Заснавальнік «Новага зроку»: «Людзі, якія маюць дачыненне да ўлады, сказалі мне: „Нам нас**ць“»

«Справа не палітычная. Такі падтэкст ёй спрабуюць надаць, каб апраўдаць свае дзеянні... Наколькі мне вядома, цяпер ходзяць «хадакі» і прапануюць на продаж усю ўласнасць «Новага зроку» розным камерцыйным кампаніям». Вялікая размова з заснавальнікам «Новага зроку», закрытага Міністэрствам аховы здароўя

Пра тое, што яго бізнесу ў Беларусі ўжо канец, заснавальнік «Новага зроку» Алег Каўрыгін зразумеў яшчэ ў студзені, калі 150 супрацоўнікаў ДФР прыйшлі адразу ў пяць клінік. Ён кажа, што тады яму прапаноўвалі «вырашыць пытанне», але ён не захацеў. 27 ліпеня Мінздароўя забрала ў медцэнтраў ліцэнзіі, на наступны дзень яны спынілі працу. Пра крымінальныя справы, намёкі на хабар і страту бізнесу, які існаваў 25 гадоў, Алег Каўрыгін расказаў «Люстэрку».

«Справа не палітычная. Такі падтэкст ёй спрабуюць надаць, каб апраўдаць свае дзеянні»

— Як вы сябе адчуваеце пасля ўсяго, што здарылася?

— Я стваральнік па натуры, не рэвалюцыянер. І, натуральна, я будаваў бальніцы не для таго, каб іх проста разбурылі. Пасля навіны пра пазбаўленне ліцэнзіі была велізарная плынь званкоў, я, шчыра кажучы, ужо стаміўся адказваць, паставіў тэлефон на бязгучны рэжым. Тым больш што да мяне прыехалі сябры з Германіі. Што я буду рабіць сёння (інтэрв'ю запісвалася 28 ліпеня. — Заўв. рэд.)? Увечары з нямецкімі сябрамі павячэраем у рэстаране.

Але гэта не страта ўсяго бізнесу. Толькі ў адной з краін было прынятае абсалютна нелагічнае, не дзяржаўнае, не гуманнае і дурное рашэнне. Шэсць месяцаў разліковыя рахункі «Новага зроку» былі заблакаваныя, маёмасць і ўсе будынкі кампаніі арыштаваныя. Шэсць месяцаў мы не маглі аплачваць куплю расходных матэрыялаў, лекаў і нават ацяпленне будынка за кошт сродкаў кампаніі. Хоць паводле заканадаўства, дазволеныя надзённыя выдаткі, каб не дапусціць спынення прадпрыемства. Мы падавалі неабходныя хадайніцтвы — іх адхілялі са стандартнымі і дурнымі фармулёўкамі. Мы не маглі аплаціць нічога. Цяпер на рахунках кампаніі арыштавана каля 9 мільёнаў рублёў, якіх хапіла б, каб разлічыцца з усімі пастаўшчыкамі і на магчымыя штрафы. Але замест гэтага мы бачым працу па спыненні нашай дзейнасці.

Цяпер мы мінімізуем страты. Трэба звольніць каля 500 чалавек і, па магчымасці, працаўладкаваць. Тэлефануюць дырэктары з розных камерцыйных цэнтраў — «Мерсі», «Ладэ» і іншых. Калі ласка, мы даём звесткі супрацоўнікаў, якія могуць перайсці — маментальна ўсіх працаўладкаваць самі мы не можам, натуральна. Робім так, каб людзі ў меншай меры адчулі страту працы. Плюс да ўсяго, сёння выплачваецца заработная плата за гэты месяц цалкам. Людзі ставяцца да таго, што здарылася, абсалютна з разуменнем. Увесь калектыў разумее, да чаго ўсё ішло.

Я яшчэ раз хачу падкрэсліць, што справа не палітычная. Такі падтэкст ёй спрабуюць надаць, каб апраўдаць свае дзеянні.

— Якім чынам?

