Эксперт: Казахстан не будзе дапамагаць Лукашэнку абыходзіць санкцыі

Беларусь, як і Расія, знаходзяцца пад санкцыямі, а такім чынам — яны ўразлівыя. Казахстану з імі лягчэй супрацоўнічаць, яны больш падатлівыя.

У другой палове года Лукашэнка чакае ў госці прэзідэнта Казахстана Касыма-Жамарта Такаева. Пра гэта сам кіраўнік абвясціў на сустрэчы з паслом Казахстана ў Мінску Ерланам Байжанавым.

«Перамовы пройдуць на самым высокім узроўні, зацікаўленыя асобы сустрэнуцца ў рамках гэтага візіту. І я ўпэўнены, што той мільярд, які мы дасягнулі ў тавараабароце, пасля гэтага візіту акажацца проста смешным. Таму што з такім патэнцыялам краіны. І самыя дружалюбныя, якія знаходзяцца ў нашых інтэграцыйных аб'яднаннях. Такія дзяржавы, як Беларусь і Казахстан, павінны мець самыя прасунутыя адносіны», — абвясціў Лукашэнка.

Казкі пра мільярд долараў тавараабароту ўжо сталі штодзённасцю. Хутчэй, для Мінска значна важней дамовіцца пра абыход заходніх санкцый: «Гэта і на нас, Казахстан, Беларусь, і нашы адносіны, уплывае. Асабліва пагрозы санкцыйнай палітыкі з боку Захаду. Але мы супрацоўнічаем і павінны знаходзіць напрамкі нашага супрацоўніцтва, не ствараючы праблем для Казахстана. Вы павінны ведаць, што мы гатовыя з вамі супрацоўнічаць па ўсіх напрамках у інтарэсах вашай дзяржавы».

Акрамя таго, Казахстан цяпер старшынюе ў Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва (ШАС). Папярэдне ў ліпені ў Астане плануецца правесці чарговы саміт ШАС, таму Лукашэнка загадзя просіць паспрыяць, каб «Беларусь менавіта ў Астане стала паўнавартасным членам ШАС»: «Мы вас будзем пра гэта прасіць. Ад старшынствуючага боку, натуральна, многае залежыць».

Больш за 73% палякаў падтрымліваюць эмбарга на ўвоз беларускай сельгаспрадукцыі

Публічныя адносіны паміж Лукашэнкам і Такаевым складваюцца не бясхмарна, што асабліва прыкметна па іх пікіроўках на самітах АДКБ. Прыезд Такаева ў Мінск азначае прымірэнне? Выданне bgmedia.site пагаварыла пра гэта з гісторыкам, палітычным аглядальнікам Аляксандрам Фрыдманам.

— У Такаева і Лукашэнкі розныя вагавыя катэгорыі, розны ўзровень сувязяў з Усходам і Захадам. А наогул яны партнёры па АДКБ, партнёры па ЕўрАзЭС. Дык чаму б Такаеву і не прыехаць у Мінск? Казахстан супраць Расіі санкцыі не ўвёў, але ў публічнай прасторы з'яўляецца шмат інфармацыі, што Астана дапамагае іх абыходзіць. Дык чаму б не прыехаць і не абмеркаваць, як разам абыходзіць санкцыі і зарабляць на гэтым?

Для Лукашэнкі прыезд прэзідэнта Казахстана прэстыжны: у яго ўсе міжнародныя кантакты звяліся да ўзроўню сустрэч з пасламі. Раней Мінск хоць бы наведвалі міністры замежных спраў, а цяпер уся знешняя палітыка звялася хіба што да візіту ў Экватарыяльную Гвінею ды злятаць у Кітай раз на год, часам — у Сярэднюю Азію ды Азербайджан. А да яго наогул ніхто не прыязджае, акрамя расійскіх чыноўнікаў. Так што, калі прыедзе сам Такаеў, Лукашэнку будзе вельмі прыемна.

