Як пазбавіцца ад карупцыянераў, міліцыянтаў і навучыць эканоміць

Чаму ўкраінцы пачалі ўцяпляць дамы і што вымусіла неахайных чыноўнікаў і кіраўнікоў праваахоўных органаў сысці ў адстаўку?

Намеснік старшыні праўлення Нацыянальнага банка Украіны Дзмітрый Салагуб падзяліўся з удзельнікамі «Кастрычніцкага эканамічнага форуму» досведам правядзення рэформаў.

Вайна падштурхнула Украіну да рэформаў

Па словах фінансіста, для Украіны пераломным стаў 2014 год. Гэта быў адзін з самых складаных перыядаў у найноўшай украінскай гісторыі. Расія анексавала Крым і развязала вайну на Данбасе. Новай улады даводзілася вырашаць шматлікія эканамічныя праблемы, накіроўваючы немалыя рэсурсы на ваенныя патрэбы. Сітуацыю пагоршыла закрыццё расійскага рынка, з-чаго давялося мяняць структуру знешняга гандлю.

Усе гэтыя фактары падштурхнулі ўкраінскія ўлады да структурных пераўтварэнняў у эканоміцы і сістэме дзяржаўнага кіравання.

Як лічыць эксперт, найбольшых поспехаў ўкраінскія рэфарматары дабіліся ў барацьбе з карупцыяй.

— Было прынята шмат заканадаўчых актаў. З'явіліся антыкарупцыйныя органы: Нацыянальнае антыкарупцыйнае бюро, Нацыянальная антыкарупцыйная пракуратура, Нацыянальнае агенцтва процідзеяння карупцыі, — адзначае Дзмітрый Салагуб.

Вядома, цалкам выкараніць карупцыю не ўдалося. Але праблема зрушылася з мёртвай кропкі, дзякуючы таму, што рэформы праводзяцца комплексна. У прыватнасці, пасля ўвядзення сістэмы электроннага дэкларавання даходаў, сотні неахайных чыноўнікаў добраахвотна сышлі ў адстаўку.

— Калі дзяржава не можа, напрыклад, звольніць усіх карумпаваных суддзяў, то ўвядзенне электроннага дэкларавання становіцца ўскосным інструментам для такога кроку, — лічыць Дзмітрый Салагуб.

Урок для Беларусі. Эксперт лічыць, што карупцыі ў Беларусі не так шмат, як было ва Ўкраіне, таму тут вырашыць гэтую праблему будзе прасцей.

Некаторыя ўкраінскія банкі займаліся крымінальным адмываннем грошай

Дзмітрый Салагуб адзначае, што Нацыянальны банк Беларусі ў пэўных сферах ўжо выкарыстоўвае досвед Украіны па рэфармаванні фінансавага сектара і банкаўскай сістэмы: праводзіць ацэнку якасці актываў, стрэс-тэставанне.

— У манетарнай палітыцы Украіна і Беларусь ідуць паралельным курсам. Дакументы МВФ паказваюць, што вялікіх прэтэнзій да фіскальнай сістэме, фінансавай палітыцы ў Беларусі няма, — кажа фінансіст.

Наяўнасць вялікай колькасці алігархаў і карумпаваныя кланы значна ўскладнілі банкаўскія пераўтварэнні ў Украіне.

— Калі ў 2014-2015 гадах мы пачалі правяраць, што адбываецца ва ўкраінскай банкаўскай сістэме, то зразумелі, што сродкаў у многіх банках няма. Некаторыя з іх займаліся крымінальным адмываннем грошай, — адзначае эксперт.

Нацбанк Украіны правёў поўны аналіз усіх банкаў краіны, выпрацаваў рэкамендацыі. Не ўсе банкі змаглі адпавядаць новым патрабаванням. У выніку 82 банка з 182 давялося закрыць.

Урок для Беларусі. Беларускія банкі сёння таксама перажываюць складаныя часы з-за шэрагу праблем: пагаршэнне якасці актываў, закрэдытаванасць прадпрыемстваў-пазычальнікаў, рост праблемных крэдытаў.