— Важна адзначыць, што я абсалютна апалітычны чалавек, грамадзянін еўрапейскай краіны і не магу даваць ацэнкі палітычнай дзейнасці ў Беларусі. Я ніколі не ўдзельнічаў ні ў якіх палітычных партыях і рухах. У 2020-м у «Новым зроку» было прынятае рашэнне канкрэтна мною як кансультантам рады заснавальнікаў (то-бок кіраўніком рады заснавальнікаў вялікай кампаніі, якая валодае актывамі ў розных краінах), што кіраўніцтва не будзе ўдзельнічаць у пратэсных акцыях. Бо дактары павінныя лячыць усіх. То-бок, калі б там прывезлі параненага амапаўца, то лячылі б яго, як і чалавека, які ўдзельнічаў у маршах. Гэта было выразнае рашэнне, і яно зафіксаванае дакументальна: я не рэкамендаваў супрацоўнікам і ўсяму кіраўніцтву ўдзельнічаць у акцыях. Бо рэвалюцыі робяцца на плошчах не медыцынскімі работнікамі.

Пазіцыя ў спецыялістаў была розная, у кожнага сваё меркаванне. Я ж не магу кантраляваць 500 чалавек. Некалькі нашых супрацоўнікаў удзельнічалі ў пратэстах па сваёй ініцыятыве і трапілі пад раздачу. Магчыма, з гэтай прычыны сілавікі змаглі больш развязаць сабе рукі. Але ў рэальнасці гэта справа не палітычная, а бандытаў, якія проста вырашылі забраць бізнес.

Я думаю, першая асоба дзяржавы пра гэта нават не ведае. Натуральна, яму пра гэта дакладуць пад зручным вуглом. Будзе прапанаваная нейкая пазіцыя, якая створыць меркаванне, што нармальна, у нас усё добра. Пакажуць лічбу 1,7%, заявяць, што гэта наогул мізер і не прынясе шкоды рэспубліцы (паглядзім, як яны будуць тлумачыць вал ускладненняў падчас лячэння пацыентаў у далейшым).

«Калі б ўзялі на працу адстаўнога генерала, то абышлося б». Чаму закрылі клініку «Новы зрок»

— З чаго пачалася справа што да заробкаў у канвертах?

— На пустым месцы, прычым вельмі жорстка і канкрэтна. 17 студзеня, 16.55, 150 супрацоўнікаў Дэпартамента фінансавых расследаванняў КДК уваліліся ў будынкі ўсіх клінік адначасова (пра гэта КДК паведаміў толькі 17 красавіка. — Заўв. рэд.). Сагналі дактароў і медсясцёр у адзін пакой. Некаторых дапытвалі да пяці раніцы, адвакаты адсутнічалі. Атрымалі вырваныя кавалкі паказанняў, ні на чым не заснаваныя. Людзі палічылі, што прасцей цяпер выйсці, падпісаць нейкую паперку, не разумеючы, што, падпісваючы гэта, ты ўжо ўвязваешся. Былі канфіскаваныя камп’ютары, якія паказалі адсутнасць фальшывых аперацый. Але праз месяц яны зрабілі паўторную экспертызу. І знайшлі ў камп’ютары дырэктара на працоўным стале нейкі дзіўны дакумент кшталту ведамасці пра нібыта выплаты заробкаў у канвертах. Для даведкі: крымінальная справа ў дачыненні да дырэктара не распачатая.

У той час як у некаторых чыноўнікаў знаходзяць па паўмільёна ў гаражах, па нашай крымінальнай справе пра зарплаты ў канвертах няма ніводнай фатаграфіі, дзе раскладзеныя нават 50 даляраў. Няма ніводнага даляра, ніводнага канверта. Але пра нешта ж гэта кажа?

Пры гэтым, каб атрымаць патрэбныя паказанні, ідзе ціск. У прыватнасці, паколькі я кансультант рады заснавальнікаў, то да маёй 89-гадовай маці, якая жыве за 70 кіламетраў ад Мінска, былі тры візіты супрацоўнікаў ДФР. Для мяне вялікае пытанне, што яны шукалі, бо я 12 гадоў не быў у Беларусі.

