Аляксандр Класкоўскі: Стрэмка 2020 года сядзіць у Лукашэнкі глыбока

Лукашэнка ўсведамляе, што хоць рэпрэсіі прымусілі праціўнікаў рэжыму ўнутры краіны стаіцца, усенароднай любові да правадыра як не было, так і няма, разважае палітычны аналітык Аляксандр Класкоўскі на «Позірку».

Нараду па выбарах  5 лістапада Аляксандр Лукашэнка пачаў з пытання пра «урны» — скрыні, у якія апускаюць бюлетэні. Заклапаціўся, так бы мовіць, эстэтыкай выбарчага працэсу.

Вы, магчыма, здзівіцеся, але слова «урна» ў беларускім Выбарчым кодэксе няма. Там фігуруе «скрыня для галасавання». Лукашэнка на нарадзе выкарыстаў, аднак, штодзённую лексіку.

«Пераканаўча прашу вас, паглядзіце на «ўрны». Калі трэба, давайце ўжо нейкія стандартныя або па абласцях стандарт усталюем і зробім прыгожыя, нармальныя, каб не было непрыемна. Гэта стацыянарныя. Пераносныя — таксама. Трэба, каб яны хаця б глядзеліся нармальна», — заявіў кіраўнік.

«Буфет, музыка грае і гэтак далей»

Адзін час беларуская апазіцыя змагалася за тое, каб скрыні для галасавання былі празрыстымі. Меркавалася, што ў такім выпадку лягчэй адсачыць фальсіфікацыі, напрыклад, укідванне бюлетэняў пачкамі.

Але цяпер пытанне адпала. Ні ў выбарчых камісіях, ні сярод нацыянальных назіральнікаў праціўнікаў рэжыму не будзе. Так, Мінск плануе запрасіць міжнародных назіральнікаў, але толькі з лаяльных структур накшталт СНД, ШАС. Там кадры надзейныя — хвалебныя водгукі забяспечаныя апрыёры.

Зрэшты, на гэты раз пылу ў вочы пусцяць плануюць больш. Сёння кіраўнік ЦВК Ігар Карпенка паведаміў, што, магчыма, запросяць «назіральнікаў ад шэрагу іншых міжнародных арганізацый, як Арганізацыя ісламскага супрацоўніцтва, Арганізацыя цюркскіх дзяржаў, Рух недалучэння, Ліга арабскіх дзяржаў, Панафрыканскі парламент».

Гэта значыць, гаворка ідзе пра структуры глабальнага Поўдня, да якіх Масква і Мінск цяпер актыўна падлашчваюцца. А вось уедлівыя персанажы з БДІПЧ АБСЕ запрашэнняў, трэба меркаваць, не дачакаюцца.

Увогуле, усё схоплена, усё прадумана. Так што Лукашэнка асабліва дбае пра эстэтыку гэтых самых выбарчых скрыняў. Якія пазнакі будуць ва ўкінутых туды бюлетэнях, практычнага значэння для ўладаў не мае. Кіраўнік сам не раз прызнаваўся (нядаўна гэта прагучала ў інтэрв'ю «Весткам»), што лічбы для пратаколаў выбарчых камісій дэ-факта надыктоўвае мясцовая вертыкаль.

Зрэшты, правадыра хвалююць не толькі скрыні. Другім пытаннем ён згадаў гастранамічны і культурны антураж: «Хто б нас ні крытыкаваў, людзі прыходзяць на выбары, яны прывыклі да таго, што дзесьці буфет, музыка грае і гэтак далей. Натуральна, гэта сфера адказнасці перш за ўсё нашых мясцовых органаў улады».

Гэта калька з савецкіх традыцый, тут кіраўніка і яго набліжаных таго ж пакалення грэюць дзіцячыя ўспаміны.

Карбалевіч: «Выбары» ў Беларусі нагадваюць нязграбны флэшмоб

Кіраўнік Савета Рэспублікі Наталля Качанава ў студзені натхнёна малявала карціны перад маладзёжнай аўдыторыяй: «Вось усё, выбары — гэта свята, гэта выбарчыя ўчасткі, гэта з песнямі, з танцамі, з буфетамі. Бацькі і я, вось я зараз пачынаю распавядаць, пачынаю ўзгадваць... Думкі пра тое, што ты не пойдзеш — такога не было ні ў каго. Усе роўненька ішлі на выбары, таму што разумелі, што, ну, гэта абавязак, твой святы абавязак. < ... > Усе людзі, усе людзі апранаюцца прыгожа, добра, прыстойна».

Пра сам працэс выбару — ні слова. Таму што яго не было ад слова «зусім». У бюлетэнях савецкага часу — прынамсі да таго, як пачалася Перабудова, — было толькі па адным кандыдаце.

