У Беларусі прапануюць на траціну скараціць дэкрэтны адпачынак

Доўгі дэкрэт дрэнна ўплывае на нараджальнасць у гарадах і запавольвае эканамічны рост у Беларусі.

Пра гэта гаворыцца ў працы «Дэмаграфія і эканамічны рост» экспертаў Цэнтра эканамічных даследаванняў BEROC Кацярыны Барнуковай і Льва Львоўскага, піша партал thinktanks.by. Эксперты прапануюць варыянты вырашэння гэтых праблем.
Эксперты лічаць, што скарачэнне дэкрэтнага водпуску нават на адзін год можа прывесці да істотнага росту беларускай эканомікі. Даследаванне паказала, што агульны эканамічны эфект ад пераходу на двухгадовы дэкрэт можа скласці 2,7% ВУП.
Зніжэнне эканамічнага росту, на думку Льва Львоўскага, адбываецца па некалькіх прычынах. Па-першае, жанчыны сядзяць у дэкрэце і не працуюць, гэта значыць не ўносяць ніякага ўкладу ў ВУП. Акрамя таго, пагаршаецца чалавечы капітал.
На думку Кацярыны Барнуковай, у 2018 годзе ў дэкрэтным адпачынку знаходзілася 5,98% працаздольнага насельніцтва. А калі б дэкрэт быў карацейшы на год, то 2% ад гэтай колькасці вярнуліся б да працы. Паводле ацэнкі экспертаў, з-за павелічэння занятасці рост ВУП склаў бы 1,3%.
Яшчэ 1,4% ўдалося б нарасціць за кошт невымывання чалавечага капіталу. Тут гаворка ідзе пра зніжэнне кваліфікацыі чалавека, калі ён доўга не працуе. Яго навыкі пагаршаюцца.
Кацярына Барнукова патлумачыла, што «чалавечы капітал — гэта агульная мерка прадукцыйнасці». Калі чалавек працяглы час не працуе, ён адстае ад новых тэндэнцый, састарваецца як спецыяліст.

Зніжае ў некаторых жанчын жаданне працаваць

Трохгадовы дэкрэтны адпачынак дрэнна адбіваецца не толькі на ВУП, але і на стаўленні працадаўцаў да жанчын як да работнікаў. Ведаючы, што яны могуць сысці ў працяглы дэкрэт, многія менш ахвотна наймаюць жанчын на працу. Ці каб кампенсаваць свае магчымыя рызыкі больш нізкімі заробкамі, чым у мужчын.
Гэты гендэрны разрыў зніжае ў некаторых жанчын жаданне працаваць. А гэта адбіваецца на патрэбы ў яслях. З-за гэтага і тым жанчынам, якія хацелі б працаваць, складаней скарыстацца такімі паслугамі. Таму яны аддаюць перавагу альбо зусім не мець дзяцей, альбо менш, чым хацелася б. І гэта дрэнна адбіваецца на дэмаграфіі Беларусі.
Але эксперты ўдакладняюць, што такая праблема існуе толькі ў вялікіх гарадах. Таму што ў сельскай мясцовасці дапамогі па догляду за дзіцем часцяком вышэй заробкаў. Таму жанчыны аддаюць перавагу нараджаць па некалькі дзяцей, сядзець у дэкрэце і не працаваць.
Аплочвальны дэкрэтны адпачынак у Беларусі адзін з самых працяглых у свеце. Пры гэтым, як кажуць эксперты, беларускія дзеці па развіцці і стане здароўя нічым не адрозніваюцца ад сваіх аднагодкаў з іншых краін. Таму Кацярына Барнукова і Леў Львоўскі мяркуюць, што станоўчых наступстваў ад трохгадовага дэкрэта няма, і лічаць, што нам неабходна правесці рэформу і скараціць яго для пачатку хаця б на год. Па сусветных мерках гэта таксама будзе доўгі дэкрэт.
Эксперты падкрэсліваюць, што паменшыць трэба толькі тэрмін дэкрэта, а сумарная дапаможнік — гэта значыць за 3 гады, пакінуць ранейшым. Сума выплат павінна заставацца ранейшай і ў тым выпадку, калі жанчына датэрмінова выходзіць на працу або падзарабляе падчас дэкрэта.