У майго адваката ў чацвер, 27 ліпеня, прайшоў ператрус. Прыйшлі з Дэпартамента фінансавых расследаванняў. Канфіскавалі ўсе дакументы па кампаніі. І ў прыватнасці ўсе абсалютна дакументы што да маёй абароны па папярэдніх крымінальных справах.

Праз іншых людзей перадавалі просьбы, каб я нічога не казаў, ніякіх інтэрв'ю не даваў, у прыватнасці «Люстэрку».

Мой выпадак досыць тыповы, як я разумею. Вакол проста «маўчанне ягнят». А я не ягня, і іх не баюся.

— А на астатніх заснавальнікаў ёсць такі ціск?

— Заснавальнікі кампаніі — замежнікі. Таму ціск аказаць можна толькі толькі віртуальна. Але яны вельмі спакойна да гэтага ставяцца. Мы разумелі, што працуем у краіне высокай рызыкі, што будуць праблемы. Мы да гэтага гатовыя. То-бок разглядаюць варыянты падачы пазоваў у суды. Я ўпэўнены ў іх паспяховасці. Магчыма, сітуацыя павернецца як у малпы, якая трапіла ў пастку, узяўшы банан, што быў у какосе. Яна не можа адпусціць банан і вызваліць руку з какоса. І так паляўнічы яе ловіць.

«Цяпер прапануюць да продажу ўсю ўласнасць „Новага зроку“ розным камерцыйным кампаніям»

— Колькі крымінальных справаў было ў дачыненні да «Новага зроку» за ўсю гісторыю працы?

— Цяперашняя і яшчэ як мінімум тры, якія цяпер закрытыя. Праўда, адну з іх спрабуюць рэанімаваць. Гэта крымінальная справа 2016 года, якая была закрытая двойчы (для мяне было здзіўленнем, што яе разглядалі яшчэ і ў 2020-м). Нас абвінавачваюць у тым, што «Новы зрок» купляў медыцынскія тавары даражэй, чым яны каштуюць на заводзе. Але дзе так было, каб, напрыклад, трактарны завод прадаваў трактары проста ля прахадной? Ну так, існуе тавараправодны ланцужок — гандлёвы дом, дыстрыб’ютар. Натуральна, мы куплялі не наўпрост у вытворцы. Нам жа заявілі: раз вы не можаце падаць дакументы, што вы купілі медтавары ў вытворцы з 2012 па 2016 год, значыць, мы іх ацэньваем у нуль. То-бок гэтыя сумы не ідуць у затраты, а ідуць у прыбытак. І трэба плаціць падатак на прыбытак, а гэта велізарная сума.

— У 2013 годзе ж была справа супраць вас за нібыта кантрабанду медыцынскага абсталявання, правільна?

— Я хацеў, каб вы спецыяльна агучылі суму — 40 мільёнаў недэнамінаваных рублёў, або 4000 дэнамінаваных. А ў падазрэннях сказана так: у нявызначаны час у нявызначаным месцы на чале нявызначанай групы асобаў я прывёз асабіста медыцынскі прыбор (чаго я не рабіў). Які — мне за некалькі гадоў так ніхто і не сказаў. І гэта артыкул пра кантрабанду ў асабліва буйных памерах. Да 10 гадоў.

Але мой адвакат уважліва вывучыў законы. Аказваецца, існуе пералік таго, што адносіцца да кантрабанды — грошы, зброя, наркотыкі, цыгарэты і гэтак далей. Пералік на той момант вызначаўся Саўмінам. Медыцынскага абсталявання ў гэтым пераліку не было. То-бок складу злачынства па кантрабандзе не было. Яны не мелі права нават распачынаць крымінальную справу паводле такога артыкула. Нават калі б я перавёз нейкі прыбор (хоць я яго не перавозіў). У выніку гэтую крымінальную справу закрылі.

