Беларусь у 2018-м: адносіны з Расіяй могуць абвастрацца, але грошы дасць толькі яна

Выплаты па абавязку дасягнуць ледзь не паловы бюджэту, Расія пасля сваіх выбараў можа вярнуцца да непрыемных для Мінска пытанняў, ініцыятыва «Хельсінкі-2» застанецца адным з прыярытэтаў.

Выбары ў Расіі

На думку старэйшага аналітыка Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (BISS) Дзяніса Мельянцова, выбары прэзідэнта Расіі, якія адбудзецца 18 сакавіка 2018 года, стануць адной з найважнейшых палітычных падзей і для Беларусі. Дзяніс Мельянцоў адзначае, што традыцыйна перад сваімі выбарамі Масква змякчае стаўленне да саюзніка, дружалюбнасць становіцца нават дэманстратыўнай. «Але пасля дня выбараў Масква зноў успамінае аб праблемных пытаннях, эканамічных канфліктах і так далей. Што можаце ўспомніць на гэты раз? Напрыклад, пытанне аб транзіце прадуктаў нафтаперапрацоўкі праз расейскія парты, а таксама аб расійскай ваеннай базе ў Беларусі», — сказаў аналітык BISS.

Еўрасаюз

«У адносінах Мінска і Бруселя засталося шмат незачыненых пытанняў, галоўныя з іх будуць абмяркоўвацца ў 2018-м. Напрыклад, шматпакутнае пагадненне аб спрашчэнні візавага рэжыму. Акрамя таго, сам Мінск усё часцей кажа пра неабходнасць базавай дамовы аб партнёрстве і супрацоўніцтве з Еўрасаюзам, у якім павінен быць апісаны ўвесь комплекс нашага ўзаемадзеяння. У 2018 годзе беларускія ўлады будуць, думаю, настойлівымі ў гэтым пытанні», — мяркуе Дзяніс Мельянцоў.
У кіраўніка Цэнтра палітычнага аналізу і прагнозу (Варшава) Паўла Усава «няма ніякіх ілюзій адносна паглыблення палітычных і эканамічных адносінаў паміж Менскам і Еўрасаюзам». «Гэтыя адносіны дасягнулі свайго піку ў момант адмены санкцый супраць беларускай улады — далейшай прасторы для манеўраў і ўцягвання беларускага рэжыму ў сферу ўплыву Захаду няма. І сам Лукашэнка на гэта не гатовы і не можа пайсці, і залежнасць Беларусі ад Расіі ўжо занадта вялікая», — сказаў Павел Усаў.

«Хельсінкі-2»

