавачання, муж прыехаў наведаць жонку асабіста. Яна паўтарыла ўсе інструкцыі – як аказалася, адвакатка яму нічога не перадавала.
А на наступны дзень муж Дрэбушэўскай, з яе слоў, ужо сустракаў з раніцы міліцыянтаў, і іх першай фразай было «мы ведаем, што тэлефон вашай жонкі ляжыць пад ваннай».
Тэлефон, вядома, ужо ляжаў не пад ваннай і быў у стане завадскіх налад. Але пасля ІЧУ і допыту ў Следчым камітэце Юлія Дрэбушэўская і без «смартфоннага доказа» атрымала папярэджанне аб забароне на выезд і вымушана была здаць пашпарт. У гэтым стане іх сям’я і дачакалася АМАП у лютым, які відавочна б не цырымоніўся.

Па лясах, па палях

Хаця мяжа паміж Беларуссю і Расіяй афіцыйна была закрытая праз каранцін, усім ясна, што недахопу ў маршрутках у абодва канца не было. Праўда, у Маскву праезд каштуе 150 беларускіх рублёў (таму што нелегальна), а вяртанне ўсяго 40 (бо легальна). Вось у такі транспарт Юлія і села.
Як раз, успамінае яна, у той дзень была моцная завіруха. З-за гэтага мікрааўтобус пастаянна захрасаў ў снезе.
“Справа ў тым, што сам пераезд мяжы ажыццяўляўся то па лесе, то па полі”, – так Юлія ўспамінае перажытае.
Але не гэта было самым шакавальным, адзначае яна. Маршрутка была бітком набіта п’янымі магілёўцамі-гастарбайтэрамі, якія едуць на вахту. У нейкі момант адзін з іх, ці то ачуўся ад п’янага чаду, ці то наадварот запаў у дзіўны стан, але яму здалося, што яго вязуць прадаваць у рабства:
«I ён пачаў крычаць, што цяпер ўсіх нас парэжа».
Вадзіцелі такіх маршрутак маюць самыя моцныя нервы. Ніхто з іх не зазірае ў пашпарты (асабліва калі іх няма, як у Юліі), ніхто нікога не вінаваціць, шафёр проста скінуў хуткасць і супакоіў пралетара. І тут зноў пашанцавала, распавядае Юлія – ​​заснежаную дарогу раптам стаў пераходзіць лось. Усе ўжо думалі, што развітаюцца з жыццём, але дзякуючы зніжэнню хуткасці з жывёлай атрымалася размінуцца.

Раптоўная засада і стрэлы

Зрэшты, Юліі Дрэбушэўскай удалося дабрацца да аднаго з расійскіх гарадоў і адпачыць. Што тычыцца яе далейшага маршруту, то яна не стала ўдакладняць кропку пераходу, аднак развянчала міф пра тое, што нехта рыхтуе спецыяльна маршрут для ўцекачоў з Беларусі. Праўда жыцця такая, што ўздоўж расійска-ўкраінскай мяжы практычна на ўсім яе працягу квітнее кантрабанда. Гэтым і карыстаюцца тыя, каму трэба.
Пераезд адбываецца на новым імпартным пазадарожніку. Як пазней аказалася, іх папросту не могуць дагнаць памежныя УАЗ-ікі. У адзін з ужо сакавіцкіх дзён Юлія на такім транспарце і распачала спробу пераехаць ва Украіну. Але на пасце, дзе нікога, па інфармацыі кантрабандыстаў, не павінна было быць, раптам апынуўся патруль – засада.
І вось джып рухаецца ў цемры без фар, і раптам у паветра ўзлятае чырвоная ракета. Зразумеўшы, што трапіў на засаду, кіроўца раптам пачынае рэзка жаць педаль газу і згортвае ў поле. Далей лепш прывесці цытату Юліі Дрэбушэўскай цалкам:
“Пагоня была каля гадзіны. Як у гульні “Need for speed”. Мы на пазадарожніку, у поўнай цемры ганялі па полі, на хуткасці 150 км/г – і гэта не перабольшанне, я са свайго месца магла бачыць спідометр, гэта было страшна, мяне пастаянна ўціскала ў сядзенне.
Пару разоў мы адрываліся і выязджалі на шашы, а там была лабавая блакада з машын, і мы зноў з’язджалі ў поле. А потым па нас сталі страляць ракетніцамі чырвонага колеру, проста расстрэльваць. Гэта вельмі страшна. Было зразумела, што нам канец. А кіроўца раптам высадзіў нас пасярод поля і паехаў здавацца”.
Апошняя акалічнасць некалькі незразумела беларускаму жыхару, таму яно патрабуе некаторага тлумачэння. Рэаліі жыцця ў расійскай глыбінцы такія, што там могуць здарацца цуды. Напрыклад, калі жыхар прыгранічнага пасёлка едзе ва Украіну з баўламі і пасажырам без пашпарту, то ён кантрабандыст. А калі ён выкідвае ўсё ў полі і едзе да памежнікаў на разборкі ў пустой машыне, то ён проста заблукаў і просіць паказаць дарогу. Адказнасці – нуль.
“Далей мы проста хадзілі па полі. Прыкладна гадзін сем, я ўся пакрылася інеем, ногі ўсе былі збітыя ад хаджэння па замерзлай ворыве. Ніхто да такога не быў гатовы – вада пітная замёрзла, ежы не было, і мы ў нейтральнай зоне, як на далоні “, – працягвае аповед Юлія.
А далей было самае цікавае. За пакінутай ў полі “згубай” прыехала іншая машына і ўсіх забрала назад, на расійскую тэрыторыю. І гэта былі, вядома, не пагранічнікі.
Праз тры дні была прадпрынятая новая спроба пераходу мяжы, і яна аказалася ўдалай. Расійская мяжа, апісвае Юлія, гэта проста роўчык. А вось пра транспарт трэба распавесці асобна, бо яна без пашпарта была не самым вялікім галаўным болем для перавозчыка.
Усе пяць пасажырскіх месцаў у салоне былі занятыя, а ў багажніку ехалі яшчэ трое. І ўсе пасажыры былі заваленыя зверху вялізнымі сумкамі і баўламі, а што ў іх – загадка. І вось ужо ўкраінскі памежнік пасвяціў унутр салона. Ліхтарны прамень упёрся ў пасажыраў, а кіроўцу было зададзена пытанне, ці ўсё ў яго добра.
“Так, усё добра”, – быў адказ.
На наступны дзень у Кіеве Юлія Дрэбушэўская ўжо займалася пытаннем легалізацыі.