Сістэма Лукашэнкі да такой геніяльнай прастаты яшчэ не дайшла, але наяўнасць некалькіх персаналій у бюлетэні сутнасці не мяняе: рэальнай альтэрнатывы няма.

4 лістапада Цэнтрвыбаркам скончыў рэгістрацыю ініцыятыўных груп па вылучэнні кандыдатаў на «выбары» 26 студзеня. Збіраць подпісы дазволена сямі прэтэндэнтам. Аднак шэсць адфільтраваных «канкурэнтаў» Лукашэнкі выглядаюць як яго спарынг-партнёры.

Зразумела, што праціўнікі рэжыму на «бязвыбары» не ламануцца. Але, па-першае, ёсць цвёрды электарат правадыра (аналітыкі звычайна ацэньваюць яго ў 20-30%). Па — другое, адпрацаваны метады загону на ўчасткі асабліва залежных катэгорый насельніцтва — службоўцаў, студэнтаў, бюджэтнікаў і іншых.

Можна прагназаваць вельмі высокі працэнт датэрміновага галасавання. Раней апазіцыя тлумачыла гэтую практыку тым, што па начах укінутыя бюлетэні лёгка падмяняць. Цяпер у такіх маніпуляцыях і зусім патрэбы няма. Але ўсякага роду начальнікам спакайней, калі яўка забяспечаная загадзя.

«Ненахіляемы» і міньёны. Такой пацешнай электаральнай кампаніі ў Лукашэнкі яшчэ не было

«Мы высновы з 2020 года зрабілі»

І ўсё ж такі на сённяшняй нарадзе Лукашэнка зусім не абмежаваўся клопатам пра скрыні і буфеты. Заноза 2020 года сядзіць глыбока.

Ён прамовіў сваю любімую максіму пра тое, што «ўладу растапыранымі рукамі не трымаюць», і падкрэсліў: «Мы высновы з 2020 года зрабілі». Перасцярог ад думак, што размагнічваюць: «Ах, у нас грамадства такое — гэтыя адмарожаныя самыя, яны збеглі і іншае...» Хапае ў грамадстве розных людзей».

У выніку прагучаў наказ: «І расслабляцца тут нікому ні ў якім разе не трэба. Асабліва нам, органам улады на месцах. Трэба зыходзіць з горшага варыянту».

Такім чынам, Лукашэнка ўсведамляе, што хоць рэпрэсіі прымусілі праціўнікаў рэжыму ўнутры краіны стаіцца, усенароднай любові да правадыра як не было, так і няма.

Да штабах палітычнай эміграцыі ў вярхушкі рэжыму стаўленне дваякае. З аднаго боку, «збеглых» малююць ні на што не здольнымі, бездапаможнымі жабракамі грантаў. З іншага — прыпісваюць гэтым жа суб'ектам нейкія планы, што могуць перакуліць усё, і, здаецца, часткова пачынаюць у гэтыя страшылкі верыць.

Сілы, аб'яднаныя вакол Святланы Ціханоўскай, пакуль вяршыняй стратэгіі на «бязвыбары»-2025 лічаць заклік галасаваць супраць усіх (што ніяк не адаб'ецца на афіцыйных лічбах). І наўрад ці будзе вынайдзена нешта чароўнае, магутнае.

Выбары з найгоршых — прынцыповае палітычнае рашэнне гаранта стабільнасці

Але Лукашэнка малюе ворагаў падступнымі: «Зразумела, яны могуць казаць адно, а рабіць іншыя захады. Яны ўжо выпрацоўваюць планы, як ім дзейнічаць. < ... > Таму яны гатовыя і да радыкальных дзеянняў. Значыць, і мы ў адказ павінны быць гатовыя прадпрымаць адэкватныя дзеянні».

Сілавікі ж і без дадатковых указанняў імкнуцца прадэманстраваць, што нездарма ядуць свой хлеб. Перадвыбарчая ліхаманка — добры перыяд, каб выслужыцца. Днямі па краіне пракаціліся чарговыя аблавы. У прыватнасці, паводле звестак праваабаронцаў, рэйды праводзілі супрацоўнікі КДБ у сувязі з новай крымінальнай справай аб спробе «захопу ўлады».

Сённяшняя нарада толькі падштурхне людзей у пагонах да ўзмацнення «адэкватных дзеянняў», пошуку новых «змоў».

Так што ніякага адкручвання гаек у перадвыбарчы перыяд не будзе (хоць нейкі паказны крок накшталт памілавання яшчэ групы палітычных вязняў не выключаны). Улады маюць намер згуляць у адны вароты без усялякіх задум. Калі не лічыць канцэртаў мастацкай самадзейнасці на участках. Ну, і скрыні цяпер усюды будуць прыгожыя.