Чаму рэжым кашмарыць медцэнтр «Новы зрок»? Меркаванні медыкаў

Каля 7 гадоў доўжыліся расследаванні па розных крымінальных справах у дачыненні да мяне, праводзілася велізарная колькасць ператрусаў, канфіскоўвалі камп’ютары і тэлефоны. А колькі разоў яны пры гэтым парушалі закон, не пералічыць.

Цяпер стаіць тупая мэта — проста забраць наогул усё бясплатна. Яны палічаць нібыта недаатрыманыя падаткі (гэта пры тым, што праводзілася безліч праверак, мы былі ўвесь час пад прыцэлам) — і на гэтай падставе канфіскуюць нерухомасць, абсталяванне і ўсё, што яны загадзя арыштавалі. Спачатку пазбаўленне ліцэнзіі, а потым — пазбаўленне ўсіх будынкаў.

Наколькі мне вядома, цяпер ходзяць «хадакі» і прапануюць на продаж усю ўласнасць «Новага зроку» розным камерцыйным кампаніям.

— У каментары «Люстэрку» вы выразна сказалі, што ведаеце заказчыка. Ёсць у вас разуменне, каму гэта будзе выгадна? Ці ўсё нацыяналізуюць?

— Я думаю, што нацыяналізацыі не будзе, усё адбудзецца іншым шляхам. У аўторак мы ноймем антыкрызіснага кіраўніка. Далей усё абсталяванне, будынкі будуць выстаўленыя на таргі. Грошы будуць паступаць на заблакаваныя рахункі. Ну, а потым паглядзім, як дадуць магчымасць правесці таргі. І ўжо там мы ўбачым, у каго смятанка на вусах. Нават калі гэта будзе ўмоўны Іваноў, за ім заўсёды можна будзе ўбачыць рэальнага ўладальніка, там усё гэта вылезе.

Натуральна, гэта не ўзровень прэзідэнта. Гэта абсалютна відавочна. Яму гэта больш чым нецікава. І калі б ён ведаў, што гэта адбываецца, напэўна, людзі, якія там удзельнічалі, атрымалі б велізарныя праблемы.

— Чаму вы так думаеце?

— Таму што гэта не дзяржаўны падыход. Мы рабілі сацыяльныя рэчы. Звольненыя да 500 чалавек. Нават калі неўзабаве паспрабаваць усё аднавіць, то гэта будзе ўжо немагчыма. Страчваецца ўнікальная мікрахірургія, параўнальная з хірургіяй у Вялікабрытаніі і Японіі. Мы ўжо не збяром такі калектыў, разумееце? А ў нас жа былі перамовы з найбуйнейшымі спецыялістамі сусветнага ўзроўню. Ішлі пастаўкі найлепшых расходных матэрыялаў, праводзілася навуковая праца. Ніякая дзяржбальніца не зможа канкураваць нават блізка. А яны кажуць пра 1,7%… То-бок узялі ад агульнай колькасці ўсіх пацыентаў: зламаныя ногі, паламаныя рукі, адрэзаная галава, пазваночнік, перасадка нырак і ўсё астатняе.

Раз у нас такая клініка кепская і непрыкметная, то чаму жонка былога міністра аховы здароўя Васіля Жарко аперавалася ў нас? Чаму да нас высокапастаўленыя чыноўнікі прыязджалі падбіраць акуляры? Ёсць жа вялікая колькасць дзяржбальніц. Бо мы найлепшыя.

Я стаўлюся да ўсяго, што цяпер адбываецца, як прафесіянал. То-бок нейкія канкрэтныя асобы ўчынілі тое, што з дзяржаўнага пункту гледжання — злачынства. За Сталіным такіх людзей проста расстралялі б.

«Акурат хабар і стаў прычынай, з якой я з’ехаў з Беларусі»

— Чаму вы прынялі рашэнне пакінуць рынак? Напрыклад, у «Нардзін» і «Ладэ» прыпынялі ліцэнзіі, але яны нейкім чынам аднавілі іх і працягнулі працаваць. Ці ведаеце вы, якім спосабам, і чаму вы ім не скарысталіся?