Пасля ўводу рынкавых тарыфаў на газ украінцы пачалі ўцяпляць дамы

Адна з самых непапулярных ва Украіне рэформаў: павышэнне кошту газу для насельніцтва.

У часы праўлення Віктара Януковіча ўлады знізілі тарыфы на газ для насельніцтва. Гэта справакавала бюджэтны дэфіцыт: у 2013 годзе ён дасягнуў 60-70 мільярдаў грыўняў.

— Да таго як тарыфы падняліся, для насельніцтва яны былі дзесьці ў два-два з паловай разы менш, чым у Мінску. Цяпер — прыкладна на адным узроўні, — каментуе Дзмітрый Салагуб.

Пасля ўзняцця тарыфаў пачала дзейнічаць сістэма субсідый. Па цяперашняй сістэме 40% украінскіх хатніх гаспадарак могуць атрымліваць субсідыі. Сістэма субсідый цяпер каштуе краіне 40 мільярдаў грыўняў. Гэта даволі шмат. Украінскі ўрад карэктуе сістэму. Насельніцтва таксама пачало больш беражліва расходаваць «блакітнае паліва».

— Пасля ўводу рынкавых тарыфаў ўкраінцы пачалі ўцяпляць дамы, ставіць катлы. Так і павінна працаваць рэальная эканоміка, стымулюючая энергазберажэнне, — лічыць эксперт.

Урок для Беларусі. Павышэнне тарыфаў на жыллёва-камунальныя паслугі ў нашай краіне ідзе поўным ходам. З кастрычніка гэтага года пачала дзейнічаць сістэма дзяржаўнай дапамогі на аплату ЖКГ для тых, хто марнуе на камунальныя плацяжы 15-20% даходаў, у сельскай і гарадской мясцовасці адпаведна.

Рост запазычанасцяў за камунальныя плацяжы паказвае, што сістэма наладжана не ідэальна. Прыкладна 440 тысяч беларускіх сем'яў у ліпені не змаглі своечасова аплаціць ЖКГ.

Верагодна, беларускім уладам варта больш уважліва прыгледзецца да таго, як украінскае кіраўніцтва выпраўляе свае памылкі прама ў ходзе рэалізацыі рэформы.

У сістэме МУС Украіны быў звольнены кожны чацвёрты начальнік

Рэфармаванне праваахоўнай сістэмы Украіны пачалося ў 2015 годзе. У выніку ў краіне створана Нацыянальная паліцыя, якая складаецца з крымінальнай і патрульнай паліцыі, паліцыі аховы і асаблівага прызначэння.

Пасля пераатэстацыі больш за 5 тысяч былых супрацоўнікаў міліцыі не змаглі працягнуць працу ў органах.

Акрамя таго было звольнена 26% кіруючага складу. У цэлым пасля рэфармавання ў праваахоўных органах краіны плануецца пакінуць 130 тысяч супрацоўнікаў.

Урок для Беларусі. У Беларусі рэформа праваахоўных органаў, па заявах уладаў, актыўна ідзе ўжо некалькі гадоў. Але вынікаў пераўтварэнняў пакуль не відаць. Скандалаў, звязаных з перавышэннем міліцыянтамі сваіх паўнамоцтваў, менш не стала.

Таксама не чуваць і аб масавых скарачэннях у шэрагах беларускай міліцыі.

Паводле дадзеных ААН трохгадовай даўнасці на 100 тыс. Насельніцтва ў Беларусі прыпадала 1 442 супрацоўніка МУС. Нават у Расеі было менш — 976. Для параўнання, у Італіі на 100 тыс. Насельніцтва прыпадае 552 паліцыянтаў, у Балгарыі — 442, у Чэхіі — 405, Францыі — 369, Польшчы — 264, у ЗША — 233. Сярэднесусветны паказчык складае 300 паліцыянтаў на 100 тыс. чалавек, ААН рэкамендуе 222 паліцэйскіх.

Зрэшты, у сакавіку гэтага года міністр унутраных спраў Ігар Шуневіч адказваючы на ​​пытанне аб рэформах у МУС, заявіў, што ніякіх рэвалюцыйных працэсаў у міліцэйскай сістэме не будзе.

Паводле Заўтра тваёй краіны