Запуск працэсу, які павінен прывесці да зніжэння напружанасці ва ўсім рэгіёне — «гэта ініцыятыва надзвычай амбітная, адсюль і скепсіс па яе нагоды як у самой Беларусі, так і ў Расіі і на Захадзе», адзначае Дзяніс Мельянцоў. Але, на яго думку, «пра гэтую ініцыятыву мы яшчэ пачуем, яна можа стаць прыярытэтам беларускай знешняй палітыкі». Як лічыць эксперт, спроба прасоўваць ініцыятыву будзе дэманстраваць статус Мінска «над сутычкай», з другога боку, паказваць здольнасць Мінска ўплываць на палітыку ў рэгіёне.
«З картай «Хельсінкі-2» Беларусь будзе гуляць да апошняга — пакуль яна зусім ня злядашчыцца ці не парвецца, — лічыць Павел Усаў. — Ініцыятыва адцягвае ўвагу Еўропы ў абстрактныя далі, беларускія чыноўнікі ўвесь час паўтараюць, што не трэба нам паказваць на маленькія лакальныя праблемы накшталт парушэння правоў чалавека ў Беларусі, давайце думаць глабальна аб праблемах кантынента. Пры тым, што ў Беларусі няма ніякіх сродкаў, ніякіх рычагоў уплыву для вырашэння гэтых глабальных праблем. Толькі марнасьць і шум вакол гэтай ініцыятывы. Зрэшты, цалкам зразумела чаму: падзеі ва Украіне — рэсурс, які стаў палівам для беларуска-еўрапейскай размарозкі, паляпшэння іміджу Мінска, ужо вычарпаны і не дае старога ККД. Патрэбен новы фігавы лісток».
Павел Усаў таксама нагадвае, што «наогул «Хельсінкі-2» — гэта ідэя не Мінска, з гэтым праектам выходзіў яшчэ ў бытнасць прэзідэнтам РФ Дзмітрый Мядзведзеў у 2008 годзе, але потым здарылася расійска-грузінская вайна». «Наогул, я думаю, што кажучы пра неабходнасць нейкіх рэформаў у сістэме еўрапейскай бяспекі Мінск таксама спрабуе вырашыць нейкія знешнепалітычныя задачы, пастаўленыя яму Крамлём. Маскву, зразумела, цяпер ніхто ў АБСЕ слухаць не будзе, а гульня на дыскрэдытацыю цяперашніх механізмаў утрымання бяспекі ў рэгіёне — гэта відавочна і на карысць Масквы. Усе прапановы рэформаў складаюцца, па сутнасці, у тым, каб асноўны, фундаментальны прынцып дэмакратыі і правоў чалавека, на якім грунтуецца АБСЕ, паставіць на апошняе месца, зрабіць яго непрынцыповым, змяніць саму сутнасць структуры. Калі такое атрымаецца, то аўтарытарныя краіны Беларусь і Расія могуць спакойна сябе адчуваць і суіснаваць сярод еўрапейскіх краін без усялякага раздражняючага іх ціску з боку АБСЕ», — лічыць Павел Усаў.

Без эканамічных узлётаў, але ў пазыковай кабале

Як чакае Павел Усаў, у 2018 годзе ўлады будуць «працягваць абкладаць беларусаў дадатковымі фінансавымі паборамі, каб латаць дзіркі ў бюджэце — грошай у дзяржавы няма, і ў бліжэйшы час нават так званыя рэвалюцыйныя законы пра ПВТ і дзелавую ініцыятыву ніякім чынам не паўплываюць на макраэканамічную сітуацыю у краіне, яна будзе толькі пагаршацца». «Узровень жыцця беларусаў будзе, натуральна, таксама пагаршацца, бо мы бачым, што ўсе гэтыя абяцанні «па пяцьсот» паўтараюцца кожны месяц, але не выконваюцца, — адзначыў Павел Усаў. — Акрамя таго, нас чакае выплата да 5 мільярдаў долараў крэдытаў — гэта амаль палова беларускага бюджэту. Часткова гэтыя грошы будуць аддавацца дзякуючы дадатковаму расійскаму крэдыту ў амаль мільярд долараў. Такім чынам Беларусь усё глыбей падае ў даўгавую яму, бо эканоміка фактычна не працуе, ды яна і не можа зарабіць без структурных рэформаў, без рэальнай маштабнай лібералізацыі. У эканамічным плане 2018 год будзе, несумненна, надзвычай цяжкім».
На думку аналітыка, уладзе прыйдзецца прасіць дадатковых крэдытаў, а «адзінай краінай, якая можа даць крэдыты Мінску хоць сёння, застаецца Расія». Беларусі ж прыйдзецца «чымсьці расплачвацца»: «І мы ўжо ў канцы года ўбачылі (пакуль што не пацверджаную нейкімі дамовамі) інфармацыю аб тым, што Расія будзе мадэрнізаваць у Беларусі ваенныя базы савецкага часу і размяшчаць там сваю тэхніку. І замест адной базы, за якую спрачаліся Мінск і Масква, могуць з'явіцца некалькі такіх кропак, падпарадкаваных Маскве. Напярэдадні і падчас вучэнняў «Захад-2017» шмат гаварылася пра пагрозу акупацыі, але гэтага не адбылося, цяпер жа мы стаім перад пагрозай паўзучай акупацыі — без гучных заяў і пагадненняў, без гучных дзеянняў і г.д. Так Беларусь кавалкамі свайго суверэнітэту будзе разлічвацца за сваю свядомую эканамічную няспеласць. Не сумняваюся ў гэтым, на жаль».
Паводле thinktanks.by