— Я адкажу так. Памятаеце дыялог з прафесарам Праабражэнскім, калі ў яго прасілі купіць часопісы ў дапамогу нямецкім дзецям? «Але чаму вы адмаўляецеся? — Не хачу. — Вы не спачуваеце дзецям Германіі? — Спачуваю. — А, паўрубля шкада? — Не. — Дык чаму ж? — Не хачу…»

Пра тое, як вырашаюцца такія пытанні, я магу сказаць толькі на прыкладзе аднаго чалавека, Яўгена Шыгалава, каб не нашкодзіць нікому. Гэта ўладальнік рынка Ждановічы, які памёр у 2014 годзе.

У яго была аналагічная сітуацыя (у 2008-м годзе Шыгалава затрымалі за незаконны захоп зямлі, злоўжыванне службовымі паўнамоцтвамі. — Заўв. рэд.).

Я быў адзіным чалавекам, які прыехаў да яго жонкі пасля арышту Яўгена.

Дык вось, пасля таго як яго адпусцілі, мы сустрэліся ў самалёце, ляцелі з ім у Лондан разам. Ён схуднеў моцна, перанёс інфаркт. Я спытаў у яго, як справы. Ён кажа: «20 мільёнаў даляраў наяўнымі і 30 мільёнаў даляраў штрафу». (Шыгалаў уклаў у будаўніцтва «Чыжоўка-Арэны» 40 мільёнаў даляраў. — Заўв. рэд.).

Пасля рэлакацыі ў Польшчу беларускія лекары атрымліваюць у некалькі разоў больш

— Вам намякалі на тое, што трэба занесці грошы — і пытанне вырашыцца?

— Дык гэтая ж гісторыя раскручвалася са студзеня. Таму я магу з вялікай доляй упэўненасці сказаць, яны чакалі, што я перадам нейкія сумы — і справу закрыюць. Але мне настолькі агідна пра гэта думаць… Разумееце, ёсць краіны, у якіх прыходзіць падатковая інспекцыя, а ты не адчуваеш страху, проста спакойна з імі ўдакладняеш звесткі, табе могуць нават налічыць вяртанне падаткаў. Таму, натуральна, я не разглядаў пытання пра даванне хабару. І дакладна гэтак жа лічылі ўладальнікі прадпрыемства.

Не магу сцвярджаць, давалі «Нардзін» і «Ладэ» хабар ці не. Але калі па ўладальніка «Нардзіна» паехалі за 300 кіламетраў на лецішча, забралі, дапыталі разам з жонкай і выпусцілі ў адзінаццаць вечара, то нагода для роздуму ёсць.

Шчыра кажучы, жадання змагацца з шалёным сабакам у мяне няма. Калі людзі не ўяўляюць каштоўнасці для дзяржавы, то акей. Мая праца патрэбная ўсюды, паверце, яна будзе запатрабаваная ў іншай краіне. Вядома, я вазьму зараз творчы адпачынак на месяц. А потым у мяне з’явіцца новы праект.

— Суразмоўцы «Нашай Нівы» з бізнес-асяроддзя казалі, што калі б у вас працаваў, напрыклад, які-небудзь генерал у адстаўцы, то клініка засталася б і працягнула дзейнасць. Вы як лічыце?

— Але ж у мяне не прыватная вайсковая кампанія. Я думаю, калі б у мяне працаваў генерал у адстаўцы, які змог бы дамовіцца, напэўна, так, працавалі б. Але мне агідная сама думка пра нелегальнае фінансаванне так званага даху. Мы ніколі і нікому не плацілі.

