«Зноў гэты смурод! Нас ратуе толькі моцны вецер». Пад Светлагорскам запускаюць кітайскі завод

7 ліпеня пад Светлагорскам зноў спрабуюць запусціць прадпрыемства па вытворчасці беленай цэлюлёзы, Жыхары вёскі Якімава Слабада ахрысцілі новы завод «смярдзючым» — пры пусканаладачных работах увосень 2017 году наваколле накрыла смуродам. Піша Радыё Свабода.

Яшчэ год таму вяскоўцы скардзіліся на шматлікія праблемы са здароўем. Пусканаладачныя работы былі спыненыя. Цяпер — новая спроба. «Зноў гэты смурод! Нас ратуе толькі моцны вецер!» — скардзяцца людзі.
Перад пускам заводу Светлагорскі цэлюлёзна-кардонны камбінат папрасіў «паважаных жыхароў Светлагорску і раёну» паставіцца з разуменнем да магчымых часовых нязручнасцяў. Дырэкцыя абяцае, што маніторынг за станам навакольнага асяродздзя будзе весці санстанцыя, некалькі лабараторый, Белгідрамэт. Інфармацыя будзе размяшчацца на завадзкой святлодыёднай дошцы ў анлайнавым рэжыме, на сайце прадпрыемства і санстанцыі.
Але людзі вераць не афіцыйным паведамленням, а сваім органам пачуццяў. «Смярдзіць сёньня з 5.30 раніцы! Нямоцна — але гэта дзякуючы таму, што вецер! Нас зноў труцяць», — кажуць вяскоўцы.
Жыхары Якімавай Слабады праз смурод з заводу мусілі асвоіць мэтэаралягічныя навыкі. Яны распавядаюць: калі будзе заходні вецер — смурод накрые вуліцу Школьную, дзіцячы сад, школу і старую краму. Калі паўднёвы ці паўднёва-заходні — будуць пакутаваць жыхары Цэнтральнай і раёну птушкафабрыкі. Паўночны і паўночна-заходні вецер дадасць клопату жыхарам Новай, Садовай, Кветкавай. «Сёння вецер пераменны. Таму смурод не такі моцны. Пасля абеду моцна смярдзела на вуліцы Цэнтральнай. Каля гэтай хімічнай пачвары таксама невыносны пах», — зазначае жыхарка Якімавай Слабады Людміла Іванаўна. Яна жыве на вуліцы Сонечнай. Сёння, дзякуючы паўночна-заходняму ветру, на яе вуліцы ня надта смярдзіць. Вяскоўка кажа, што людзі стаміліся скардзіцца, пісаць ва ўсе інстанцыі. «Нас запэўніваюць — усё добра, і будзе яшчэ лепш, на блакітным воку кажуць», — дадала Людміла Іванаўна.
Тамара Паўлаўна жыве ў Якімавай Слабадзе ад нараджэння. Цяпер ёй 60. «Я хачу спакойна жыць і памерці ў сваёй вёсцы. Нас труцяць, а яшчэ і падманваюць», — кажа вяскоўка. Зранку з прычыны смуроду яна выклікала МНС. Але там жанчыну «супакоілі» — ідуць пусканаладачныя работы на новым заводзе, не хвалюйцеся. «Як не хвалявацца, калі нам няма чым дыхаць? Зноў смярдзіць гэтай сапсаванай капустай!» — абураецца пэнсіянэрка.
На пусканаладачныя працы прыехалі праводзіць маніторынг шкодных выкідаў — газаў-мэркаптанаў — прадстаўнікі расейскай лябараторыі. У новага заводу пакуль не выпрацавана мэтодыка вызначэння канцэнтрацыі мэркаптанаў, няма адмысловага абсталявання. Прадстаўнікоў расейскай лябараторыі і мясцовай санстанцыі Тамара Паўлаўна сустрэла ля дзіцячага садку — там яны бралі замеры. Жанчыне ўдалося высветліць, што пробы, узятыя з чатырох пунктаў у Якімавай Слабадзе, будуць аналізавацца ў Маскве.
На сходзе ў вёсцы Якімава Слабава 21 чэрвеня жыхары дамовіліся разам з уладай сачыць за пусканаладачнымі работамі на заводзе. На сустрэчы прысутнічала дэпутатка Палаты прадстаўнікоў Галіна Філіповіч. Яна прапанавала ўключыць у склад незалежнай камісіі вяскоўцаў і прадстаўнікоў ініцыятыўнай групы па маніторынгу сітуацыі з заводам.
«Відаць, забыліся на абяцанне. Нас, прадстаўнікоў ініцыятыўнай групы, назіраць за пусканаладачнымі работамі не паклікалі. Я тэлефанавала актыўным жыхарам Якімавай Слабады — іх таксама не запрашалі. Казалі ж на сходзе — пойдзем разам, паглядзім... Насамрэч — не», — зазначыла жыхарка Светлагорску, праваабаронца Алена Маслюкова. Яна кажа, што сёньня найбольшы смурод, паводле вяскоўцаў — у раёне гародніннай фабрыкі.
Завод беленай цэлюлёзы будуе Светлагорскі ЦКК. Меркавалася, што новы завод забяспечыць патрэбы ўнутранага рынку і будзе вырабляць беленую цэлюлёзу на экспарт. Першапачаткова праект ацэніваўся на 700 мільёнаў даляраў. Амаль усе грошы атрыманыя з кітайскага крэдыту. Будаўнікі таксама кітайцы — кампанія САМСE.
У 2012 годзе ў Светлагорску сабралі больш за 10 тысячаў подпісаў супраць новага будаўніцтва. Але праект быў распачаты. Летась у лістападзе запусцілі завод у тэставым рэжыме. Потым праца была спыненая. Пазней кітайцы з'ехалі на свае навагоднія вакацыі, якія расцягнуліся ня менш, як на месяц.