«Прычыны не тлумачаць». Пасля праверкі на мяжы некаторых беларусаў не пусцілі ў краіну

Апошнім часам на беларускай мяжы ўсё больш старанна правяраюць людзей, якія ўязджаюць у краіну. У чалавека могуць папрасіць паказаць тэлефон, адсканаваць замежны від на жыхарства. Некаторых людзей затрымліваюць проста на мяжы. А ёсць і тыя, каго не ўпускаюць у краіну. Пра гэта «Л*стэрку» распавёў прэс-сакратар B*POL Аляксандр Кабанаў.

— Вядома як мінімум пра 20 такіх выпадкаў. Шмат сітуацый, калі чалавеку прад'явіць і няма чаго, але нейкія да яго асобы падазрэнні ўзнікаюць, і прымаецца рашэнне не пускаць яго ў Беларусь. Прычын не тлумачаць, — кажа Аляксандр Кабанаў, але канкрэтных прыкладаў з датамі і пунктамі пропуску не прыводзіць. — Уся інфармацыя прыходзіць нам у чат-боты, калі, напрыклад, хтосьці на мяжы назірае, як чалавека абшукваюць, адводзяць кудысьці, а праз час яго машыну разварочваюць. Ёсць і тыя, хто сам нам пісаў, што праверылі пашпарт, глядзелі нейкую базу звестак, а пасля апытання не пусцілі ў краіну.

Прычынай масавых праверак, затрыманняў і адмовы ва ўездзе прэс-сакратар называе спробу памежнікаў і сілавікоў не дапусціць пранікнення ў Беларусь «дыверсантаў», як гэта было ў Белгародскай вобласці. Кабанаў адзначае, што сістэмы ў гэтых дзеянняў няма — праверкі праводзяць «рандомна».

— Ідзе папярэдняя падрыхтоўка да магчымага канфлікту на мяжы з Украінай. Зараз памянялі начальніка Дзяржпагранкамітэта. Гэта звязана з тым, як развіваюцца падзеі ва Украіне і што адбываецца ў Белгародскай вобласці. Сілавікі спрабуюць рыхтавацца да таго ж сцэнару, што на тэрыторыю Беларусі могуць заходзіць або ДРГ, або іншыя асобы, — адзначае ён. — Таму запусцілі грабянец: правяраюць тэлефоны, вывучаюць, якія кантакты ў чалавека ёсць, што ён глядзіць. Правяраюць па сваіх спісах «экстрэмістаў» сярод тых, хто ўязджае і выязджае. Усё адбываецца рандомна, таму што нашы спецслужбы да такой працы не вельмі прывыклі. Раней, напрыклад, як шукалі злачынцаў? Ёсць нейкія прыкметы, хапалі ўсіх запар пад гэтыя прыкметы. Цяпер у іх няма выразнага сцэнару, таму праводзяцца масавыя праверкі.

Між тым, дадае Кабанаў, ёсць выпадкі, калі людзі, якія былі на пратэстах і нават адседзелі «суткі», спакойна вярталіся ў Беларусь. Але гэта рэдкасць.

— Ці тое яны не патрапілі ў нейкія спісы, ці тое ёсць нейкія дамоўленасці. Тут таксама няма сістэмы, але звычайна гэта людзі, якія не свецяцца ў палітычных тусоўках, працуюць, напрыклад, будаўнікамі за мяжой, спакойна прыязджаюць у Беларусь і з'язджаюць праз час. Думаю, гэта да пары да часу. Я ў такіх выпадках раю не выпрабоўваць лёс, — кажа прадстаўнік B*POL.

Перад мяжой, як на ўезд так і на выезд з Беларусі, Кабанаў раіць максімальна правяраць тэлефон і чысціць яго ад інфармацыі, якая можа прыцягнуць увагу людзей у форме:

— Асабліва гэта тычыцца рэсурсаў, якія прызнаныя «экстрэмісцкімі». Трэба прыбраць украінскую тэматыку — каб не сустракаліся дзесьці пасты пра вайну. Таксама на сайце МУС можна зрабіць асабісты кабінет, верыфікаваць ў ім па пашпарце, там ёсць база даных, па якой можна зразумець, знаходзіцеся вы пад следствам, у вышуку, выязны ці не.

Вядома, што «К*берпартызаны» таксама раяць карыстацца «партызанскім тэлеграмам», які можна спампаваць на афіцыйным канале аб'яднання. Дадатак выглядае як звычайна, але ў ім можна наладжваць ілжывыя код-паролі.

— Пры іх увядзенні будуць выкананы некалькі функцый, якія вы загадзя выбралі і адзначылі. Напрыклад, выдаленне чатаў і адпіска ад каналаў, Адпраўка паведамлення «мяне затрымалі», ачыстка кэша і медыя. Пры гэтым мы раім не наладжваць прыкладанне так, каб выдалялася наогул усё, — казала ў інтэрв'ю «Л*стэрку» афіцыйны прадстаўнік «К*берпартызан» Юльяна Шаметавец.

Нагадаем, апошнім часам узмоцненыя праверкі аднавіліся на мяжы Беларусі з Літвой і Польшчай. А 5 траўня Беларусь увяла памежны кантроль на сухапутнай мяжы з Расіяй. Ва ўязджаючых у краіну на аўтамабілях пачалі правяраць дакументы і багажнікі машын.

1 чэрвеня кіраўнік КДБ Іван Церцель пракаментаваў гэтыя ўзмоцненыя праверкі. З ягоных слоў, гэта дадатковыя захады для ўзмацнення контрвыведніцкага рэжыму. Яны накіраваныя на «своечасовае выяўленне і лакалізацыю дзейнасці асоб, якія выношваюць тэрарыстычныя, экстрэмісцкія памкненні ў дачыненні да Беларусі».