Прыходзілі апошнія праверкі — нуль парушэнняў. Умоўна, нейкую коску там прапусцілі 13 гадоў таму — пазбавілі ліцэнзіі, палічылі падробленымі дакументамі. Але ж Мінздароўя прымае рашэнне пра выдачу ліцэнзіі, а не я, на дакументах — подпіс міністра. Яны мусілі праверыць усё. Аднак нібыта выдаюць ліцэнзію, якая не адпавядае рэчаіснасці. Больш за тое, два будынкі ў Брэсце і Віцебску узведзеныя пасля выдачы ліцэнзій. Плюс да ўсяго, тры гады таму быў рэканструяваны медцэнтр у Мінску. Нас увесь гэты час некалькі разоў правяралі нанова.

Наогул, якраз хабар і стаў прычынай, з якой я з’ехаў з Беларусі. Я сам прыдумаў унікальную клініку «Жанчына» ў 2011 годзе. Васьміпавярховы будынак, у якім усё было вельмі прадумана. Першы паверх — прыёмнае аддзяленне. Другі паверх — назіральныя кабінеты (калі неабходныя аналізы, тут жа здаюцца). Тут жа паверх, дзе кансультуюць і робяць ЭКА. Далей брудная аперацыйная, калі трэба нешта зрабіць хутка, затым — аперацыйныя складаныя, з робатам да Вінчы, які каштуе неверагодных грошай і якім там можна праводзіць аперацыі хірургам з розных краін. А таксама — прыватная радзільня. Усё мусіла быць для людзей за адэкватныя грошы. Была атрыманая зямля, вылучаная горадам, заключаны праект. Я атрымаў 40 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў крэдыту з англійскага банка. А мне тупа прапанавалі даць хабар — 10% адкату — і працуй далей.

Васіль Завадскі: Спыніць адток кваліфікаваных спецыялістаў можна хіба фізічна закрыўшы мяжу

Я проста вярнуў грошы назад у банк. Будаўніцтва клінікі прыпынілі. Вось чаму я з’ехаў з Беларусі. Цяпер я вельмі запатрабаваны за мяжой. У мяне проста ёсць выбар нейкага контрагента, з якім я буду працаваць, і ўсё. Інвестараў хапае.

Проста кожны праект — гэта два-тры гады майго жыцця. І я хачу аддаць іх досыць спакойнаму існаванню. Тым больш што мне ўжо ідзе шосты дзясятак. З маёй адукацыяй, з маім бачаннем медыцыны я б мог заняць любую пасаду адказную ў любой краіне. Я магу быць міністрам аховы здароўя. Сумленным і непадкупным, эфектыўна выкарыстоўваць грошы на медыцыну, якіх, напрыклад, у Беларусі вылучаецца вельмі шмат.

— Хто ў такіх сітуацыях патрабуе хабару звычайна?

— Тут ёсць два варыянты. Першы. Яны не кажуць: нясіце грошы таму і таму. Яны думаюць, што ты сам разумны і знойдзеш следчых і гэтак далей. Па-другое. Пасылаюць знаёмых табе людзей, якім давяраюць, і яны агучваюць ўмовы вырашэння праблемы, якую самі стварылі.

— Калі ў «Ладэ» і «Нардзін» прыйшлі, вы ўжо разумелі, што з вамі гэта таксама адбудзецца?

— Я разумеў, што можа быць такі працэс. Але загадзя даведацца пра гэта немагчыма. Я ж падпіску пра супрацоўніцтва не даваў і не збіраўся даваць. Таму, вядома, мяне інфармаваць не могуць. Я жыву ўжо 15 гадоў у іншай краіне, проста жыву сваім жыццём. «Новы зрок» — гэта толькі адзін з праектаў, у якім я быў стваральнікам, натхняльнікам і архітэктарам.

— Вы лічылі, колькі ўжо страцілі?

— Я ацэньваю страты інвестараў як эксперт. Арыентыравана бізнес прадаецца заўсёды з разліку шэсць гадавых даходаў плюс кошт будынкаў, збудаванняў. Я думаю, гаворка ідзе пра сотні мільёнаў даляраў.