— «Калі мы будзем рухацца ў кірунку, які цікавіць Беларусь і Казахстан, мы можам пераадолець не толькі санкцыі, але і любыя бар'еры і перашкоды», — сказаў Лукашэнка на сустрэчы з паслом Казахстана ў Беларусі Ерланам Байжанавым. Але Казахстан жа не пад санкцыямі…

— Казахстан не толькі не пад санкцыямі, ён і трапіць пад іх не хоча. Казахстан і сам не ўводзіць супраць Расіі санкцыі, і тым больш не збіраецца падстаўляцца пад санкцыі добраахвотна. Закульгала рыторыка ў Лукашэнкі: звычайна ён кажа, што разам з Расіяй пераадолее любыя санкцыі. А ў Казахстана ўсё добра.

— У ліпені ў Астане адбудзецца саміт ШАС. Лукашэнка ўжо цяпер просіць Казахстан падтрымаць уступленне Беларусі ў гэтую арганізацыю. Казахстану гэта трэба?

— Я не бачу прычын, з якіх Казахстан павінен перашкаджаць уступленню Беларусі ў ШАС. Але гэта ж не казахстанскае рашэнне. Расія таксама не супраць, але апошняе слова за Кітаем — гэта кітайскі праект. Праект кітайскі, а Казахстан даўно дзейнічае ў арбіце кітайскіх інтарэсаў.

Санкцыі не дзейнічаюць? А як жа імпартазамяшчэнне?

— Казахстан мае сваю цікавасць у лабіяванні беларускай пазіцыі?

— Казахстан праводзіць прагматычную палітыку: у яго ёсць цікавасць да беларускага рынку. Але паколькі Беларусь знаходзіцца пад санкцыямі з усімі вынікаючымі наступствамі, то Казахстан паводзіць сябе вельмі асцярожна. Але, вядома, Казахстан гатовы пашыраць эканамічнае супрацоўніцтва. Тым больш што Беларусь, як і Расія, знаходзяцца пад санкцыямі, а такім чынам — яны ўразлівыя, з імі лягчэй супрацоўнічаць, яны больш падатлівыя. Вядома, У Казахстана ёсць свая выгада, падтрымаць імкненне Беларусі ў ШАС азначае, што Беларусь будзе абавязаная Казахстану.

— Такаева не бянтэжыць перспектыва весці справы з Лукашэнкам?

— Для Казахстана гэта не з'яўляецца праблемай — весці справы з Лукашэнкам. Тым больш, што яны выдатна ведаюць межы: гэта магчыма, гэта немагчыма. Любові ніякай не будзе, Такаеў не стане дапамагаць яму абыходзіць санкцыі. Але чаму б не рэалізоўваць уласныя праекты? Якая Такаеву справа да рэпутацыі Лукашэнкі? Казахстан атрымлівае свае дывідэнды за тое, што ён не падтрымаў вайну, што прытрымліваецца нейтральнага статусу ў гэтай вайне. А разрыву адносін з Беларуссю або з Расіяй ніхто і не чакае ад Казахстана.

Больш за тое, нейтральны статус дазваляе Казахстану выступіць у ролі пасярэдніка, хоць бы пры ўрэгуляванні вайны ва Украіне. Тэарэтычна ў рамках пасрэдніцкіх ініцыятыў Кітая (слаба, але ўсё ж такі прасоўваюцца) у будучыні можа быць задзейнічаны і Казахстан. У Казахстана сапраўды нейтральная пазіцыя, роўнааддаленая, ён вайну не падтрымаў, з Расіяй не парваў, а заходнія санкцыі выконвае. Так што для Казахстана не дрэнна, што ён размаўляе і з Мінскам, і з Масквой, і з Кіевам. Калі ты размаўляеш з усімі, патэнцыйна ты можаш прапанаваць пасрэдніцкія паслугі.

Як мы бачылі, у самых цяжкіх сітуацыях нават Захад гатовы быў гаварыць з Лукашэнкам наўпрост: як гаварыла Меркель, як гаварыў Макрон пасля 24 лютага 2022 года. Можа складзецца сітуацыя, што хтосьці зноў захоча гаварыць з Лукашэнкам, і ў гэтым выпадку спатрэбіцца пасярэднік паміж Захадам і Лукашэнкам. Ёсць Венгрыя, тэарэтычна можна ўявіць (калі справа да гэтага дойдзе), што ў гэтай ролі можа выступіць і Казахстан.