«Вы думаеце, не было прапановаў „вырашыць пытанне“? Былі»

— Наколькі цяжка ўсведамляць, што гэта ўсё адбываецца на вашых вачах, але паўплываць ні на што вы не ў сілах? Хацелася неяк вырашыць пытанне і пакінуць бізнес?

— Яны прыйшлі ў кампанію з заходнім мысленнем, якая не рабіла нелегальных аперацый і не робіць нічога нелегальнага. Прыйшлі да чалавека, які не будзе рабіць па пстрычцы пальцаў тое, што яны хочуць. Я ніколі нікому не плаціў, нават рэкецірам у пэўныя гады.

— Рэкеціры ў 90-я і сучасны падыход да «вырашэння пытанняў» — што горшае?

— Цяпер проста адбываецца неверагоднае. То-бок сёння яны атрымалі карт-бланш рабіць усё, што хочуць, і ім за гэта пакуль нічога не будзе. Але ў жыцці ёсць закон бумеранга. Заўсёды ўсё вяртаецца.

— У які момант вы зразумелі, што ўсё — бізнес ужо не выратаваць?

— Як толькі яны прыйшлі ў такой колькасці без пяці хвілін да закрыцця клінікі.

— Проста вось так адразу?

— Вядома, так. Вы думаеце, не было прапановаў «вырашыць пытанне»? Былі. 5−6 чалавек прапаноўвалі гэта. Вы ведаеце, пачуццё гідлівасці ад такіх прапановаў у мяне захавалася назаўжды. Я не хачу ісці на кампрамісы. Так, я б зарабіў грошай больш. Але мне такія грошы не патрэбныя.

— Што будзе з дактарамі «Новага зроку»?

— Вельмі вялікая колькасць запытаў адразу, тут жа, маментальна з розных краін, з розных медыцынскіх цэнтраў пра тое, каб даць магчымасць нашым дактарам перайсці на працу. Пакуль яны будуць працаваць дзесьці. Як толькі з’явіцца нейкая добрая перспектыва, я яе пачну рэалізоўваць. Дзесьці ў верасні-кастрычніку.

Я планую адкрыць клінікі яшчэ ў Лондане і дадаткова на Мальце. І мне трэба дамовіцца пра спрошчанае прыняцце беларусаў. Тым больш што беларускі пашпарт часта, на жаль, таксічны. Таму мне патрэбныя будуць дадатковыя дазволы. Я, вядома, забяру адразу ўсіх прафесіяналаў, хто захоча прыехаць працаваць за мяжу. Але такой вялікай сеткі клінік я рабіць не буду.

Афтальмалогія ў Беларусі адкацілася на 20 гадоў назад умомант. Незваротна. І будзе ўсё горш і горш. Але самае галоўнае — калі я размаўляў з людзьмі, якія маюць дачыненне да ўлады, то задаваў ім пытанне: вы разумееце, што гэта будзе кепская сітуацыя? А яны адказвалі (даслоўна): «Нам нас**ць».

Лекар: «Таталітарная дзяржава плодзіць сілавікоў, якія палююць на ўсіх запар. Надышла чарга медыцынскага бізнесу»

— У сэнсе? Гэта ж іх сем’яў датычыць у тым ліку.

— Не, разумееце, іх сем'і могуць лячыцца ў клініках у Маскве, Пецярбургу. Таксама нядрэнны ўзровень. Мы ў іх вучыліся. Там яны знойдуць спецыялістаў.

Але мы былі нумар адзін. Мы задавалі трэнды ў афтальмалогіі. «Ладэ» — гэта шматпрофільныя клінікі. Ва ўласніка «Вока» — паралельны бізнес. То-бок спецыялізаванага цэнтра як такога няма. Спецыялізаваныя былі толькі мы. Мы бралі пацыентаў ад 1 дня. А самаму ўзроставаму нашаму пацыенту было больш за 100 гадоў. Я лічу, што страты ад нашага сыходу будуць вельмі сур’ёзнымі.

— Ацаніце, якая цяпер сітуацыя ў медыцынскім бізнэсе Беларусі.

— Я даваў узровень віп-абслугоўвання звычайным людзям. Калі пачаў працаваць у Беларусі, то нармальным разрэзам у воку лічылася 1,5 сантыметра. Яго зашывалі капронавымі ніткамі (з такіх робяцца жаночыя калготкі). Праз паўгода працы я купіў першы амерыканскі прыбор, які зрабіў разрэз без швоў: звёў яго да двух, а потым 1,8 міліметра. Колькасць інвалідаў зроку зменшылася.

Аперацыі, праведзеныя ў нас, у Вялікабрытаніі і ў Германіі, абсалютна аднолькавыя па якасці. Мы выкарыстоўваем і там, і тут дарагія расходныя матэрыялы. Але аперацыі там каштуюць даражэй, а ў Беларусі танней, улічваючы ўзровень жыцця.

У афтальмалогіі ў асноўным мы карысталіся амерыканскім абсталяваннем. Асноўная кампанія-пастаўшчык — гэта Alcon USA. У апошні год Беларусі ўжо не прадавалі самыя сучасныя прыборы. Мы іх атрымлівалі шляхам, так бы мовіць, непрамых паставак. А дзяржклінікі так ніколі ў жыцці не атрымаюць.

Пасля таго як былі ўведзеныя санкцыі, урад ЗША забараніў пастаўкі ўсіх расходных матэрыялаў і прыбораў. Забарона пачала дзейнічаць з 1 ліпеня 2023-га. У Беларусь дазволілі пастаўляць толькі растворы для кантактных лінзаў, растворы BSS (гэта кшталту вадзічкі з соллю) і крышталікі. Усё як для Афганістана, скажам так. Астатняе — не. Ні прыбораў, ні эксімірна-лазерных установак — нічога.

З’явіўся паралельны імпарт. Але я думаю, што калі будзе вялікае жаданне гэта спыніць, калі да гэтых прыбораў не будуць пастаўляць расходныя матэрыялы, якія падыходзяць толькі да іх, то ў афтальмалогіі наступіць каменны век.

Як доўга гэта будзе? Гэта залежыць ад урада ЗША. Я б хацеў, каб гэтага наогул не было, бо медыцыну ніколі не чапалі. Мяне гэта вельмі моцна хвалюе, і я разумею, што і гэта вочы людзей, і гэта іх узровень, якасць жыцця. Але вось менавіта афтальмалогію менавіта праз гэтыя санкцыі дзеўбанулі. І ў гэты момант, калі дзеўбанулі санкцыі, калі мы неяк спрабавалі яшчэ нешта рабіць, атрымаць дадатковы ўдар…

Так, калі трэба будзе аперавацца камусьці, у каго ёсць грошы, з’ездзяць у Арабскія Эміраты. У каго няма грошай — нікуды не з’ездзяць. То-бок пакуль яны будуць бачыць як могуць. На іх будуць трэніравацца маладыя дактары, каб набіць руку і зваліць за мяжу. А цяпер у краіне — вал ад’ездаў дактароў. У нас з’ехала шэсць добрых дактароў за апошні час толькі ў Германію. Шэсць. Улічваючы, што мы працуем па заходнім прынцыпе «мінімум дактароў, максімум абслуговага персаналу», гэта вельмі шмат.

Дзе 6, там і 26. Яны пацягнуць за сабой калегаў. Скажуць: ёсць такое добрае месца, прыязджай да мяне. А добрага доктара трэба гадаваць дзесяць гадоў. Я займаўся і навучальным працэсам, і навуковай працай, і магу сказаць, што дай бог, каб чыноўнікі выправілі сітуацыю нейкім чынам. Але як прафесіянал я лічу, што гэта ўжо немагчыма. Можна зрабіць адну добрую бальніцу, але не дзесяць у розных галінах Беларусі. А адна не дасць рады таму патоку, які ёсць, з неабходнай якасцю. Так што нас чакае пагаршэнне — гэта дакладна.